การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram : ECG) ในนักกีฬาเด็ก เป็นประเด็นที่ได้รับการกล่าวถึงมากในปัจจุบัน เนื่องจากความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับโรคหัวใจบางประเภทที่อาจไม่มีอาการชัดเจน และอาจนำไปสู่การเสียชีวิตกะทันหันในนักกีฬา การตรวจ ECG จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการประเมินความเสี่ยงนี้

ความจำเป็นของการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจในนักกีฬาเด็ก

การตรวจ ECG เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยในการคัดกรองโรคหัวใจที่อาจเป็นอันตราย โดยเฉพาะในกลุ่มนักกีฬาที่ต้องใช้ร่างกายอย่างหนักและอาจมีความเสี่ยงมากกว่านักเรียนทั่วไป

• ป้องกันการเสียชีวิตฉับพลันจากภาวะหัวใจล้มเหลว : การเสียชีวิตฉับพลันในนักกีฬามักเกิดจากภาวะหัวใจที่ไม่ได้รับการวินิจฉัยมาก่อน เช่น Hypertrophic Cardiomyopathy (HCM) หรือการหนาตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งเป็นภาวะที่สามารถตรวจพบได้จากการทำ ECG

• ประเมินความผิดปกติของการเต้นของหัวใจ: บางภาวะ เช่น Long QT Syndrome หรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นในนักกีฬาที่มีการออกแรงมาก ทำให้มีความเสี่ยงที่จะเกิดการหัวใจหยุดเต้นกะทันหัน

• เฝ้าระวังในกลุ่มเสี่ยง : หากนักเรียนมีประวัติครอบครัวที่เป็นโรคหัวใจหรือมีคนในครอบครัวที่เสียชีวิตจากโรคหัวใจก่อนวัยอันควร การตรวจ ECG เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อคัดกรองความเสี่ยงที่อาจสืบทอดทางพันธุกรรม

ข้อบ่งชี้ในการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

การตรวจ ECG ในนักกีฬาเด็กไม่ได้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุกคน แต่มีข้อบ่งชี้ที่ชัดเจนเมื่อควรทำ เช่น :

1. มีอาการที่บ่งบอกถึงความผิดปกติของหัวใจ : เช่น อาการเวียนศีรษะ หน้ามืดเป็นลม เจ็บหน้าอก หรือหายใจไม่ทันขณะออกกำลังกาย

2. มีประวัติครอบครัวของโรคหัวใจ : โดยเฉพาะประวัติการเสียชีวิตกะทันหันในวัยหนุ่มสาวที่ไม่ทราบสาเหตุหรือมีประวัติของโรคกล้ามเนื้อหัวใจผิดปกติในครอบครัว

3. ตรวจร่างกายพบความผิดปกติ : แพทย์อาจพบการเต้นของหัวใจผิดปกติขณะตรวจร่างกาย หรือมีเสียงหัวใจผิดปกติที่บ่งชี้ว่าควรตรวจเพิ่มเติมด้วย ECG

4. เคยมีอาการเป็นลมขณะออกกำลังกาย : การหมดสติขณะออกกำลังกายเป็นสัญญาณที่อาจบ่งบอกถึงภาวะหัวใจเต้นผิดปกติที่ควรได้รับการตรวจด้วย ECG

ตัวอย่างเคส

เคสตัวอย่าง : เด็กชายอายุ 15 ปี นักกีฬาฟุตบอลโรงเรียน ได้เข้ารับการตรวจสุขภาพก่อนฤดูกาลแข่งขันตามปกติ ไม่มีอาการผิดปกติใดๆ แต่ประวัติครอบครัวพบว่าคุณพ่อเสียชีวิตด้วยภาวะหัวใจล้มเหลวอย่างกะทันหันขณะอายุเพียง 40 ปี แพทย์จึงแนะนำให้ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) เพื่อประเมินความเสี่ยง ผลการตรวจพบว่ามีสัญญาณของ Hypertrophic Cardiomyopathy (HCM) ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจหนาตัวเกินไป และอาจนำไปสู่การเสียชีวิตอย่างกะทันหันหากมีการออกแรงมากๆ

หลังจากการวินิจฉัยนี้ นักเรียนได้รับคำแนะนำให้หยุดเล่นกีฬาที่ใช้แรงอย่างหนักและได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม ทำให้สามารถลดความเสี่ยงต่อชีวิตในระยะยาวได้

สรุป

การตรวจสุขภาพและ ECG ในนักกีฬาเด็กเป็นเครื่องมือสำคัญในการคัดกรองภาวะที่อาจเป็นอันตราย โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีความเสี่ยง การตรวจนี้ช่วยป้องกันการเสียชีวิตกะทันหันและปัญหาสุขภาพระยะยาวได้ ซึ่งควรทำตามคำแนะนำของแพทย์เมื่อพบข้อบ่งชี้ที่เหมาะสม

รศ.ดร.นพ. เมษัณฑ์ ปรมาธิกุล

กรรมการบริหารกองทุนพัฒนาการกีฬาแห่งชาติ

masonortho@gmail.com