“ผีเสื้อ” เป็นแมลงในอันดับ Lepidoptera และเป็นแมลงที่ขึ้นชื่อว่ามีปีก ลวดลาย และสีสันที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่น สวยงาม แต่เป็นเพราะองค์ประกอบหรือการจัดเรียงตัวอย่างไรที่ทำให้ปีกของผีเสื้อโดดเด่นเช่นนั้น

ปีกผีเสื้อ มีลักษณะเด่นคือ บริเวณปีกถูกปกคลุมไปด้วยเกล็ดเล็กๆ จำนวนมาก เรียงซ้อนกันคล้ายกับกระเบื้องมุงหลังคา โดยการเรียบเรียงตัวของเกล็ดในมุมที่แตกต่างกัน ทำให้เกิดสีและลวดลายแตกต่างกัน ซึ่งสีเหล่านี้เกิดจากการเหลือบแสงและการกระเจิงของแสงพร้อมๆ กันในจุดเดียว แต่ภายใต้ความสวยงามนั้นเกล็ดปีกผีเสื้อจะหลุดออกจากเนื้อปีกได้ง่าย ซึ่งเหตุเกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น ผีเสื้อขยับปีก ปีกสัมผัสกับวัตถุอื่นๆ หรือผีเสื้อมีอายุมากขึ้น เป็นต้น ทั้งนี้ปีกผีเสื้อที่เก็บเป็นตัวอย่างแห้งจะค่อยๆ ซีดจางลงได้ตามระยะเวลาของการเก็บ

เคล็คลับการจำแนกประเภทผีเสื้ออย่างง่าย

ผีเสื้อ นอกจากจะมีความหลากหลายของชนิดและสายพันธุ์แล้วนั้น เราจะรู้ได้อย่างไรว่า ผีเสื้อชนิดใดเป็นผีเสื้อกลางวัน ชนิดใดเป็นผีเสื้อกลางคืน แถมยังมีผีเสื้อบางกลุ่มเป็นผีเสื้อกลางคืน แต่เรากลับพบเห็นผีเสื้อเหล่านั้นออกมาเที่ยวเล่นในตอนกลางวัน มีข้อแนะนำเกี่ยวกับเคล็ดลับในการจำแนกประเภทของผีเสื้ออย่างง่าย ดังนี้

ผีเสื้อกลางวัน (Butterfly) มีปีกที่ใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดลำต้น มีสีสันสดใส ลำตัวค่อนข้างเรียวยาว มีขนปกคลุมเพียงบางๆ มีหนวดแบบกระบอง เวลาเกาะพักมักจะชูหนวดเป็นรูปตัว V และพับปีกเก็บขึ้นตั้งฉากกับลำตัว

ผีเสื้อกลางคืน (Moth) มีขนาดปีกที่ค่อนข้างเล็กใกล้เคียงกับขนาดลำตัว แต่มีบางชนิดที่ปีกมีขนาดใหญ่มาก เช่น ผีเสื้อหนอนกระท้อน เป็นต้น มีลำตัวอ้วน สั้น มีขนปกคลุมจำนวนมาก โดยสามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน มีรูปแบบของหนวดที่หลากหลาย เช่น หนวดแบบเรียวคล้ายเส้นด้าย หนวดแบบฟันหวี เป็นต้น เวลาเกาะพักผีเสื้อกลางคืนจะทำการพับเก็บปีกแนบไปทางด้านหลังลำตัว

สถานีวิจัยลำตะคอง

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)