วอชิงตัน/มอสโก (เอพี/รอยเตอร์ส/บีบีซี นิวส์) - พลเรือนอเมริกัน 3 คน รวมถึงผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์วอลล์สตรีทเจอร์นัล เดินทางกลับถึงสหรัฐฯ ภายหลังได้รับการปล่อยตัวจากข้อตกลงแลกเปลี่ยนตัวนักโทษระหว่างรัสเซียกับชาติตะวันตกครั้งใหญ่ที่สุดนับตั้งแต่ยุคสงครามเย็น

สำนักข่าวต่างประเทศ รายงานว่าเมื่อวันพุธต่อเนื่องวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา เป็นอีกวันสำคัญในหน้าประวัติศาสตร์การเมืองระหว่างประเทศ เมื่อรัสเซียทำข้อตกลงแลกเปลี่ยนตัวนักโทษกับชาติตะวันตกครั้งใหญ่ที่สุดตั้งแต่สิ้นสุดสงครามเย็น โดยทำเนียบขาวของสหรัฐยืนยันว่า นักโทษอเมริกัน 16 คนได้รับการปล่อยตัวเป็นอิสระจากเรือนจำในรัสเซีย และเดินทางกลับสหรัฐฯ และหลายประเทศในยุโรปแล้ว ในจำนวนนี้รวมถึง อีวาน เกิร์ชโควิช ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์วอลล์สตรีทเจอร์นัล ชาวอเมริกัน ที่ถูกคุมขังในเรือนจำรัสเซียมานานเกิน 1 ปีข้อหาเป็นสายลับ ฟิล วีแลน นาวิกโยธินชาวอเมริกัน และ อัลซู คูมาร์เชวาผู้สื่อข่าวชาวอเมริกันเชื้อสายรัสเซีย ที่เดินทางกลับถึงท่าอากาศยานฐานทัพร่วมแอนดรูว์ รัฐแมริแลนด์ ช่วงกลางดึกคืนวันพฤหัสบดี โดยมีประธานาธิบดี โจไบเดน ผู้นำสหรัฐฯ รองประธานาธิบดี คามาลา แฮร์ริส และครอบครัวของทั้ง 3 คนมารอรับ ส่วนผู้ต้องหา 8 คนชาวรัสเซีย ก็ได้รับการปล่อยตัวเป็นอิสระจากเรือนจำในสหรัฐฯ เยอรมนี นอร์เวย์ โปแลนด์ และสโลวีเนีย และเดินทางกลับถึงรัสเซียแล้ว ซึ่งประธานาธิบดีวลาดีมีร์ปูติน ผู้นำรัสเซีย ก็มารอรับนักโทษทั้งหมดที่ท่าอากาศยานกรุงมอสโกเช่นกัน นักโทษรัสเซียที่ได้รับการปล่อยตัว รวมถึงผู้ต้องหาความผิดด้านจารกรรม คดีฆาตกรรม รวมถึงเด็ก 2 คนที่เชื่อว่าเป็นบุตรของนักโทษชาวรัสเซีย ก็ได้เดินทางกลับพร้อมกับนักโทษที่ได้รับอิสระด้วย

การแลกเปลี่ยนตัวโทษเกิดขึ้นบนทางวิ่ง ท่าอากาศยานนครอิสตันบูล ประเทศตุรกี ซึ่งทำหน้าที่เป็นคนกลางในการเจรจาครั้งนี้ มีเครื่องบินหลายลำเดินทางมาลงจอดเพื่อแลกเปลี่ยนตัวนักโทษ ซึ่งสื่อหลายสำนักรายงานว่าเป็นข้อตกลงที่ซับซ้อน และต้องปิดเป็นความลับมานานกว่า 1 ปีครึ่ง

ก่อนหน้านี้ ทำเนียบเครมลิน แถลงว่า ประธานาธิบดีปูติน ออกกฤษฎีกาอภัยโทษให้นักโทษ 12 คน รวมทั้งชาวอเมริกัน 3 คน โดยได้รับการปล่อยตัวแลกเปลี่ยนกับชาติตะวันตกเมื่อวันพฤหัสบดี เป็นความเคลื่อนไหวที่มุ่งส่งตัวนักโทษชาวรัสเซียที่ถูกควบคุมตัวในต่างประเทศกลับประเทศ และมีจุดเริ่มต้นจากจุดยืนของรัสเซีย ในการเรียกร้องให้ปล่อยตัว วาดิม กราซิคอฟ ที่ถูกดำเนินคดีในข้อหาฆาตกรรมนักเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาล ที่ลี้ภัยอยู่ในกรุงเบอร์ลินของเยอรมนี

ในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา มีการคาดเดากันมากขึ้น ว่าจะมีการแลกเปลี่ยนนักโทษครั้งใหญ่เกิดขึ้นในไม่ช้านี้ เนื่องจากมีการย้ายนักโทษการเมืองและนักข่าวหลายคน ออกจากห้องขัง ไปยังสถานที่ที่ไม่เปิดเผย ในจำนวนนี้รวมถึงนักข่าวและพลเรือนรัสเซียหลายคน ที่ถูกคุมขังเพราะต่อต้านและวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลประธานาธิบดีปูติน ขณะที่มีรายงานว่า อเล็กเซ นาวาลนี ผู้นำฝ่ายค้านรัสเซียผู้ล่วงลับ มีชื่อรวมอยู่ในกลุ่มนักโทษที่จะแลกเปลี่ยนตัวกับกลุ่มนักโทษชาติตะวันตกด้วย แต่ข้อตกลงดังกล่าวล่มลงไปเสียก่อน หลังจากนาวาลนีเสียชีวิตอย่างเป็นปริศนา ที่เรือนจำในแถบอาร์กติกของรัสเซีย เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา

ก่อนหน้านี้ รัสเซียได้แลกเปลี่ยนนักโทษกับสหรัฐฯ เมื่อเดือนธันวาคม 2565 ซึ่งมีการปล่อยตัวนักบาสเกตบอลหญิงชื่อดังอย่าง บริตต์นีย์ ไกรเนอร์นักบาสเกตบอลหญิง กับ วิคเตอร์ บูท นักค้าอาวุธคนสำคัญ ที่ถูกจับกุมได้ในไทย ก่อนนำตัวไปคุมขังในเรือนจำสหรัฐฯ นานถึง 12 ปี