จะมองแค่ว่า นายพลกาซิม สุไลมานี ถูกฆ่าตายและผลกระทบคงจะไม่พอ
ปัจจุบัน อาจจะมองไปถึงเบื้องลึกและเบื้องหลังถึงการฆ่าและผลกระทบอย่างไรต่อโลก เช่น
-น้ำมันจะขึ้นเท่าไร
-การล้างแค้นเป็นอย่างไร
-อิหร่านเสียหน้า จะตอบโต้อย่างไรโลกจะปั่นป่วนขยายวงหรือไม่ และสำคัญที่สุดคือ
-อดีต ประวัติศาสตร์และความเป็นมา ระหว่างอเมริกา อิหร่านและอิรัก ผมจึงเลือกอดีตมาเป็นบทเรียนราคาแพงในอนาคต ท่านจะได้พิจารณาปัญหานี้อย่างลึกซึ้ง
ปัญหามาถึงจุดนี้ได้อย่างไร อดีตเป็นอย่างไร
คำถามแรกคือ นายพลกาซิม สุไลมานี ถูกฆ่าในอิรัก เขามาทำอะไรที่นี่ อดีต 2 ประเทศ เคยทำสงครามอย่างรุนแรง 8 ปีเริ่มเมื่อค.ศ. 1980 อาจจะพูดได้ว่า ลืมเรื่องในอดีตไปได้แล้วปัจจุบัน บทบาทของอิหร่านในอิรักมีมากขึ้นเพราะรัฐบาลอิรักส่วนใหญ่มีผู้นำนิกายชีอะฮ์ คือ นิกายเดียวกับอิหร่าน
อิหร่านในปัจจุบันเริ่มมีอิทธิพลในอิรักมากขึ้น ทั้งๆ ที่อเมริกาเคยบุกเข้าไปฆ่าซัดดัม ฮุสเซน สำเร็จ ประเทศอิรักไม่ได้ชื่นชมอเมริกามากนัก และไม่เชื่อว่า อเมริกาเป็นมิตรที่ดี แต่ก็ยังรักษาความสัมพันธ์ โดยเฉพาะยังมีทหารอเมริกันอยู่ 3,000 นายเพื่อรบกับไอซิสและช่วยรัฐบาลรักษาความมั่นคงและลดแรงกดดันจากอิหร่าน แต่อิรักก็ไม่ค่อยพอใจกับสหรัฐนักตอนนี้
ช่วงหลังอิรักกับอิหร่าน เริ่มมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันเพราะศาสนา ในโลกมุสลิม มีนิกายใหญ่ 2 นิกาย
1.ซุนนี่ (Sunni)
2.ชีอะฮ์ (Shite)
ข้อตกลงเบ็ดเสร็จร่วม (Joint Comprehensive Plan of Action หรือ JCPOA)
ช่วงซัดดัม ฮุสเซน เป็นใหญ่มาก ซัดดัม ฮุสเซน เป็นซุนนี่ซึ่งเป็นกลุ่มน้อย แค่ 1 ใน 5 อิรักเป็นชีอะฮ์การปกครองคนส่วนใหญ่ที่เป็นชีอะฮ์ทำให้สงครามระหว่างอิรักกับอิหร่านมียาวนานถึง 8 ปี ในที่สุดก็สงบศึกได้ เมื่อซัดดัมมีความสำคัญอยู่อเมริกาก็ส่งอาวุธมาช่วยอิรักรบกับอิหร่าน
หลังจากอเมริกาบุกฆ่าซัดดัม ฮุสเซน ไปแล้ว กลัวว่า ซัดดัมจะมีอาวุธร้ายแรง อิรักมีปัญหาขาดความมั่นคงในประเทศ รัฐบาลไม่มีเสถียรภาพ รัฐบาลส่วนใหญ่เป็นชีอะฮ์จึงต้องพึ่งอิหร่าน โดยเฉพาะช่วงแรก ที่มีปัญหาเรื่องไอซิส กลุ่มหัวรุนแรง แต่ยังต้องการอเมริกาช่วยเหลือเพื่อคานอำนาจกับอิหร่าน
ดังนั้นที่นายพลกาซิม สุไลมานี บินไปอิรักและถูกยิงตายโดยโดรนของสหรัฐขณะที่ลงจากสนามบินเพื่อไปเจรจากับรัฐบาลอิรัก ทั้งด้านการทหารและความมั่นคงเพราะรัฐบาลอิรักส่วนใหญ่เป็นชีอะฮ์ไม่ใช่ซุนนี่เช่นสมัยซัดดัมเป็นใหญ่ ความสำคัญของอิหร่านในอิรักจึงแนบแน่นและน่าจะดีมากกว่าอเมริกา มีข่าวออกมาว่า นายพลกาซิม สุไลมานี มีบทบาทสูงมากในอิรัก ทำให้อเมริกาเองก็วิตกว่า อิหร่านจะขยายอิทธิพลในอิรักมากขึ้นและอาจจะสร้างปัญหาให้สหรัฐได้
อเมริกาเห็นว่า นายพลกาซิม สุไลมานี มีบทบาทมากในประเทศอิหร่านและประเทศอื่นๆ เพราะอิหร่านมีนโยบายส่งเสริมให้กลุ่มก่อการร้ายติดอาวุธต่างๆ สร้างปัญหาให้พันธมิตรของสหรัฐ เช่น ซาอุดีอาระเบีย หรืออิสราเอล
ยุคโอบามาและพันธมิตรก็พยายามจะแก้ปัญหาอิหร่านได้ทำข้อตกลงเบ็ดเสร็จร่วม (Joint Comprehensive Plan of Action หรือ JCPOA) ได้เจรจากันนานเมื่อปีค.ศ.2015 ก็ตกลงกันได้ มีประเทศใหญ่เช่น สหรัฐ อียู รัสเซีย จีน ฝรั่งเศส เยอรมนี ร่วมลงนามด้วย ตกลงจะเลิกการคว่ำบาตร อิหร่านจะหยุดการผลิตอาวุธนิวเคลียร์ แต่จะให้มีการทำธุรกิจได้ คือ ยกเลิกการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ คิดว่าถ้าเศรษฐกิจอิหร่านดี ก็จะลดปัญหาการคุกคามทางการก่อการร้ายของอิหร่านได้สำเร็จ
แต่น่าเสียดาย ทรัมป์เป็นมนุษย์ที่แปลก อะไรที่โอบามาทำไว้ เขาจะยกเลิกทรัมป์คิดง่ายๆ ว่า ถ้าถอนตัวจากข้อตกลงเบ็ดเสร็จร่วม (Joint Comprehensive Plan of Action หรือ JCPOA) ทำให้คว่ำบาตรอิหร่านต่อไป และหวังว่า อิหร่านก็ต้องหันมาเจรจากับสหรัฐเรื่องเศรษฐกิจต่อไป ซึ่งก็จะเป็นผลงานของทรัมป์เพื่อหาเสียง แต่ผู้นำของอิหร่านไม่ใช่ว่าจะถูกขู่ง่ายเพราะประเทศอิหร่านก็มีศักดิ์ศรีและไม่จำเป็นต้องตามใจทรัมป์อย่างเดียว เพราะยังมีพันธมิตรอื่นๆยังอยู่ในสัญญาเดียวกัน รวมทั้งอียูและรัสเซีย เช่น เยอรมนี สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส ซึ่งก็ยังไม่ยอมยกเลิกสัญญา แถมทรัมป์ยังด่าโอบามาว่า จ่ายเงินให้อิหร่านเอาไว้ทำสงครามซึ่งจริงแล้วเป็นเงินของอิหร่านที่ถูกอายัดไว้ซึ่งทรัมป์พูดไม่ถูก
โดยสรุป การตัดสินใจของทรัมป์ครั้งนี้คาดไม่ถึงและอุกอาจมาก เพราะทำให้คนในอิหร่านรวมตัวกัน ถึงแม้ประเทศยากจนแต่ก็มีพลังของประชาชนจากอิหร่านโดยเน้นศักดิ์ศรีและความสามัคคีกัน
เพราะทรัมป์คิดว่า การฆ่านายพลท่านนี้จะได้คะแนนนิยมคล้ายๆ โอบามาฆ่าบิน ลาเดน ทำเรื่อง 9/11 ซึ่งเจ็บปวดสำหรับคนอเมริกันมาก และนายพลกาซิม สุไลมานี เป็นคนของรัฐบาลอิหร่าน เป็นรองผู้บัญชาการการรบ ซึ่งเท่ากับฆ่าเจ้าหน้าที่รัฐโดยขัดกับกฎหมายระหว่างประเทศ และคิดว่า ทำไปเพราะคิดสั้นๆ ว่า เป็นผลงานของฉัน อาจจะทำให้ฐานเสียงชอบหรือลดความกดดันของการถอดถอน Impeachment ไปบ้าง
ความจริงแล้ว ผลกระทบต่อราคาน้ำมัน ความไม่มั่นคงของโลกมีมากอย่างคาดไม่ถึง ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ทรัมป์ เป็นนักการเมืองที่ไม่มีจุดยืน เคยบอกว่า เสียเงินจำนวนมากในการที่อเมริกามีทหารประจำการในต่างประเทศ ซึ่งต้องการลดลง แต่พอได้จังหวะเหมาะสม ก็แสดงให้เห็นว่า อเมริกายังสำคัญในโลกนี้อยู่โดยเน้นแสนยานุภาพทางการทหาร แต่แทนที่จะประหยัดงบประมาณที่ส่งทหารไปประจำการในตะวันออกลางทันทีอีก 3,000 นาย ซึ่งผิดกับนโยบายที่ทรัมป์พยายามทำคือ ลดการมีทหารในต่างประเทศเพิ่มขึ้น
วาระสุดท้ายของนายพลกาซิม สุไลมานี
ระหว่างที่ผมเขียน ก็มีการยิงจรวดจากอิหร่านซึ่งคาดว่าอาจจะมาจากอิรัก เข้าไปฐานทัพทหารของอเมริกา กว่า 18 นัดแต่โชคดีที่ไม่มีทหารอเมริกันเสียชีวิตทำให้ประธานาธิบดีอเมริกาแสดงความหวังว่า วันหนึ่งอิหร่านก็จะมีสันติภาพและมีความสงบสุขมากขึ้นโดยเจรจากับสหรัฐ อิหร่านเองต้องทำเพื่อศักดิ์ศรีถือเป็นการหยามหน้า เขาก็ต้องโต้ตอบ โลกก็วุ่นวาย อาจจะกระทบเศรษฐกิจทำให้อ่อนแอลง
จุดอ่อนครั้งนี้ ผู้อ่านต้องติดตามอนาคตว่า จะเป็นอย่างไร เข้าใจอดีต แต่อย่าประมาทอิหร่าน ถ้าดูจากทหารกับเศรษฐกิจ อาจสู้อเมริกาไม่ได้ แต่อิหร่านมีเครือข่ายสนับสนุนการก่อการร้ายไม่ว่าจะเป็นกลุ่มฮูตี้, เฮซบอลเลาะห์ หรือ ฮามาสกลุ่มต่างๆ ซึ่งสามารถโจมตีอเมริกาได้ตลอดเวลา
ดูตัวอย่างสงครามเวียดนาม เวียดนามสู้แบบกองโจร ในที่สุดเวียดนามก็ชนะ ดังนั้นจุดอ่อนของทรัมป์คือ ไม่เรียนรู้อดีต ขาดความเข้าใจประเทศและทุนทางวัฒนธรรม ประเทศต่างๆ อยู่ได้ด้วยความภาคภูมิใจในเกียรติและศักดิ์ศรีของเขา
ล่าสุด อิหร่านยังมีขีปนาวุธไปยังฐานทัพของอเมริกาในอิรักกว่า 16 ลูก แต่โชคดีไม่มีใครบาดเจ็บหรือล้มตาย มีโอกาสให้โลกได้หาทางแก้ปัญหาทางสันติวิธีที่สำคัญ ยังเก็บข้อตกลงเบ็ดเสร็จร่วม (Joint Comprehensive Plan of Action หรือ JCPOA)โดยไม่มีสหรัฐเข้าร่วมด้วย ไว้ ซึ่งเป็นวิธีการที่ทำให้อิหร่านไม่ต้องทำการทหารอย่างรุนแรงต่อไป แต่ทรัมป์คงไม่เอาด้วย เพราะคิดว่ากดดันอิหร่าน คว่ำบาตรทางเศรษฐกิจดีกว่า และจะคว่ำบาตรต่อไป
จีระ หงส์ลดารมภ์
dr.chira@hotmail.com
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี