เรามักจะได้ยินอยู่เป็นประจำกับประโยคที่ว่า “เหรียญมีสองด้านเสมอ” นั่นก็หมายความว่าเมื่อมีด้านดีกับสิ่งใดๆ ก็อาจมีด้านไม่ดีกับสิ่งนั้น เมื่อมีประโยชน์ก็อาจมีโทษได้เช่นเดียวกัน เช่นเดียวกับสาหร่ายที่ทุกคนรับรู้ว่าสาหร่ายสามารถนำไปใช้ทำอะไรได้หลากหลาย เช่น ทำซูชิหน้าสาหร่ายแสนอร่อย เครื่องสำอางจากสารสกัดสาหร่ายช่วยลดริ้วรอยผิวหน้า สาหร่ายมีโปรตีนสูง อุดมไปด้วยโอเมก้า-3 และอื่นๆ อีกมากมาย แต่ในมุมกลับกันเราก็พบว่าโทษที่เกิดจากสาหร่ายก็มี ไม่ใช่จะมีแต่ประโยชน์อย่างเดียว ซึ่งมีสาหร่ายบางกลุ่มที่มีการสร้างสารพิษ เช่น สาหร่ายในกลุ่มไซยาโนแบคทีเรีย หรือที่รู้จักกันในชื่อทั่วไปว่า สาหร่ายสีน้ำเงินแกมเขียว นั่นเอง
สารพิษที่พบได้ในกลุ่มไซยาโนแบคทีเรีย หรือสาหร่ายสีน้ำเงินแกมเขียว สามารถแยกได้ตามลักษณะที่มีผลต่ออวัยวะเป้าหมาย ดังนี้
1.Hepatotoxin (สารพิษต่อตับ) สารพิษในกลุ่มนี้จะประกอบไปด้วยสารพิษต่างๆ ดังนี้
-Microcystins (ไมโครซีสทีน) : มีโครงสร้างทางเคมีชนิดไซคลิกเฮปตะเปปไทด์ ผลิตโดยสาหร่ายหลายชนิด เช่น Microcystis, Anabaena, Planktothrix, Nostoc, Oscillatoria, และ Anabaenopsis การสร้างสารพิษชนิดนี้จะเกิดจากปรากฏการณ์ที่เรียกว่า Algae Bloom หรือการเพิ่มจำนวนมากผิดปกติ
-Nodularins (โนดูลาริส) ผลิตโดยสาหร่าย Nodularia spumigena เป็นส่วนใหญ่ มีแหล่งอาศัยอยู่บริเวณน้ำกร่อย ลักษณะโครงสร้างทางเคมีและกลไกการออกฤทธิ์ของสารพิษชนิดนี้เหมือนกับไมโครซีสทีน
-Cylindrospermopsin มีโครงสร้างทางเคมีเป็นแอลคาลอยด์ ผลิตโดยไซยาโนแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในน้ำจืด เช่น Cylindrospermopsis, Aphanizomenon, Anabaene, Lyngbya, Umezakia และ Raphidiopsis สารพิษนี้มักมีการพบในธรรมชาติไม่บ่อยเหมือนไมโครซีสทีน
2.Neurotoxin (สารพิษต่อประสาท) สารพิษในกลุ่มนี้จะประกอบไปด้วยสารพิษต่างๆ ดังนี้
-Anatoxin-a มีโครงสร้างทางเคมีชนิดไบไซคลิก เอมีน แอลคาลอยด์ ผลิตโดยสาหร่าย Anabaena, Aphanizomenon, Microcystis, Planktothrix, Raphidiopsis, Arthrospira, Cylindrospermum, Phormidium, Nostoc และ Oscillatoria
-Saxitoxins มีโครงสร้างทางเคมีเป็นนอนโวลาไทล์ม ไตรไซคลิก, เปอร์ไฮโดรฟิวรีน แอลคาลอยด์ ผลิตโดยสาหร่าย Anabaena, Aphanizomenon, Planktothrix, Cylindrospermopsis, Lyngbya และ Scytonema
อย่างไรก็ตาม สาหร่ายที่พบว่ามีการสร้างสารนั้นมักจะพบเจอในแหล่งธรรมชาติต่างๆ แต่สำหรับสาหร่ายที่ใช้ในการบริโภคที่เราเห็นในท้องตลาด หรือใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆ นั้น มีการทดสอบหรือได้พิสูจน์แล้วว่ามีความปลอดภัยแล้ว และสามารถลดความกังวลไปได้
นวลจันทร์ ใจใส
ศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพ
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี