นกปรอดหน้านวล Yellow-vented Bulbul เป็นนกประจำถิ่นมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า (Pycnonotus goiavier) อยู่ในวงศ์ Pycnonotidae ในกลุ่มของนกร้องเพลง ประเทศไทย พบ 36 ชนิด 8 สกุลด้วยกัน ซึ่งนกชนิดนี้จัดอยู่ในสกุลนกปรอดสวน มีทั้งหมด 20 ชนิด วัดขนาดความยาวจากหัวจรดปลายหาง ประมาณ 18-20 ซม. ขนคลุมที่หน้าผากถึงท้ายทอยสีน้ำตาลเข้ม ตัวผู้จะมีหงอนเล็กสั้นๆ ที่หัว ที่คิ้วเป็นแถบใหญ่สีขาว ใบหน้าและคอสีขาวนวล ตาสีดำ ลำตัวด้านบนสีน้ำตาลอมเทา ที่อกและท้องสีออกน้ำตาลอ่อนมีลายขีดสีน้ำตาลอ่อนจางๆ ที่ก้นสีเหลือง ขาและนิ้วสีน้ำตาลเข้ม

นกปรอดหน้านวล เป็นนกกินผลไม้ เช่น ลูกไทรลูกตะขบ ตำลึงสุก กล้วยสุก มะละกอสุก และเมล็ดข้าวสุก นอกจากนี้ยังกินพวกสัตว์ชนิดเล็กบางชนิด เช่น กิ้งก่า แมลง หนอน และไส้เดือน พบอยู่กันเป็นคู่และชอบอยู่ร่วมกับนกปรอดสวน มักส่งเสียงร้องแข่งขันกับนกปรอดสวน ดัง กร๊อด...กร๊อด... กรอด...กรอด ช่วงจับคู่ผสมพันธุ์อยู่ในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน ตัวเมียและตัวผู้จะช่วยกันสร้างรัง โดยใช้เศษใบไม้ หญ้าแห้งมาสานกันเป็นรูปถ้วย ตามต้นไม้พุ่มเตี้ย ที่มีใบหนาทึบ จะวางไข่ครั้งละ 2-3 ฟอง พ่อนกและแม่นกผลัดกันฟักไข่อยู่ประมาณ 2 สัปดาห์ เมื่อลูกนกออกจากไข่ทั้งพ่อและแม่นกจะช่วยกันเลี้ยงดูลูก อยู่อีก 2 สัปดาห์ และคอยเฝ้าระวังไม่ให้ศัตรู พวก งู แมว มาขโมยกินไข่หรือตัวอ่อน เมื่อลูกนกโตมีขนเต็มตัวและแข็งแรงดีแล้วมันจะสอนให้ลูกนกหัดบินและพาออกหากินจนเก่ง พ่อและแม่นกจึงทิ้งรังจากไป

โดยทั่วไปเราจะพบเห็นนกปรอดหน้านวล ได้บ่อยและตลอดปี ตามป่าชายเลน ป่าชายหาด สวนผลไม้ ในชุมชนเมืองและตามสวนสาธารณะหรือสวนหลังบ้าน กฎหมายได้จัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง

ปัญจพร ศรีบุญช่วย
ฝ่ายเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อมและทรัพยากร
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)