พระยาศรีสุริยวงศ์

บุคคลสำคัญในรัชกาลที่ ๕ นั้นทุกคนร็จักสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในรัชกาลที่ ๕  เป็นอย่างดี อาทิตย์นี้จึงขอตามรอยถึงคุณูปการของมหาบุรุษต้นแบบผู้มีความสำคัญยิ่ง  เมื่อครั้งยังรับราชการเป็นหลวงสิทธิ นายเวร ในแผ่นดินรัชกาลที่ ๓  บุคคลผู้นี้เป็นบุตรชายคนใหญ่ของสมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ (ดิศ) กับท่านผู้หญิงจันทร์  ได้เข้าถวายตัวเป็น นายไชยขรรค์ มหาดเล็กในรัชกาลที่๒ และได้ช่วยทำงานด้านพระคลังและกรมท่าอยู่กับบิดาจนมีความรู้ความสามารถจนมีความชอบเป็น หลวงสิทธิ นายเวร  โดยช่วยเหลือบิดาในด้านทหารเรือ ด้วยเหตุที่เป็นคนหนุ่มหัวสมัยใหม่จึงสนใจเรียนรู้ในวิทยาการใหม่ๆ กับชาวตะวันตก  ซึ่งได้เรียนวิธีการต่อกำปั่นแบบใหม่ จนเป็นที่ยกย่องว่าเป็นนายช่างไทยที่สามารถต่อเรือแบบฝรั่งได้สำเร็จเป็นคนแรก  เรือลำแรกนั้นได้น้อมเกล้าฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ซึ่งพระองค์ได้พระราชทานชื่อว่า "เรือแกล้วกลางสมุทร"  ด้วยความเชี่ยวชาญในเรื่องการค้าขายกับต่างประเทศ และการต่อเรือรบกับเรือหลวงออกค้าขายทางทะเล  ทำให้ประเทศมีรายได้จากการค้าขายนั้น   ทำให้ในรัชกาลสามารถเก็บเป็นเงินถุงแดงสำรองในพระคลังข้างที่   ซึ่งภายหลังสมัยรัชกาลที่ ๕ได้นำเงินถุงแดงออกใช้ในกรณีเกิดเหตุการณ์วิกฤต ปากน้ำเมื่อร.ศ.๑๑๒

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3

ด้วยคุณูปการต่อความทันสมัยเป็นผู้ฝักใฝ่สนใจศึกษาศิลปวิทยาของตะวันตกมาจากการช่วยบิดาดูแลกรมท่าและชาวต่างชาตินั้น ทำให้มีความรู้ด้านภาษาจนเจรจาความได้เป็นอย่างดีและได้ช่วยเหลือสนับสนุนพวกมิชชันนารีที่เข้ามาตั้งแต่รัชกาลที่ ๓เป็นอย่างดีนั้น บุตรชายของสมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์(ดิศ)ผู้นี้  จึงมีความชอบในราชการมีบรรดาศักดิ์สูงขึ้นตามลำดับจากนายไชยขรรค์ เป็นหลวงสิทธิ์นายเวร  เป็นจมื่นไวยวรนาถภักดีศรีสุริยวงศ์เพียงคนเดียว และพระยาศรีสุริยวงศ์  ตามลำดับ 

เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์รับชาวต่างประเทศ

โดยเฉพาะพระยาศรีสุริยวงศ์ นั้นได้รับราชการด้านการทหารสนองพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๓  ด้วยพระองค์มีพระราชดำริให้ทำการจัดกรมทหารแบบยุโรปขึ้น จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้พระยาศรีสุริยวงศ์ ควบคุมบังคับบัญชาทหารที่จัดตั้งขึ้นใหม่ เรียกว่า “ทหารอย่างยุโรป” ซึ่งมีการจัดตั้งโรงทหารอยู่ที่บ้านพระยาศรีสุริยวงศ์ โดยมีสนามฝึกหัดทหารอยู่ข้างวัดบุปผาราม    

เงินถุงแดงที่ใช้ฝรั่งเศส    

ต่อมาในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๔ พระยาศรีสุริยวงศ์ได้รับมอบหมายให้ทำการจัดเลกหมู่ทหารฝึกหัดยุทธวิธีแบบตะวันตกเพิ่มขึ้น  ประกอบการใช้เรือสำเภาค้าขายและทำการสงครามได้เปลี่ยนแปลงรูปแบบเรือรบ  พระยาศรีสุริยวงศ์ ซึ่งมีความรู้ด้านการต่อเรือมาแต่รัชกาลที่ ๓ นั้นจึงได้ทำการต่อเรือกลไฟ ให้เป็นเรือรบและต่อเรือพาหนะของหลวงเพิ่มขึ้นอีกหลายลำ เช่น เรือระบิลบัวแก้ว เรือแคลิโดเนีย   ครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้นทรงเป็นผู้บัญชาการทหารเรือวังหน้า ในพ.ศ. ๒๓๙๔ - พ.ศ.๒๔๐๘ พร้อมกับทรงแต่งตั้งให้พระยาศรีสุริยวงศ์ เป็นผู้บัญชาการทหารเรือวังหลวงคนแรกใน พ.ศ.๒๓๙๔ - พ.ศ.๒๔๑๒ และเลื่อนตำแหน่งเป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ สมุหกลาโหม     จากการที่เซอร์จอห์น เบาว์ริง เข้ามาทำสนธิสัญญาสัมพันธ์ไมตรีกับประเทศสยามในรัชกาลที่ ๔ นั้น พระองค์ทรงโปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ได้เป็นข้าหลวง ๑ ใน ๕ คนที่ทรงแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษาข้อสัญญากับเซอร์จอห์น เบาว์ริง ในการทำสนธิสัญญาให้สำเร็จลุล่วงได้ด้วยดี และเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ได้เป็นผู้แทนฝ่ายสยามในการทำสนธิสัญญาลักษณะเดียวกันกับนานาประเทศด้วย  อีกทั้งยังได้รับให้เป็นแม่กองในการขุดคลอง    สร้างถนน  และอาคารหลายแห่ง ในตอนปลายรัชกาลที่ ๔ จนทำให้ประเทศมีความทันสมัยอย่างชาวต่างประเทศ สมกับราชทินนามที่บุคคลผู้นี้ได้รับมาแต่แรกว่า” ภักดีศรีสุริยวงศ์ “เป็นคนเดียวที่เป็น “ศรีสุริยวงศ์ของแผ่นดิน”มาทุกรัชกาล

ตราพระยาศรีสุริยวงศ์

ตราสุริยมณฑล

ถนนเจริญกรุง

เรือสุริยมณฑล

เรือยงยศอโยชณิยา ร.4 กลไฟรุ่นแรก

เรือสำเภาหลวงที่ต่อออกค้าขายใน ร.3

เรืออรรคราชวรเดช-ในรัชกาลที่ 4

เรือหลวงที่ต่อใหม่