กลับมาพบกันอีกครั้งในวันเสาร์สุดสัปดาห์กับคอลัมน์ “แนวหน้า ไกด์” ที่จะพาผู้อ่านทุกท่านท่องเที่ยวไปยังสถานที่ต่างๆ ทั่วเมืองไทย แนะนำโปรโมชั่นใหม่ๆ ให้ได้ทราบก่อนใคร และในสุดสัปดาห์นี้ ขอพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับอีกหนึ่งสถานที่ท่องเที่ยวที่รวบรวมและจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันของชาวบ้านชาวเมือง ในชื่อ “บ้านพิพิธภัณฑ์” อันเป็นสถานที่สุดประทับใจแก่ผู้เข้าชมทุกเพศทุกวัย

หลายคนคงคุ้นเคยดีกับ บ้านพิพิธภัณฑ์ อาคารจัดแสดงของเก่าแฝงรากเหง้าทางประวัติศาสตร์ ที่ถูกจัดแสดงบนอาคารบ้านไม้ ณ ศาลาธรรมสพน์ ซอย 3 โดยการดำเนินงานของ เอนก นาวิกมูล และ สมาคมกิจวัฒนธรรม ผู้เล็งเห็นว่าประเทศไทยยังขาดสถานที่จัดเก็บและจัดแสดงสิ่งของเครื่องใช้ในชีวิตของชาวตลาด ชาวเมือง โดยเฉพาะราวยุค 2500ซึ่งเป็นช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างเด่นชัด

จากการนำเสนอความคิดเรื่องการสร้างพิพิธภัณฑ์เพื่อเก็บของเก่ายุคใกล้ตัว ตามแนวคิด “เก็บวันนี้ พรุ่งนี้ก็เก่า” อย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2530 มีผู้ที่เห็นดีด้วยกับความคิดนี้ให้การสนับสนุนและบริจาคสิ่งของต่างๆ เรื่อยมา กระทั่งได้รับบริจาคที่ดิน 58 ตารางวา จาก ร.อ.อาลักษณ์ อนุมาศ ในปี พ.ศ.2534 จนสามารถสร้างอาคารได้ในปีพ.ศ.2538 และเปิดให้ประชาชนเข้าชมอย่างเป็นทางการเรื่อยมา ตั้งแต่วันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ.2544

ตลอดระยะเวลา 18 ปี บ้านพิพิธภัณฑ์อยู่ได้ด้วยเงินบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธา รายได้จากค่าเข้าชม และอาสาสมัครที่เข้ามาช่วยงานด้านกิจกรรม รวมทั้งการบริจาคสิ่งของสะสมในอดีตให้นำมาจัดแสดง ทำหน้าที่เป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับคนทุกเพศ ทุกวัย ทุกสถานะ สร้างแรงบันดาลใจแก่บรรดานักสะสมและผู้มีแนวคิดที่จะฟื้นฟูตลาดเก่าให้กลับมามีชีวิต เพื่อให้คนรุ่นหลังได้สัมผัสบรรยากาศในอดีตเป็นจำนวนมาก

เอนก นาวิกมูล ผู้ก่อตั้งบ้านพิพิธภัณฑ์ เปิดเผยว่า บ้านพิพิธภัณฑ์เกิดขึ้นจากการเห็นคุณค่าสิ่งของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน ที่บอกเล่าเรื่องราวชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้าน แต่เมื่อก่อนไม่มีใครคิดจะเก็บรวบรวม ทุกอย่างเลยกระจัดกระจายสูญหายไป ซึ่งเราพยายามจะบอกว่า “เก็บวันนี้พรุ่งนี้ก็เก่า” เพราะหากเวลาผ่านไปได้กลับมาดู จะหวนนึกถึงอดีตที่ผ่านมา เพราะอดีตบอกเล่าเรื่องราวความทรงจำ ความผูกพันที่เชื่อมโยงคนระหว่างกัน

อย่างไรก็ตาม จากการมีผู้ทยอยบริจาคสิ่งของให้บ้านพิพิธภัณฑ์ตลอดมา ทำให้อาคารเดิมมีพื้นที่ไม่เพียงพอ สมาคมกิจวัฒนธรรมจึงเริ่มมองหาพื้นที่ใหม่เพื่อรองรับและจัดแสดงสิ่งของเหล่านั้นให้ดียิ่งขึ้น กระทั่งในปี 2551ได้ซื้อที่ดินขนาด 4 ไร่ ที่ ต.งิ้วราย อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม ด้วยเงินบริจาคและเงินที่เก็บหอมรอมริบของบ้านพิพิธภัณฑ์ กอปรกับมีผู้บริจาคตู้คอนเทนเนอร์ให้รวม 22 ตู้ ความฝันจึงเริ่มฉายแววความเป็นจริง

จากสภาพแวดล้อม ขนาดพื้นที่ และความร่วมมือจากชาวงิ้วรายนครชัยศรี เป็นปัจจัยที่ทำให้บ้านพิพิธภัณฑ์เกิดแนวคิดที่จะจัดพิพิธภัณฑ์ในรูปแบบ “บ้านไร่ใกล้ตลาด” โดยมีห้องจัดแสดงเป็นร้านค้า บ้านเรือน สร้างความรู้สึกเสมือนหนึ่งเดินตลาด ส่วนบริเวณโดยรอบเป็นแปลงผักเกษตรอินทรีย์ ที่มีสวนผลไม้ ต้นไม้ ดอกไม้ ไว้เดินเล่นมีลำคลองพายเรือได้ เป็นทั้งที่พักผ่อนหย่อนใจและเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ผนวกเอาพิพิธภัณฑ์กับรูปแบบการใช้ชีวิตใกล้ชิดธรรมชาติไว้อย่างน่ารื่นรมย์ ผุดทางเลือกที่ดีสำหรับนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะกลุ่มครอบครัว

ขณะเดียวกัน แม้จะได้รับความอนุเคราะห์หลากหลายส่วนทั้งด้านการออกแบบและการดำเนินงาน แต่ “บ้านพิพิธภัณฑ์-บ้านไร่ใกล้ตลาด” ที่งิ้วราย นครชัยศรี แห่งนี้ก็ยังขาดงบประมาณก่อสร้างอีกเป็นอันมาก ประมาณการโดยสถาปนิกและวิศวกรที่ต้องใช้งบอีกอย่างน้อย 18 ล้านบาท จึงเกิดการเชิญชวนมหาชนมีส่วนร่วมด้วยช่วยกัน ลงขันสร้างแหล่งเรียนรู้แห่งใหม่ให้เป็นของขวัญแก่สังคมในครั้งนี้ โดยได้มีการจัดแถลงข่าวระดมทุนสร้างบ้านพิพิธภัณฑ์แห่งที่สอง โดยมีการจัด นิทรรศการบ้านพิพิธภัณฑ์ : บ้านไร่ใกล้ตลาด@งิ้วราย ชวนคนไทยสร้างประวัติศาสตร์ ส่งต่อคุณค่าจากอดีตสู่ปัจจุบัน โดยจัดแสดงเรื่องราวความเป็นมาของ “บ้านพิพิธภัณฑ์ ศาลาธรรมสพน์ ซอย 3” และแผนสร้าง “บ้านพิพิธภัณฑ์ งิ้วราย ซอย 4” ที่ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เมื่อต้นเดือน ส.ค.ที่ผ่านมา

ผู้ที่สนใจสามารถติดตามข่าวสารกิจกรรมต่างๆ ได้ทางเฟซบุ๊คเพจ HOUSE OF MUSEUMS หรือเพจ เอนก นาวิกมูล หรือทางไลน์ @hom2544 และร่วมสนับสนุน
การก่อสร้าง บ้านพิพิธภัณฑ์ : บ้านไร่ใกล้ตลาด@งิ้วราย นครชัยศรี ได้ที่ บัญชี “สมาคมกิจวัฒนธรรม” ธนาคารกรุงเทพ เลขที่ 169-067971-5 หรือ บัญชี “นางวรรณา นาวิกมูล” ธนาคารไทยพาณิชย์ เลขที่ 162-296544-6