การแก้ไขดินปัญหาเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรตามแนวพระราชดำริ

หลักการพื้นฐานในการจัดการดินเพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้ดี คือ การทำให้ดินมีองค์ประกอบครบทั้ง 4 ประการ ดังที่กล่าวมาแล้ว แต่ดินในประเทศไทยไม่น้อยกว่า 100 ล้านไร่ ยังเป็นดินมีปัญหาและความอุดมสมบูรณ์ต่ำ โดยทั่วไปการเลือกพืชให้เหมาะสมกับดินและสภาพแวดล้อมเป็นวิธีจัดการดินที่ง่ายและลงทุนน้อยที่สุด เช่น แทนที่จะนำดินที่มีปัญหานั้นๆ มาใช้ปลูกพืชเศรษฐกิจสำหรับเป็นอาหาร อาจเปลี่ยนมาปลูกไม้โตเร็ว ไม้ใช้สอย หรือหญ้าเลี้ยงสัตว์เป็นต้น

การแก้ไขดินที่มีปัญหาให้มีองค์ประกอบครบทั้ง 4 ประการ เป็นเรื่องไม่ง่ายและต้องคำนึงถึงปัจจัยหลายประการ ได้แก่ ความรู้วิชาการ งบประมาณ บุคลากรของภาครัฐ และความขยันของเกษตรกร แต่ทุกสิ่งทุกอย่างดูเหมือนว่าจะง่ายขึ้น เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งจากระยะเวลาอันยาวนานที่ทรงงานหนัก ทำให้ทรงค้นพบแนวทางการแก้ไขปัญหาทรัพยากรที่ดิน และการจัดการปัญหามากมายหลายประการ

จากโทรสารพระราชทานเรื่องดิน ทรงกล่าวถึงดินปัญหาที่มีพระราชดำริให้ดำเนินการเป็นโครงการ ประกอบด้วย 1.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน ดินทราย มีแร่ธาตุน้อย 2.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้หิน กรวด แห้งแล้ง 3.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง ดินเปรี้ยวจัด 4.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย ดินทราย มีแร่ธาตุน้อย ดินดาน 5.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานดินทราย ดินเค็ม ขาดน้ำ 6.ศูนย์ศึกษาการพัฒนาคุ้งกระเบน ดินเค็ม 7.โครงการเขาชะงุ้ม ดินแข็ง ดิน-หินลูกรัง 8.โครงการวัดมงคลชัยพัฒนา ขาดน้ำ 9.โครงการปากพนัง น้ำเค็ม ดินเค็ม ดินเปรี้ยวจัด 10.ที่ดิน ตำบลบ้านพริก อำเภอบ้านนา ดินเปรี้ยวจัด น้ำท่วม น้ำแล้ง 11.โครงการ หนองพลับ-กลัดหลวง ดินลูกรัง ดินดาน 12.โครงการ หุบกะพง-ดอนขุนห้วย ดินทราย มีแร่ธาตุน้อย ดินดาน ขาดน้ำ 13.โครงการ สหกรณ์สันกำแพง ดินลูกรัง ขาดน้ำ