ในโลกมนุษย์มักเป็นเรื่องธรรมดาที่ความตั้งใจมุ่งมั่นใดๆ จะเกิดผลออกมาในทางตรงกันข้าม หรือตั้งเป้าไว้อย่างหนึ่ง กลับได้ผลเป็นอีกอย่างหนึ่งอย่างไม่คาดคิด (Unintended consequences)
อย่างกรณีการสงครามระหว่างรัสเซียกับยูเครน ซึ่งฝ่ายรัสเซียเป็นผู้ตัดสินใจเปิดฉากรุกรานยูเครน โลกก็คาดคิดกันว่า ฝ่ายรัสเซียจะเป็นผู้กุมชัยชนะอย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น เพราะแสนยานุภาพของรัสเซียนั้นมหาศาลเหนือกว่ายูเครนด้วยประการทั้งปวง แต่ทว่าสงครามกลับยืดเยื้อและฝ่ายรัสเซียไม่สามารถเผด็จศึกได้ทันทีทันควันดังที่ตั้งใจหรือคาดการณ์ไว้
ฝ่ายรัสเซียจึงดูเป็นเสมือนเสือกระดาษ ขณะที่ฝ่ายยูเครนจากแมวที่ดูเชื่องช้า กลับกลายเป็นแมวป่าที่เต็มไปด้วยเขี้ยวเล็บที่สู้อย่างไม่ย่นย่อท้อถอย
การรุกรานของรัสเซียในครั้งนี้ แทนที่จะก่อให้เกิดการต่อต้านของชาวยูเครนต่อผู้นำของตนว่าเป็นผู้ชักศึกเข้าบ้าน แต่การณ์กลับว่าชาวยูเครนได้ผนึกกำลังเป็นหนึ่งเดียวกันด้วยความเป็นชาตินิยมและให้การสนับสนุนและไว้ใจต่อตัวผู้นำคือ ประธานาธิบดีเซเลนสกีเพื่อขับไล่ทหารรัสเซียออกไป อย่างที่ไม่มีใครได้คาดคิดมาก่อน (โดยเฉพาะฝ่ายรัสเซีย)
นอกจากนั้น ฝ่ายรัสเซียก็ไม่ได้คาดมาก่อนว่า การรุกรานยูเครนของตนจะนำไปสู่การร่วมแรงร่วมใจกันของฝ่ายยุโรปตะวันตกและสหรัฐอเมริกา แคนาดา ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ ในการสนับสนุนฝ่ายยูเครนทั้งในเรื่องอาวุธยุทโธปกรณ์ เงินช่วยเหลือ และการร่วมกันคว่ำบาตรฝ่ายรัสเซียอย่างแข็งขัน เข้มข้น รัสเซียก็ตกอยู่ในสภาพถูกโดดเดี่ยว แถมยังมิได้เห็นจีน ในฐานะประเทศพันธมิตรกระโดดเข้ามาร่วมวงหนุนหลังอย่างแข็งขัน เพราะจีนเองก็ยังเกรงกลัวการคว่ำบาตรของฝ่ายสหรัฐฯ พันธมิตรยุโรปตะวันตก และอื่นๆ ต่อตนด้วย
อย่างไรก็ตาม การคว่ำบาตรรัสเซียนั้น แม้จะมากมายและเข้มข้น แต่ก็ยังไม่สามารถที่จะทำให้รัสเซียยอมอ่อนข้อ เพราะการที่ฝ่ายรัสเซียเป็นประเทศเพียงไม่กี่ประเทศในโลกนี้ ที่มีขีดความสามารถในการพึ่งพาตนเองได้เป็นอย่างมาก
ในทางกลับกัน ความยืดเยื้อของสงครามสู้รบและการคว่ำบาตรนั้น ได้ส่งผลกระทบอย่างใหญ่หลวง ทั้งชาวยูเครนและชาวรัสเซีย และยังขยายผลกว้างไกลไปทั่วโลกชนิดที่เกินคาดเดา
เอาไว้ โดยเฉพาะผลกระทบต่อปากท้องของชาวบ้านทั่วๆ ไปในตะวันออกกลางและทวีปแอฟริกา ที่ต้องพึ่งพาการนำเข้าธัญพืช (ข้าวสาลีอาหารสัตว์ และปุ๋ยเคมี) จากทั้ง 2 ประเทศ ทำให้โลกตกอยู่ในภาวะข้าวยากหมากแพง ค่าไฟฟ้าค่าขนส่ง สูงขึ้น เดือดร้อนกันไปทั่วหน้า อีกทั้งการคว่ำบาตรฝ่ายรัสเซียนั้นก็เป็นเหมือนบูมเมอแรงกลับมากระทบบรรดากลุ่มประเทศผู้ร่วมคว่ำบาตรด้วย โดยเฉพาะในเรื่องพลังงานเชื้อเพลิงและค่าไฟฟ้า เสมือนเป็นการทำร้ายตนเองอย่างไม่คาดคิด
นอกจากนั้น การแสดงพลังอำนาจของฝ่ายรัสเซียก็ได้นำไปสู่ความเป็นปึกแผ่น อันหนึ่งอันเดียวกันของฝ่ายสหภาพยุโรป ไปจนถึงการตกลงกันที่จะมีการจัดตั้งกองกำลังกลางของฝ่ายยุโรปเพื่อจะปกป้องตัวเอง อีกทั้งการรุกรานของฝ่ายรัสเซีย ทำให้ความระหองระแหงระหว่างฝ่ายสหรัฐฯ กับฝ่ายยุโรปตะวันตกหมดสิ้นลงไป และร่วมมือกันมากขึ้นทั้งในเรื่องการเสริมสร้างแสนยานุภาพทางการทหาร การผนึกกำลังร่วมกันคว่ำบาตรฝ่ายรัสเซียดังกล่าว ไปจนถึงการกำหนดให้ฝ่ายสหรัฐฯ เป็นแหล่งที่มาของพลังงานเชื้อเพลิงธรรมชาติ เพื่อทดแทนการพึ่งพาฝ่ายรัสเซีย
เหตุการณ์ทั้งหมดนี้ ก่อให้เกิดการขยายตัวของอุตสาหกรรมการผลิตอาวุธยุทโธปกรณ์ และการขยายตลาดส่งออกพลังงานเชื้อเพลิง น้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ ของสหรัฐฯ อย่างใหญ่หลวง เท่ากับเป็นการเสริมสร้างความมั่งคั่งของเศรษฐกิจสหรัฐฯ หรือนัยหนึ่งการสงครามทำให้สหรัฐฯ ร่ำรวยยิ่งขึ้นไปอีก ขณะที่ภยันตรายทั้งหลายทั้งปวงก็จะจำกัดอยู่ที่ทวีปยุโรป และไม่ขยายตัวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกมาที่ผืนแผ่นดินสหรัฐฯ ได้
และอีกเรื่องหนึ่งที่ไม่คาดคิดกันมาก็คือ สงครามยูเครน-รัสเซีย เป็นจุดหัวเลี้ยวหัวต่อที่สำคัญของการแบ่งแยกภูมิรัฐศาสตร์โลกออกเป็น 2 ขั้ว คือ ขั้วสหรัฐอเมริกากับพันธมิตรยุโรป รวมทั้งญี่ปุ่น เกาหลีใต้ แม้กระทั่งสิงคโปร์ กับขั้วจีนและรัสเซีย พร้อมด้วยประเทศแนวร่วม เช่น เกาหลีเหนือ อิหร่าน ซีเรีย และคิวบา
แต่โลกก็ยังคงไม่ได้มืดมนไปเสียหมด หากว่าประเทศคู่กรณีต่างๆ จะมีสติยั้งคิดสักนิดสักหน่อยว่า การสงคราม การขัดแย้งเป็นคู่อริ ประหัตประหาร หรือเอาแพ้เอาชนะต่อกันนั้น ไม่เป็นการดีต่อฝ่ายใดเลยชาวโลกนั้นจำเป็นต้องหันหน้าเข้าหากัน หาจุดที่จะเริ่มเจรจาคลี่คลายปัญหา และยุติปัญหาให้ได้
ในเมื่อมนุษย์มีสติปัญญาที่จะทำสงครามประหัตประหารกันได้ มนุษย์ก็ควรมีสติปัญญาที่จะสร้างสันติภาพได้เช่นเดียวกัน และเมื่อมุ่งไปในทิศทางของการเสริมสร้างสันติภาพแล้ว ก็คงจะไม่มีผลลัพธ์ที่ไม่ได้คาดคิดในเชิงลบเป็นแน่แท้
กษิต ภิรมย์
kasitfb@gmail.com
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี