สวัสดีครับ หลายคนมีคำถามในใจว่า อากาศร้อนๆ เช่นนี้ เราควรอาบน้ำให้สุนัขและแมวหรือไม่? แล้วเราควรอาบให้บ่อยแค่ไหน? เราสามารถใช้แชมพูเด็กหรือสบู่เด็กอาบให้ได้ไหม? ฯลฯ วันนี้ ผมมีข้อมูลดีๆ จากโรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ มาฝากกันครับ 

● เราอาบน้ำให้สุนัขและแมวหรือไม่? 

การอาบน้ำให้กับสัตว์เลี้ยงตัวโปรดของคุณ โดยฉพาะสุนัขนั้น โดยปกติแล้วเราสามารถ “ทำได้” ครับ เนื่องจากสุนัขมีโอกาสที่จะคลุกคลีกับสิ่งสกปรก และมีการลอกหลุดของเยื่อบุผิวหนังชั้นบน (ที่กลายเป็นขี้ไคลนั่นเอง) รวมถึงมีการผลัดหรือหลุดร่วงของขนได้ การอาบน้ำจึงเป็นวิธีการชำระสิ่งสกปรกที่ติดอยู่ตามผิวหนังของสุนัขได้เป็นอย่างดี แต่คำถามคือควรทำบ่อยไหม?  

● การอาบน้ำควรอาบบ่อยแค่ไหน?  

การอาบน้ำสุนัข “ควร” ทำเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพอากาศ ลักษณะของผิวหนังและขน รวมถึงสภาพแวดล้อมที่อยู่ของเขาด้วยว่าเสี่ยงต่อการสัมผัสความสกปรกได้มากแค่ไหนครับ

การอาบน้ำ ถือเป็นการเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวหนัง เป็นการขจัดสิ่งสกปรกและลดปริมาณเชื้อโรคต่างๆ ที่ติดอยู่บนผิวหนังอีกด้วย การอาบน้ำจะทำให้สัตว์เลี้ยงของเรามีสภาพผิวหนังที่ดี ชุ่มชื้น และไม่เกิดอาการคันจากผิวที่แห้ง (หากแชมพูที่ใช้ไม่ก่อให้เกิดความระคายเคือง) ส่วนความถี่ในการอาบน้ำนั้น อาจมีการปรับให้เหมาะสมกับสภาพอากาศได้ เช่นหากเป็นช่วงที่อากาศร้อนหรือมีสภาพแวดล้อมที่เขาไปวิ่งเล่นเปรอะเปื้อน ก็อาจเพิ่มจำนวนครั้งต่อสัปดาห์มากขึ้นได้ครับ นอกจากนี้ ยังขึ้นกับสภาพผิวหนังของสัตว์เลี้ยงของเราอีกด้วย เช่นถ้าผิวค่อนข้างมัน อาจอาบให้บ่อยขึ้นเป็น 2-3 ครั้ง แต่ถ้าผิวหนังมีลักษณะแห้งก็อาจเว้นระยะการอาบน้ำให้ยาวขึ้น แต่อย่างไรก็ดี เราไม่ควรมีการอาบน้ำ “บ่อย” เกินความจำเป็น เนื่องจากการอาบน้ำด้วยแชมพูมักจะทำให้มีการชะล้างไขมันที่ร่างกายสัตว์สร้างขึ้นมาเพื่อเคลือบผิวหนังรวมถืงอาจทำให้ผิวหนังและขนแห้งได้ ซึ่งหากสัตว์มีผิวหนังที่แห้งมากๆ มักจะทำให้เกิดอาการคันได้ครับ  

● แล้วเราจะเลือกแชมพูอย่างไรให้เหมาะกับสุนัขล่ะ? 

การเลือกใช้แชมพู ต้องพิจารณาให้เหมาะสมกับสภาพผิวหนังของสัตว์เลี้ยง หากเป็นไปได้ควรได้รับคำแนะนำจากสัตวแพทย์ เนื่องจากแชมพูมีหลายประเภท ทั้งแชมพูแบบสูตรอ่อนเพื่อลดการระคายเคืองผิวหนัง แชมพูกำจัดเชื้อราและแบคทีเรียที่ผิวหนัง แชมพูบำรุงขน และแชมพูกำจัดเห็บ เป็นต้น

หลายคนคิดว่าเอาแชมพูของคนมาใช้ก็ได้ บางคนอาจบอกว่าแชมพูสำหรับเด็กมาอาบให้สุนัขและแมวสิ เพราะเด็กยังไม่ระคายเคืองเลยนี่

ความคิดนี้เป็นความคิดที่ผิดเลยครับ เราไม่ควรนำแชมพูของคนมาใช้กับสัตว์ เนื่องจากความเป็นกรดเป็นด่างของผิวหนังคนกับสัตว์นั้นมีค่าแตกต่างกัน โดยเฉพาะในกรณีที่เป็นลูกสัตว์หรือสัตว์ที่มีผิวที่แพ้ง่าย ยิ่งต้องเลือกใช้แชมพูสูตรอ่อนโยน (hypoallergenic) หรือแชมพูที่มีส่วนผสมของ oatmeal เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวหนังด้วย แต่อย่างไรก็ตาม หากสัตว์เลี้ยงของท่านมีปัญหาทางด้านผิวหนัง แนะนำให้ควรปรึกษาสัตวแพทย์เพื่อทำการตรวจและวินิจฉัยหาสาเหตุของความผิดปกตินั้น เพื่อเลือกแชมพูที่เหมาะสมกับสัตว์เลี้ยงของเรามากที่สุด

การอาบน้ำควรใช้น้ำที่มีอุณหภูมิเท่ากับอุณหภูมิห้อง (อุณหภูมิปกติ ณ เวลานั้นนั่นเอง) ซึ่งไม่ควรใช้น้ำที่มีอุณหภูมิที่สูงเกินไป (น้ำอุ่น) เพราะการอาบน้ำด้วยน้ำที่อุ่นจะทำให้เส้นเลือดที่ผิวหนังเกิดการขยายตัว โดยเฉพาะในกรณีที่มีปัญหาผิวหนังอักเสบ จะทำให้เกิดผิวหนังอักเสบมากขึ้น ผิวก็จะแห้งมากขึ้น ซึ่งจะทำให้สัตว์เกิดอาการคันมากขึ้น 

การใช้แชมพูก็ควรที่จะเอาแชมพูละลายน้ำ ให้เจือจางก่อนแล้วจึงชะโลมให้ทั่วตัว ไม่ควรนำแชมพูเทลงบนฝ่ามือแล้วถูบนตัวสัตว์ทันทีเพราะความเข้มข้นของแชมพูที่มากเกินไปอาจจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนังของสัตว์ได้ 

หลังจากการฟอกแชมพูยา ควรทิ้งแชมพูไว้บนตัวสัตว์อย่างน้อย 5-10 นาที เพื่อให้ตัวยาในแชมพูออกฤทธิ์ได้เต็มที่ หลังจากนั้น ควรล้างแชมพูออกด้วยน้ำสะอาดให้เกลี้ยง แล้วเช็ดตัวให้แห้งหรือเป่าตัวให้แห้งด้วยลมเย็น หรือที่ไม่ร้อนเกินไป

เพียงแค่เราดูแลเอาใจใส่สัตว์เลี้ยงของเราในการอาบน้ำ เพียงแค่นี้ก็จะทำให้สัตว์เลี้ยงของเรามีสุขภาพผิวที่ดีขึ้นและลดอาการคันที่เกิดจากการติดเชื้อลงได้ครับ หากสัตว์เลี้ยงของท่านมีปัญหาเรื่องโรคผิวหนัง สามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ แผนกโรคผิวหนัง โรงพยาบาลสัตว์เล็กจุฬา โทรศัพท์ 02-2189417

อาจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย