กุมารแพทย์ชี้ 1,000 วันแรกของชีวิตลูกนับตั้งแต่ปฏิสนธิถึง 2 ขวบ ช่วงเวลานาทีทองสำหรับกำหนดศักยภาพในชีวิตของลูก เพราะเป็นช่วงที่สมองเจริญเติบโตและการทำงานของสมองส่วน การเรียนรู้ ความจำพัฒนารวดเร็วที่สุด แนะ “แอลฟา-แล็คตัลบูมิน” สารอาหารที่พบในนมแม่ สามารถช่วยสร้างสารสื่อประสาทที่ช่วยในการทำงานของสมอง ในช่วง 1000 วันสำคัญนี้

แพทย์หญิงเกศินี โอวาสิทธิ์ กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการและพฤติกรรม ศูนย์พัฒนาการและการเรียนรู้  ให้ข้อมูลสำคัญเรื่องการพัฒนาศักยภาพของสมอง กล่าวว่า ความฉลาดมีองค์ประกอบ 3 ปัจจัยหลัก คือ หนึ่ง พันธุกรรมที่ได้รับมาจากคุณพ่อคุณแม่ คือ เรื่องของคู่ครอง  สอง การเลี้ยงดู    ซึ่งเชื่อมโยงถึงเรื่องของสิ่งแวดล้อมและการศึกษา และสาม  โภชนาการ คือ การได้รับอาหารหลัก 5 หมู่ รวมถึงน้ำและอากาศบริสุทธ์

“งานวิจัยทางการแพทย์ระบุว่า 1,000 วันแรกของชีวิตลูกน้อย เริ่มตั้งแต่ตั้งครรภ์จนกระทั่งลูกมีอายุครบ 2 ขวบปี เป็นช่วงเวลาสำคัญแห่งกระบวนการสร้างพัฒนาการสมอง เนื่องจากเป็นกระบวนการสร้างเซลล์สมอง โดยการเพิ่มเซลล์สมองควบคู่กับการสร้างเส้นใยประสาททำงานอย่างรวดเร็วที่สุดของชีวิต

ลูกน้อยอยู่ในครรภ์เป็นเวลา 270 วัน แค่เพียง 18 วันแรก หลังจากการปฏิสนธิกระบวนการทำงานของเซลล์สมองของลูกน้อยได้เริ่มขึ้นแล้ว เซลล์สมองพัฒนาเชื่อมโยงและแบ่งตัวไปเรื่อยๆ ระยะเวลา 2-4 เดือนของการตั้งครรภ์ เซลล์สมองแบ่งตัวสูงถึง 200,000 ตัว ต่อนาที พอตั้งครรภ์ได้ 6 เดือน การทำงานของสมองมีโครงสร้างที่สลับซับซ้อนมากขึ้น มีการเชื่อมโยงการทำงาน สื่อสารระหว่างเซลล์อย่างเป็นระบบ คุณพ่อคุณแม่จึงได้รับคำแนะนำให้เริ่มเสริมพัฒนาการให้ลูกน้อย ไม่ว่าจะเป็นการพูดคุยหรือส่องไฟ ที่สำคัญคุณแม่ต้องอารมณ์ดี   ไม่เครียด พักผ่อนให้เพียงพอ ขณะเดียวกันคุณพ่อต้องช่วยดูแลคุณแม่ด้วย เพราะทั้งหมดล้วนมีผลต่อการพัฒนาคุณภาพสมองของลูกรัก”

แพทย์หญิงเกศินี โอวาสิทธิ์

แพทย์หญิงเกศินี กล่าวต่อว่า ภายหลังคลอด เซลล์สมองยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง มีการขยายขนาด และที่สำคัญขยายโครงข่ายส่วนที่เป็นเส้นใยประสาท ทำให้การพัฒนาสมองสมบูรณ์และมีคุณภาพมาก ทั้งนี้ เพราะเส้นใยประสาทมีหน้าที่ช่วยในการทำงานและเพิ่มประสิทธิภาพการสื่อสารระหว่างเซลล์สมอง ช่วยให้สมองทำงานอย่างเป็นระบบ โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้และการกระตุ้นทักษะในด้านต่างๆ ซึ่งจะมีผลต่อพัฒนาการหลายๆ ด้านของลูกน้อย เช่น เรื่องภาษา ความจำ การทำงานของกล้ามเนื้อมัดเล็ก เมื่อครบ 1,000 วัน สมองจะมีขนาดประมาณ 75-80% เมื่อเทียบกับน้ำหนักสมองของผู้ใหญ่ เด็กจะเรียนรู้ได้ง่ายกว่าช่วงอื่นๆ เซลล์สมอง 1 เซลล์ สามารถเชื่อมโยงโครงข่ายของสารสื่อประสาทได้เป็นหมื่นเซลล์ ใน 1,000วัน ร่างกายจะสร้างเซลล์สมองมากถึง 100,000 ล้านเซลล์ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรให้ความสำคัญมากในการพัฒนาสมองลูกในช่วง 1,000 วันสำคัญแรกนี้ เพราะเหมือนเป็นช่วงที่กำหนดศักยภาพสมองลูกไปตอดชีวิต

อย่างไรก็ดี การได้รับสารอาหารจำพวกโปรตีนเพื่อใช้เป็นสารตั้งต้นในการสร้างสารสื่อประสาท มีความจำเป็นมาก เพราะร่างกายของเด็กไม่สามารถสร้างสารตั้งต้นของสื่อประสาทได้เองอย่างเพียงพอ สารอาหารอย่างแอลฟา-แลคตาบูมิน เป็นแหล่งของโปรตีนคุณภาพ พบมากในนมแม่ มีความสำคัญคือ ช่วยสร้างสารสื่อประสาทช่วยในการทำงานของสมอง โดยให้กรดอะมิโนจำเป็น เช่น ทริปโทเฟน ซึ่งเป็นสารตั้งต้นสำหรับสร้างสารสื่อประสาท และเป็นส่วนประกอบของเส้นใยประสาทของลูก

“ผลวิจัยทางการแพทย์แสดงให้เห็นว่าเด็กที่ได้รับสารอาหารแอลฟา-แลคตาบูมินจากน้ำนมแม่นาน 6 เดือน พบว่าเด็กมีพัฒนาการที่ดีกว่า ซึ่งส่งผลดีต่อพฤติกรรม การเรียนรู้ การพัฒนาสมองและอารมณ์ ในทางตรงกันข้ามเด็กที่ขาดสารอาหารแอลฟา-แลคตาบูมิน จะมีไอคิวต่ำและพัฒนาการที่ไม่สมวัย ดังนั้น คุณแม่ควรให้นมแม่ให้นานที่สุด แอลฟา-แลคตาบูมินยังมีประโยชน์กับคุณแม่ตั้งครรภ์และคุณแม่ให้นมบุตร เพราะโปรตีนแอลฟา-แลคตาบูมินเป็นหนึ่งในสารอาหารที่สำคัญที่สร้างการเติบโตของเซลล์ประสาทและพัฒนาการของสมองทารกในระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด รวมถึงกระบวนการสร้างน้ำนม แต่สำหรับคุณแม่ที่ไม่สามารถให้นมบุตรได้ อาจให้นมที่มีส่วนผสมของสารอาหารแอลฟา-แลคตาบูมิน พร้อมทั้งโภชนาการที่เหมาะสม เช่น การรับประทานโปรตีนจากไข่ เนื้อ นม ชีส เป็นต้น”

เมื่อลูกน้อยมีต้นทุนจากการโภชนาการที่ดีแล้ว เซลล์สมองก็จะมีความสมบูรณ์ ถ้าคุณพ่อคุณแม่อยากให้ลูกฉลาดก็ควรส่งเสริมพัฒนาการของลูกอย่างเหมาะสม คือ เปิดโอกาสให้ลูกได้เล่นทำกิจกรรมต่างๆ ด้วยตัวเอง โดยมีคุณพ่อคุณแม่คอยช่วยเหลือแนะนำ ในสภาพแวดล้อมที่ดี ได้รับการกระตุ้นฝึกฝนทักษะด้านต่างๆ อย่างต่อเนื่อง แต่อีกคุณสมบัติที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าความฉลาดที่คุณหมอเน้นย้ำคือ เรื่องของคุณธรรมที่ต้องอาศัยการปลูกฝังตั้งแต่เด็กเช่นกัน