นายปิติคมน์ พัชรดำรงกุล ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรลำปาง เปิดเผยว่า ส้มเกลี้ยงเป็นไม้ผลทางเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของ จ.ลำปาง ที่เกษตรกรเคยนิยมปลูกกันมาก แต่ต่อมาเมื่อเศรษฐกิจและสังคมเปลี่ยนไป ความต้องการที่ดินเพื่อนำไปใช้ในกิจกรรมอื่นที่ไม่ใช่การเกษตรมีเพิ่มมากขึ้น ทำให้พื้นที่การเกษตรโดยเฉพาะพื้นที่ปลูกส้มเกลี้ยงน้อยลง ส้มเกลี้ยงจึงเป็นผลไม้ประจำท้องถิ่นที่อาจสูญหาย ดังนั้นศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรลำปาง จึงได้ทำการรวบรวมพันธุ์ส้มเกลี้ยงที่ยังมีในปัจจุบันจากแหล่งต่างๆ เพื่ออนุรักษ์และใช้กับงานวิจัยในอนาคต

นายปิติคมน์ กล่าวต่อว่า ปัจจุบันเกษตรกรนิยมขยายพันธุ์ส้มเกลี้ยงโดยการตอนกิ่ง เนื่องจากจะให้ผลผลิตเร็วกว่าการเพาะจากเมล็ด ส่วนการติดตาไม่นิยมเนื่องจากเป็นวิธีการที่ยุ่งยากและได้ผลน้อย การให้น้ำในช่วงฤดูแล้งใช้แหล่งน้ำจากแม่น้ำวังและจากบ่อขุด เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่ใช้ปุ๋ยเคมี แต่ใช้ปุ๋ยคอกใส่บริเวณโคนต้นหลังเก็บเกี่ยวอัตรา 20 กก./ต้น หลังจากใส่ปุ๋ยรดน้ำตามให้ชุ่ม มีการตัดแต่งกิ่งค่อนข้างน้อย เพราะเกษตรกรมักเสียดายกิ่ง จึงเก็บไว้ให้ออกดอกออกผลต่อไป โดยตัดแต่งกิ่งที่เป็นโรคและกิ่งที่แห้งตายออกเท่านั้น โรคที่พบมาก ได้แก่ โรคกรีนนิ่ง โรคแคงเกอร์ และโรคทริสเทส่า ส่วนแมลงที่พบ ได้แก่ หนอนชอนใบ แมลงค่อมทอง และไรสนิม เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่ใช้สารเคมีในการป้องกันกำจัดโรคและแมลง แต่มีการใช้สารล่อแมลงชุบสำลีใส่ในขวดพลาสติกแขวนไว้ตามต้นเพื่อเป็นการกำจัดแมลงวันผลไม้ ส่วนต้นที่ตายเกษตรกรจะขุดทิ้งและนำต้นใหม่เข้ามาปลูกทดแทนต้นเดิม

ทั้งนี้ส้มเกลี้ยงจะให้ผลผลิตตลอดทั้งปี แต่จะมีผลผลิตมากช่วงเดือนสิงหาคมถึงกันยายน ผลผลิตรวมประมาณ 2,000-3,000 กิโลกรัมต่อไร่ สำหรับส้มเกลี้ยงที่พร้อมจะเก็บเกี่ยวนั้น สังเกตจากต่อมน้ำมันที่อยู่รอบๆ ผลมีลักษณะตื้น ใช้นิ้วกดผลจะนิ่ม สีผิว
ยังเขียว ถ้าผลแก่เกินไปผิวจะมีสีเขียวปนเหลือง พ่อค้าบางรายกำหนดให้เกษตรกรเก็บเกี่ยวส้มเกลี้ยงโดยให้มีก้านติดกับผล เกษตรกรต้องใช้กรรไกรตัดกิ่งแบบยาวตัดทีละลูกบรรจุในตะกร้า การจำหน่ายผลผลิตในช่วงเทศกาล จะมีพ่อค้ามารับซื้อที่สวนและซื้อแบบคัดเกรด แบ่งได้ 3 เกรด ดังนี้ เกรด 1 จำนวน 4 ผลต่อกิโลกรัม ราคา 20 บาท เกรด 2 จำนวน 6 ผลต่อกิโลกรัม ราคา 20 บาท เกรด 3 จำนวน 7 ผลต่อกิโลกรัม ราคา 15 บาท กรณีที่ไม่ได้คัดเกรดจำหน่ายในราคา 15-20 บาทต่อกิโลกรัมตลอดทั้งปี