เชื่อแน่ว่าคนไทยวัย 50 ปีขึ้นไป ร้อยทั้งร้อยต้องเคยได้ยินชื่อ “สุนทราภรณ์” ถ้าอายุน้อยกว่านั้น แม้จะไม่คุ้นกับชื่อ “สุนทราภรณ์” แต่แน่นอนว่าต้องเคยได้ยินเพลงอย่าง “รำวงลอยกระทง” หรือ “สวัสดีปีใหม่” เพลงเทศกาลของสุนทราภรณ์ที่แทบจะเรียกได้ว่ากลายมาเป็นเพลงประจำชาติไปเสียแล้ว

ปรากฏการณ์ดังกล่าวไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจแต่อย่างใด เพราะวงดนตรี สุนทราภรณ์ คือวงดนตรีเอกชนที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย มีผลงานเพลงดังๆ ที่เป็นอมตะจำนวนมากมายหลายร้อยเพลง ที่คุ้นหูคนทุกเพศทุกวัย ก็เห็นจะหนีไม่พ้นเพลงเทศกาลที่เปิดกันทุกตลอดทั้งปี ตามห้างสรรพสินค้า ซูเปอร์มาร์เก็ต และงานรื่นเริงต่างๆ นอกจากนั้น ก็ยังมีเพลงที่ถูกนำไปใช้ประกอบละคร เช่น เพลง “ขอพบในฝัน” ในละครสุดฮิตเรื่องสุภาพบุรุษจุฑาเทพ ตอนคุณชายรณพีร์ ประกอบโฆษณา เช่น “ฟลอร์เฟื่องฟ้า”  ในโฆษณาของไทยประกันชีวิตอันน่าประทับใจ หรือเพลงที่ถูกนำมาคัฟเวอร์ใหม่อย่าง “พรานล่อเนื้อ” ที่วงสุเมธแอนด์เดอะปั๋งนำกลับมาทำใหม่ จนโด่งดังติดหู

“อติพร” สุนทรสนาน เสนะวงศ์ ทายาทเพียงคนเดียวของ ครูเอื้อ สุนทรสนาน ผู้ก่อตั้งวงดนตรีสุนทราภรณ์ เล่าให้ฟังว่า

“ต้องถือเป็นเรื่องที่น่าแปลกใจและภูมิใจนะคะ ที่เพลงที่แต่งไว้เมื่อ 50-70 ปีที่แล้ว แต่กลับยังได้รับความสนใจ มีผู้ทำเรื่องขอลิขสิทธิ์ใช้เพลงสุนทราภรณ์เข้ามาที่เราเกือบทุกวัน ทั้งไปใช้ในคอนเสิร์ต ประกอบละคร โฆษณา และสารคดี ทำเป็นเสียงรอสาย ตลอดจนการนำไปทำซ้ำโดยศิลปินหน้าใหม่ๆ”

แม้ว่าหลายสิ่งจะถูกกลืนหายไปตามกาลเวลา แต่บทเพลงสุนทราภรณ์กลับสวนกระแสแห่งธรรมชาติ ด้วยการผสมผสานเนื้อร้องเต็มไปด้วยความหมาย และแพรวพราวในการใช้ภาษา เข้ากับท่วงทำนองที่เต็มไปด้วยมิติ แตกต่างจากเพลงฟังเบาๆ ทั่วไปที่ในตลาดปัจจุบัน จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับคนที่มองหาบทเพลงที่มีความลุ่มลึก และละเมียดละไม

บทเพลง สุนทราภรณ์ คือผลผลิตของครูเพลงของวงดนตรีสุนทราภรณ์ นำโดย ครูเอื้อ สุนทรสนาน ผู้ก่อตั้งขึ้นวงฯ โดยเพียงตัวท่านเองนั้นเชื่อกันว่ามีผลงานเพลงร่วมกับผู้ประพันธ์คำร้องมากกว่า 2,000 เพลง ครอบคลุมเนื้อหาและท่วงทำนองที่หลากหลาย อาทิ เพลงปลุกใจและสดุดี เพลงเยาวชน เพลงรัก เพลงคติธรรมและปรัชญาชีวิต เพลงเทศกาลและประเพณี และเพลงสถาบัน ส่วนท่วงทำนองนั้นมีทั้งในแบบที่ดัดแปลงมาจากเพลงไทยเดิม เพลงที่ได้อิทธิพลจากเพลงตะวันตก และตะวันออก ตลอดจนจังหวะลีลาศต่าง ๆ ซึ่งมีครบทุกจังหวะ

บทเพลงเหล่านี้ยังหาฟังได้ในปัจจุบันในหลากหลายรูปแบบและสไตล์ แต่สำหรับแฟนพันธุ์แท้ของสุนทราภรณ์รู้ดีว่ามีเพียงที่เดียวหากพวกเขาต้องการฟังการร้องที่อนุรักษ์แนวสุนทราภรณ์ดั้งเดิมไว้ นั่นคือ ที่วงดนตรีสุนทราภรณ์ ซึ่งปัจจุบันอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ อติพร- สุนทรสนาน เสนะวงศ์ โดยมีครูดำ-พูลสุข สุริยพงษ์รังษี หลายชายแท้ๆ ของ ครูเอื้อฯ ทำหน้าที่หัวหน้าวงฯ

“ต้องถือว่าคุณพ่อเป็นผู้ที่มีวิสัยทัศน์มากๆ เพราะในปี พ.ศ. 2512 ที่วงดนตรีสุนทราภรณ์มีอายุครบ 30 ปี ท่านได้ก่อตั้งโรงเรียนสุนทราภรณ์การดนตรีขึ้น โดยมีเป้าหมายสำคัญเพื่อผลิตนักร้องป้อนวงดนตรีสุนทราภรณ์ และอนุรักษ์แนวเพลงสุนทราภรณ์ โดยท่านให้เหตุผลไว้ว่า เพราะสุนทราภรณ์มี “ทางเพลง” เป็นของตนเอง ไม่เหมือนเพลงอื่นๆ

จนถึงปัจจุบัน เราก็ยังยึดแนวทางการเรียนดนตรีของพระเจนดุริยางค์ อาจารย์ของคุณพ่ออยู่ ส่วนอาจารย์ผู้ทำการสอน เช่น ร.ต.อ.สมคิด เกษมศรี และอาจารย์โกมล โลกะกะลิน อดีตนักร้องของสุนทราภรณ์ซึ่งเคยเรียนดนตรีกับคุณพ่อโดยตรง คุณอติพร อธิบาย

ผลผลิตล่าสุดของโรงเรียนฯ แห่งนี้ คือกลุ่มนักร้องคลื่นลูกใหม่สุนทราภรณ์ ผู้สืบสานงานเพลงสุนทราภรณ์รุ่นล่าสุด ประกอบด้วยเยาวชนคนรุ่นใหม่จำนวนหลายสิบชีวิตที่มุ่งมั่นฝึกฝนในศิลปะแบบสุนทราภรณ์โดยมีรุ่นพี่อย่างพรศุลี วิชเวช และเจือนศักดิ์ น้อยสุวรรณ สองศิษย์เอกคู่สุดท้ายของครูเอื้อ สุนทรสนาน เป็นครูที่คอยขับเคี่ยว จนเป็นที่ยอมรับในหมู่แฟนเพลง ชื่อของนุ่น-สุบงกช, มีน-ณัฏฐ์นรี, โน้ต-พรชัย, วิ-วิรัช ฯลฯ เป็นที่คุ้นหูในหมู่แฟนพันธุ์แท้ของสุนทราภรณ์ เพราะพวกเขาคือดาวเด่นของวงดนตรีสุนทราภรณ์ในปัจจุบัน

นอกเหนือจากวงดนตรีสุนทราภรณ์ซึ่งยังคงทำการแสดงอย่างต่อเนื่องทั้งในกรุงเทพมหานคร และต่างจังหวัด และโรงเรียสุนทราภรณ์การดนตรีที่ยังคงเปิดทำการสอนแล้ว อติพร ยังเสริมความแข็งแกร่งให้กับเครือข่ายสุนทราภรณ์ด้วยการก่อตั้งมูลนิธิสุนทราภรณ์เมื่อปี พ.ศ. 2545 โดยมีท่านแก้วขวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวังให้เกียรติเป็นประธาน

“ในส่วนของมูลนิธิสุนทราภรณ์ ทำให้เราสามารถเอื้อมมือของเราเข้าไปสู่จุดที่เราไม่เคยเข้าถึงได้มาก่อน วัตถุประสงค์สำคัญของมูลนิธิฯ คือเพื่ออนุรักษ์ และเผยแพร่งานเพลงสุนทราภรณ์ ให้เป็นที่รู้จัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่คนรุ่นใหม่

ผลงานที่ผ่านมา เราได้จัดกิจกรรมต่างๆ ในรูปแบบของกิจกรรมในเชิงเพื่อการศึกษา ความบันเทิง และการกุศล อาทิ การแสดงคอนเสิร์ตทั้งในประเทศไทย สหรัฐอเมริกา จีน ไต้หวัน และลาว การประกวดร้องเพลงระดับเยาวชน งานนิทรรศการและสุนทราภรณ์วิชาการ การจัดสร้างพิพิธภัณฑ์ “บ้านครูเอื้อ...อัมพวา” การจัดละครเพลง การส่งเสริมให้เกิดการตีความเพลงสุนทราภรณ์ในรูปแบบใหม่ๆ และการส่งวิทยากรรับเชิญไปบรรยายตามสถาบันการศึกษาระดับแนวหน้าของประเทศ อาทิ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล, มหาวิทยาลัยศรีปทุม, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เป็นต้น

เส้นทางและเรื่องราวการเดินทางของวงในตำนาน สุนทราภรณ์ ยังไม่จบเพียงเท่านี้ ติดตามกันต่อในสัปดาห์หน้า