เรือนยอดบรมมังคลานุสรณีย์ เคียงคู่ พระที่นั่งอนันตสมาคม

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ทรงเปิด “งานศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ 7” ในวันที่ 10 มิถุนายน 2559 ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต โดยไฮไลท์ของปีนี้อยู่ที่ “เรือนยอดบรมมังคลานุสรณีย์” อันหมายถึง เรือนยอดโลหะ 9 ยอดที่สร้างขึ้นเป็นที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ในโอกาสอันเป็นมงคลยิ่งใหญ่ และ “ห้องปีกแมลงทับ” ที่ได้มีการนำผลงานหัตถศิลป์ชั้นยอดมาจัดแสดงเพิ่มเติมทำให้ห้องปีกแมลงทับมีความสวยงามสมบูรณ์กว่าทุกปีที่ผ่านมา โดยจะเปิดให้ประชาชนทั่วไปเข้าชมได้ตั้งแต่วันที่ 14 มิถุนายน 2559 เป็นต้นไป ในการนี้ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ และท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิตร่วมให้รายละเอียดการจัดงาน พร้อมด้วย อ.เผ่าทอง ทองเจือ นำชม

ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ กล่าวว่า นับตั้งแต่การจัดงานศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ 1 ในปี 2535 ซึ่งจัดขึ้นเพื่อแสดงผลงานศิลปหัตถกรรมอันงดงามฝีมือของลูกหลานชาวไร่ชาวนาจากทั่วประเทศ ที่ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯรับเข้ามาฝึกฝนงานศิลปหัตถกรรมไทยในโรงฝึกศิลปาชีพ สวนจิตรลดา จนได้ยอดฝีมือที่จะมาสืบสานให้งานหัตถศิลป์ไทยแท้อยู่คู่กับประเทศไทย และยกระดับขึ้นเป็น สถาบันสิริกิติ์ สวนจิตรลดา มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าฯ

ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต และ ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ

ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ กล่าวว่า ในการจัดงานศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ 7 ปี 2559 มีความพิเศษอย่างมากเป็นไฮไลท์ของงานในปีนี้ คือ เรือนยอด 9 ยอด โดย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ สถาบันสิริกิติ์ มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ จัดสร้างขึ้นและพระราชทานนามว่า “เรือนยอดบรมมังคลานุสรณีย์” ซึ่งเป็นเรือนโถงมียอดทรงปราสาท 9 ยอด หลังแรกในประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมของกรุงรัตนโกสินทร์ สร้างขึ้นด้วยถาวรวัตถุอันประกอบด้วยโลหะผสมและหินอ่อน มีการปิดทองประดับกระจกและตกแต่งด้วยจิตรกรรมในส่วนต่างๆ ทั้งเรือนยอด ซึ่งออกแบบโดย อ.สมชาย ศุภลักษณ์อำไพพร, อ.อัครพล คล่องบัญชีและ อ.เจริญ ฮั่นเจริญ จิตกร สำนักช่างสิบหมู่ ครูพิเศษสถาบันสิริกิติ์ อีกหนึ่งไฮไลท์คือ ห้องปีกแมลงทับ ที่ชั้น 2 ของพระที่นั่งอนันตสมาคมนั้น ได้มีการนำงานหัตถศิลป์ที่ใช้ปีกแมลงทับเข้ามาจัดแสดงเพิ่มเติมทำให้ห้องนี้มีความสมบูรณ์สวยงามมากขึ้น

จากนั้น อ.เผ่าทอง ทองเจือ ได้นำชม “เรือนยอดบรมมังคลานุสรณีย์” โดย สถาบันสิริกิติ์ ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจัดสร้างขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติในโอกาสที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 70 ปีพุทธศักราช 2559 และในโอกาสมหามงคลที่จะทรงเจริญพระชนมพรรษา 90 พรรษา ธันวาคม 2560 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 7 รอบ 12 สิงหาคม 2559 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฎราชกุมาร ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ 28 กรกฎาคม 2555 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ 2 เมษายน 2558 สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 5 รอบ 4 กรกฎาคม 2556 และทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาสิริวัฒนาพรรณวดี ทรงเจริญพระชันษาครบ 5 รอบ 5 เมษายน พุทธศักราช 2554

เรือนยอดหลังนี้ เป็นอาคารที่มีโครงสร้างภายในและเครื่องประดับตกแต่งทั้งหมดเป็นโลหะ จึงถือว่าเป็นอาคารโลหะหลังแรกในประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมไทยและกรุงรัตนโกสินทร์ ด้านล่างโดยรอบชั้นฐานไพที มีประติมากรรมหล่อโลหะรูปช้างสำคัญประจำรัชกาล 10 ช้าง ภูมิทัศน์โดยรอบสร้างเป็นสระน้ำ 4 สระ หมายถึง สระอโนดาต ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเขาพระสุเมรุ อันเป็นแปลงรวมน้ำจากมหานทีทั้งหมดในจักรวาลของพระพุทธศาสนา โดยสระทั้งสี่จะมีรูปประติมากรรมโลหะสัมฤทธิ์หล่อรูปช้าง ม้า โค และสิงห์ อันหมายถึงต้นกำเนิดของแม่น้ำสำคัญสี่สายในชมพูทวีป และฐานของเรือนยอดนี้ยังกรุด้วยหินอ่อนที่นำมาจากประเทศอิตาลี ซึ่งเป็นเหมืองเดียวกันกับหินอ่อนที่นำมาสร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม

ความงดงามภายในห้องปีกแมลงทับ

หน้าบันของเรือนยอดนี้ มีทั้งสิ้น 8 หน้าบัน ได้อัญเชิญอักษรพระปรมาภิไธย อักษรพระนามาภิไธย และอักษรพระนาม ของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และอักษรพระนามของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี และทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาสิริวัฒนาพรรณวดี ประดิษฐานอยู่ ณ เพดานกลางของเรือนยอด

“ห้องปีกแมลงทับ” ซึ่งจัดแสดงนิทรรศการศิลปกรรมชิ้นพิเศษที่ประดิษฐ์ตกแต่งด้วยปีกแมลงทับ ปีกแมลงทับทั้งหมดที่ใช้ในการนี้มาจากแมลงทับที่ทิ้งตัวตายเองตามธรรมชาติ ซึ่งจะมีความแข็งแรง ทนทานสีสวยเหลือบเงาตามธรรมชาติ แบ่งเป็น 3 ส่วนส่วนแรก ผนังด้านขวาตกแต่งด้วยแผ่นสานย่านลิเภาสอดด้วย เส้นเงิน เส้นทองเส้นนาก ประดับด้วยตราสัญลักษณ์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 70 ปี และตราสัญลักษณ์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฎราชกุมาร ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ ผนังด้านซ้ายตกแต่งด้วยแผ่นสานย่านลิเภา ประดับตราสัญลักษณ์ สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 7 รอบ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ

พระบรมสาทิสลักษณ์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ประดิษฐานภายในกรอบถมทองเขียนลายรูปหงส์ รายล้อมด้วยนาคเกี่ยวจากปีกแมลงทับตาสีแดงจากทับทิม

ในส่วนที่สองของห้องปีกแมลงทับเป็นการตกแต่งผนังห้องด้วยแผ่นสานย่านลิเภาสานเป็นลายขิด แล้วสอดด้วยปีกแมลงทับเพื่อให้ลวดลายคมชัดโดดเด่น ยิ่งไปกว่านั้น ยังมีไม้แกะสลักเป็นพญานาคาเกี้ยวกระหวัดกันนับร้อยนับพันตัว ตกแต่งด้วยปีกแมลงทับ ฝังตาทับทิมเพดานด้านบนมีโคมระย้าพญานาคและหงส์ประดับด้วยปีกแมลงทับและแก้วเจียระไน ผนังด้านหนึ่งอัญเชิญพระบรมสาทิสลักษณ์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ขึ้นประดิษฐานภายในกรอบถมทองเขียนลายรูปหงส์เคล้าลายกนกเทศ เหนือกรอบถมทองมีอักษรพระปรมาภิไธย ภปร และอักษรพระนามาภิไธย สก ภายใต้พระมหามงกุฎไม้แกะสลักปิดทอง ผนังห้องอีกด้านหนึ่งประดับด้วยชิ้นงานคร่ำทองเป็นบทร้อยกรอง “ศิลป์แผ่นดิน”

ส่วนที่ 3 ผนังด้านหนึ่งจัดแสดงงานถมเงินถมทองที่มีขนาดใหญ่เต็มพื้นที่ฝาผนัง ผนังห้องอีกด้านหนึ่งจัดแสดงงานคร่ำสามกษัตริย์ (ทอง เงิน นาก) พื้นห้องส่วนจัดแสดงทั้ง 2 ด้านปูด้วยแผ่นเสื่อสานเส้นเงินสอดเส้นนากเป็นลายขิดแบบโบราณ ซึ่งงานประดับฝาผนังถมเงินถมทองและงานประดับฝาผนังคร่ำสามกษัตริย์ ถือเป็นชิ้นงานบนพื้นผิวเรียบที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีการจัดสร้างขึ้นในประวัติศาสตร์ของวงการศิลปะของกรุงรัตนโกสินทร์

หน้าบันแต่ละด้านประดับ อักษรพระปรมาภิไธย อักษรพระนามาภิไธย และอักษรพระนาม

พสกนิกรชาวไทยสามารถร่วมชื่นชมผลงานอันวิจิตรบรรจงของลูกหลานเกษตรกรผู้รังสรรค์ และสืบทอดศิลปะช่างฝีมือได้ในนิทรรศการครั้งยิ่งใหญ่แห่งปี “ศิลป์แผ่นดินครั้งที่ 7” ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต สามารถเข้าชมได้ตั้งแต่วันที่ 14 มิถุนายน 2559 เป็นต้นไปเวลาเปิดเข้าชม 10.00-16.30 น. (ปิดจำหน่ายบัตรเวลา 16.00 น.) ปิดทุกวันจันทร์ เทศกาลปีใหม่ สงกรานต์ และวันรัฐธรรมนูญ บัตรเข้าชมราคา 150 บาท สำหรับประชาชนทั่วไป และ 75 บาทสำหรับนักเรียนนักศึกษา (แสดงบัตรประจำตัว) ผู้เข้าชมกรุณาแต่งกายสุภาพห้ามใส่กางเกงขาสั้นและกางเกงยีนส์สุภาพสตรีกรุณาใส่กระโปรงหรือผ้าซิ่นห้ามใส่เสื้อไม่มีแขน สอบถามรายละเอียดที่โทร.02-2839411, 02-2839185 หรือที่ www.artsofthekingdom.com