คำถาม ผมซื้อไร่ไว้ 10 ไร่ อยากทำไร่ข้าวโพด จึงอยากทราบถึงสารที่ใช้ในการปรับปรุงดินว่ามีอะไรบ้าง มีวิธีการใช้อย่างไร ดินที่ไร่ของผมค่อนข้างเป็นดินทรายนะครับ

ทวี บุญทรัพย์

อ.ศรีรัตนะ จ.ศรีสะเกษ

คำตอบ สารปรับปรุงดิน คือสารใดๆ ที่ใส่ลงไปในดิน เพื่อปรับปรุงสมบัติทางกายภาพของดิน ทั้งทางเคมีและทางชีวภาพ ให้มีความเหมาะสมในการเพาะปลูกพืช แต่ไม่ใช่ใช้แทนปุ๋ยหรือเป็นปุ๋ย จำแนกออกเป็น 2 ประเภทคือ สารปรับปรุงดินทางกายภาพ และสารปรับปรุงดินทางเคมี

สารปรับปรุงดินทางกายภาพ จะช่วยทำให้ดินเนื้อหยาบ เช่น ดินที่ค่อนข้างเป็นดินทราย จะทำให้ดินสามารถเก็บกักน้ำได้มากขึ้น ช่วยให้ดินเนื้อละเอียดระบายน้ำได้ดีขึ้น ตัวอย่างสารปรับปรุงดิน ได้แก่ แกลบ ขี้เลื่อย ปุ๋ยคอก ปุ๋ยพืชสด ปุ๋ยหมัก เศษซากพืช และวัสดุสังเคราะห์ประเภทสารโพลิเมอร์ต่างๆ (ตัวดูดซับน้ำ) อัตราใช้ทั่วไปของปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก และแกลบสดประมาณ 1-2 ตัน/ไร่

สารปรับปรุงดินทางเคมี จะช่วยปรับค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดิน (pH) ให้เหมาะสม เพื่อเพิ่มความสามารถในการดูดซับธาตุอาหารของพืช ทำให้ธาตุอาหารในดินเป็นประโยชน์ต่อพืชได้ดี ตัวอย่างสารปรับปรุงดินทางเคมี ได้แก่ วัสดุปูนทางการเกษตร (ปูนขาว ปูนมาร์ล) ยิปซัม เศษซากวัสดุอินทรีย์ ซีโอไลต์ เบนโตไนต์ ภูไมต์ กำมะถันผง เป็นต้น

การใช้สารปรับปรุงดินในทางเกษตร ตัวอย่างเช่น ยิปซั่มหรือฟอสโฟยิปซั่ม ใช้แก้ปัญหาดินแน่นทึบ ในภาวะดินเค็ม และแก้ปัญหาความเป็นพิษของอะลูมินั่มในดินที่เป็นกรด และดินเปรี้ยวจัด สารซีโอไลต์ ภูไมต์ และเบนโตไนต์ เป็นวัสดุที่มีรูพรุนมาก ใช้ในการดูดซับธาตุอาหารได้ดี ใช้จับก๊าซไข่เน่า แอมโมเนีย ในบ่อเลี้ยงกุ้ง ในเล้าไก่ หรือในน้ำที่เน่าเหม็น อัตราการใช้ปรับปรุงดิน 40-88 กก./ไร่ หว่านกระจายทั่วแปลง หรือใช้ผสมกับปุ๋ยอินทรีย์ในอัตรา 1:10 หรือผสมปุ๋ยเคมีในอัตรา 1:5  หินฟอสแฟต เหมาะกับดินที่มีกรดเล็กน้อย เพราะมีธาตุฟอสฟอรัสอยู่ที่สามารถละลายออกมาได้ดีในสภาวะดินที่เป็นกรด และยังมีธาตุแคลเซียมและคาร์บอเนตอยู่ด้วย จึงเป็นปูนที่เหมาะกับการเกษตรอีกชนิดหนึ่ง ส่วนปูนทางการเกษตร เป็นวัสดุปรับปรุงดินที่ประกอบด้วย แคลเซียมคาร์บอเนต แมกซียมคาร์บอเนต และวัสดุอื่นๆ ที่ใช้ลดความเป็นกรดของดิน ลดสารพิษ เพิ่มความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารของพืช เพิ่มกิจกรรมของจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในดิน เพิ่มประสิทธิภาพของปุ๋ยเคมี และช่วยปรับกายภาพของดินให้ดีขึ้น

การใช้วัสดุปูน ควรเลือกให้เหมาะกับพืชที่ปลูก เช่น ในภาคกลาง ภาคตะวันออก ให้ใช้ปูนมาร์ลในนาข้าว พืชผัก ในภาคใต้ให้ใช้หินปูนบด (หินปูนฝุ่น) สำหรับในไม้ผล ปาล์มน้ำมัน ให้ใช้ปูนโดโลไมต์ เพราะมีแมกนีเซียมสูง หากเป็นกรณีเร่งด่วน ต้องการปรับความเป็นกรดเป็นด่างอย่างรวดเร็วให้ใช้ปูนขาว

สิ่งที่ขอแนะนำนะครับว่า ต้องใช้อย่างระมัดระวัง ไม่ใส่ปูนในอัตราที่มากเกินไป และแนะนำให้เก็บตัวอย่างดิน ส่งไปวิเคราะห์หาปริมาณที่ต้องใช้ที่แน่นอนด้วยครับ...

 นาย รัตวิ