10 ตุลาคม 2568 สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่า คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งกัมพูชา (CHRC) ส่งจดหมายถึง บาลกฤษนัน ราชโกปาล ผู้รายงานพิเศษสำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR) เกี่ยวกับสถานการณ์ภัยคุกคามต่อสิทธิในการมีที่อยู่อาศัยของพลเมืองกัมพูชาบริเวณชายแดนกัมพูชา-ไทย

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งกัมพูชา ระบุว่า ขอย้ำคำอุทธรณ์เร่งด่วนลงวันที่ 15 ส.ค. 68 เกี่ยวกับการกระทำของกองกำลังทหารไทยที่รุกล้ำดินแดนกัมพูชา สร้างรั้วลวดหนาม ปิดกั้นทางเข้าบ้านเรือนและพื้นที่เพาะปลูก และคุกคามสิทธิและความปลอดภัยของพลเรือนชาวกัมพูชาที่อาศัยอยู่ตามแนวชายแดน โดยมีความกังวลอย่างยิ่งว่า แม้จะมีข้อตกลงหยุดยิงเมื่อวันที่ 28 ก.ค. 68 และบันทึกการประชุมพิเศษของคณะกรรมการชายแดนทั่วไป (GBC) เมื่อวันที่ 7 ส.ค. 68 จำนวน 13 ข้อ แต่กัมพูชากลับได้รับรายงานที่น่าเชื่อถือว่า ทางการทหารของไทยมีเจตนาที่จะประกาศใช้กฎอัยการศึกเพื่อขับไล่หรือย้ายพลเมืองกัมพูชาออกจากบ้านเรือนและที่ดินที่ตั้งอยู่ในดินแดนกัมพูชาโดยใช้กำลังและผิดกฎหมาย

ชาวกัมพูชาที่ถูกบังคับให้พลัดถิ่นหรือถูกคุกคามจากการถูกขับไล่กำลังเผชิญกับความทุกข์ทรมานและความยากลำบากอย่างใหญ่หลวง หลายครอบครัวอาศัยอยู่ในที่ดินผืนนี้มาหลายชั่วอายุคน ไม่เพียงแต่สร้างบ้านเรือนเท่านั้น แต่ยังสร้างชุมชน วิถีชีวิต และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่หยั่งรากลึกในพื้นที่เหล่านั้นด้วย การสูญเสียบ้านเรือนนำไปสู่การสูญเสียที่อยู่อาศัย ความปลอดภัย ความมั่นคง และการเข้าถึงบริการขั้นพื้นฐาน ซึ่งนำไปสู่ภาวะไร้ที่อยู่อาศัย ความยากจน และความไม่มั่นคงทางสังคม  เด็กๆ กำลังถูกบังคับให้ละทิ้งการศึกษา ผู้สูงอายุต้องเผชิญกับสุขภาพที่เสื่อมถอย ผู้หญิงและกลุ่มเปราะบางอื่น ๆ กำลังตกอยู่ในความเสี่ยงที่สูงขึ้น บาดแผลทางจิตใจจากการใช้ชีวิตภายใต้ความไม่แน่นอน ความหวาดกลัว และความกลัวการสูญเสียบ้านเรือน ยิ่งซ้ำเติมความทุกข์ทรมานของพวกเขา

ในเรื่องนี้ 'คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งกัมพูชา' ขอเรียกร้องอย่างเคารพต่อผู้รายงานพิเศษเรื่องสิทธิในการมีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม โดยอยู่ภายใต้ขอบเขตอำนาจหน้าที่ของคุณในการส่งเสริมและติดตามสิทธิมนุษยชนในเรื่องที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม ให้ร่วมมือกับรัฐบาลไทยอย่างเร่งด่วนเพื่อให้แน่ใจว่าประชาชนชาวกัมพูชาที่ได้รับผลกระทบได้รับการเคารพในสิทธิในการมีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม ป้องกันการละเมิดใด ๆ เพิ่มเติม และอำนวยความสะดวกในการดำเนินมาตรการแก้ไขที่เหมาะสมตามมาตรฐานสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งกัมพูชา (CHRC) ขอแสดงความผิดหวังอย่างยิ่งที่ผู้รายงานพิเศษยังไม่ได้ตอบสนองต่อคำร้องขอเร่งด่วนนี้ เนื่องจากการนิ่งเฉยอย่างต่อเนื่องนี้อาจเสี่ยงต่อการทำลายความเชื่อมั่นในกลไกสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติและประสิทธิภาพของกระบวนการพิเศษ เมื่อชุมชนต่าง ๆ ต้องเผชิญกับการอพยพในเร็วๆ นี้ การมีส่วนร่วมอย่างทันท่วงที และการสนับสนุนจากประชาชนผู้มีอำนาจถือเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันอันตรายที่ไม่อาจแก้ไขได้

"ย้ำถึงความมุ่งมั่นในการสร้างความร่วมมืออย่างสร้างสรรค์ภายใต้กลไกสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติทุกประการ เราเน้นย้ำถึงความสำคัญของการดำเนินการอย่างขยันขันแข็งและตอบสนองความต้องการของผู้มีอำนาจหน้าที่ทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้รายงานพิเศษว่าด้วยสิทธิในการมีที่อยู่อาศัยที่เพียงพอ เมื่อกล่าวถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของชุมชนที่เปราะบาง ความสมบูรณ์ของระบบสิทธิมนุษยชนขึ้นอยู่กับการแทรกแซงอย่างรวดเร็ว ปราศจากอคติ และมีประสิทธิภาพ" 

ดังนั้น คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งกัมพูชา (CHRC) จึงขอเรียกร้องให้ผู้รายงานพิเศษพิจารณาเรื่องนี้อย่างเร่งด่วนที่สุด และสนับสนุนข้อเรียกร้องของกัมพูชาให้มีความรับผิดชอบ เราขอแสดงความนับถือต่อความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของผู้รายงานพิเศษในการยึดมั่นในหลักการสิทธิมนุษยชน กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ และความยุติธรรมสำหรับเหยื่อของการกระทำที่ผิดกฎหมาย