ไทรทิส (ไทร วว.๑) วงศ์ Moraceae ชื่อวิทยาศาสตร์ (Ficus microcarpa L.f. ‘Sai Tistr’) เป็นไทรสายพันธุ์กลาย ที่พัฒนาสายพันธุ์มาจากไทรย้อยใบทู่ ปรับปรุงพันธุ์ด้วยวิธีการฉายรังสีแกรมม่า พัฒนาพันธุ์โดย รศ.ธัญญะ เตชะศีลพิทักษ์ ที่ปรึกษาโครงการวิจัยด้านปรับปรุงพันธุ์พืช โดยเริ่มปรับปรุงและพัฒนาสายพันธุ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 และทำการคัดเลือกต้นที่มีลักษณะกลายพันธุ์ ในปี พ.ศ. 2562 จากนั้นจึงนำมาปลูกทดสอบการเจริญเติบโต ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2562-2563 โดยมี ดร.อนันต์ พิริยะภัทรกิจเป็นหัวหน้าโครงการวิจัย หลังจากนั้นได้ทำการขยายพันธุ์เพื่อเพิ่มจำนวนต้นด้วยวิธีการปักชำกิ่งและยอดจากต้นกลายด่าง ณ ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมเกษตรสร้างสรรค์ ตั้งแต่ชั่วที่ 1-5 พบว่าสายพันธุ์ไทรยังมีลักษณะการกลายด่างของใบเหมือนเดิม และขอรับรองการขึ้นทะเบียนพันธุ์พืชชนิดใหม่ จากกรมวิชาการเกษตรเลขที่ 1669/2564 พร้อมทำการขยายพันธุ์เพื่อนำไปถ่ายทอดส่งเสริมให้กับผู้ประกอบการไม้ดอกไม้ประดับในพื้นที่ต่างๆ ของประเทศไทย

ไทรทิส จัดได้ว่าเป็นพรรณไม้ประดับยืนต้นขนาดเล็ก ระบบรากแก้ว มีลักษณะช่วงโคนโตแล้วเรียวเล็กลงจนถึงปลาย และมีรากแขนงรากอากาศ รากอ่อนสีน้ำตาลอ่อน รากแก่สีน้ำตาล ความสูง ลำต้น 2.0-3.0 เมตร ในช่วงระยะเวลา 2 ปี เปลือกลำต้นสีน้ำตาลอ่อน ใบเดี่ยวเรียงเวียน ใบรูปรี กว้าง 2.50-3.00 เซนติเมตร ยาว 4.00-10.00 เซนติเมตร ปลายใบทู่ แผ่นใบหนาเหนียวเป็นมันทั้งสองด้านสีเขียว ขอบใบเป็นรอยด่างขาวและเหลืองเป็นคลื่นปะปนกันเล็กน้อย ช่อดอกในโพรงฐานช่อดอก เกิดภายในฐานรองดอกที่มีรูปร่างกลมคล้ายผล ออกตามซอกใบ ตาดอกสีเขียวอ่อน ตัวผู้และดอกตัวเมียไม่มีกลีบ ผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปไข่กลับหรือกระสวยรี มีกลีบเลี้ยงเป็นท่อหุ้ม ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.50-10.00 มิลลิเมตร ผลเกลี้ยง เมื่อผลแก่จะแตกออก ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก

ลักษณะเด่นของไทรทิสนั้นขอบใบมีรอยด่างขาวและเหลืองเป็นคลื่นปะปนกันเล็กน้อยทำให้เกิดความสวยงาม ไทรชนิดนี้สามารถนำไปขยายพันธุ์โดยวิธีการปักชำได้ดี เนื่องจากกิ่งชำออกรากง่าย และจากลักษณะการเรียงตัวของใบค่อนข้างแน่นจึงเหมาะในการนำไปใช้จัดงานภูมิทัศน์ ทั้งภายในและภายนอกอาคารนอกจากจะช่วยทำให้อาคารร่มรื่นและเพื่อป้องกันรังสีความร้อนในตอนกลางวันแล้ว ยังช่วยเพิ่มทัศนียภาพที่ดีมากยิ่งขึ้น สำหรับไทรประดับชนิดใหม่เริ่มมีการส่งเสริมให้ผู้ประกอบการนำไปปลูกขยายพันธุ์เพื่อขยายช่องทางตลาดไม้ดอกไม้ประดับในประเทศไทยให้มีความหลากหลาย ดึงดูดผู้บริโภค และเป็นการสร้างรายได้ให้ผู้ประกอบการปลูกเลี้ยงไทรต่อไป

ดร.อนันต์ พิริยะภัทรกิจ

ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมเกษตรสร้างสรรค์

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)