เราเลี้ยงเขา เขาให้ความสุขกับเรา เขาก็มีแต่เราเท่านั้น หากเราทอดทิ้งเขา เขาก็จะดำรงชีวิตต่อไปได้ยากลำบากมาก เพราะเขาไม่คุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมภายนอกบ้าน เพราะฉะนั้นอย่าทิ้งเขาเลย รักเขาเหมือนเดิมเถอะ เพราะเขาไม่ได้เป็นต้นเหตุของเชื้อโควิด-19 เพียงเราดูแลรักษาความสะอาดให้เขาอย่างดีทุกตลอดเวลา เราก็จะปลอดภัยจากโควิด-19

รายการแนวหน้าวาไรตี้สัปดาห์นี้ ดร.เฉลิมชัย ยอดมาลัย นำคุณไปสนทนากับ ศ.สพ.ญ.ดร.เกวลีฉัตรดรงค์ รองคณบดีฝ่ายวิจัยและนวัตกรรมคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งคุณหมอยืนยันว่าข้อมูลทางการแพทย์ในปัจจุบันระบุชัดว่าสุนัขและแมวไม่ใช่ต้นเหตุของเชื้อโควิด-19 แต่หากคุณเลี้ยงสัตว์ทั้งสองชนิดนี้ในบ้าน ก็ต้องดูรักษาความสะอาดให้เขาเป็นอย่างดี เพราะเขาอยู่ใกล้ชิดคนในบ้าน

l ขอเรียนถามว่า สุนัขและแมวติดเชื้อโควิด-19ได้หรือไม่ครับ แล้วสัตว์เลี้ยงทั้งสองอย่างนั้นนำเชื้อโควิด-19 มาสู่คนได้หรือไม่

ดร.เกวลี : สุนัขและแมวติดเชื้อได้ค่ะ ส่วนสัตว์ชนิดอื่นๆ ต้องดูก่อนว่าเป็นสัตว์ชนิดไหนบ้าง ขอย้ำว่าโควิด-19 เป็นโรคจากสัตว์สู่คน ถึงแม้ว่าในปัจจุบันยังไม่มีการรับรองว่าสัตว์ทุกชนิดนำเชื้อนี้ไปสู่คน แต่เคสแรกเกิดขึ้นที่อู่ฮั่น เชื่อว่าค้างคาวเป็นต้นเหตุของเชื้อนี้ แต่ทางการแพทย์ยังไม่รู้ว่าสัตว์ตัวกลางที่นำเชื้อจากค้างคาวไปสู่คนคืออะไร จึงมีการศึกษาวิจัยมาเรื่อย ๆ ว่าสัตว์ชนิดนั้นคืออะไร โควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ แต่ในทางวิชาการแพทย์ระบุว่าโรคอุบัติใหม่ประมาณ 80 เปอร์เซ็นต์ เป็นโรคจากสัตว์สู่คน เมื่อเชื้อโรคจากสัตว์ไปสู่คน ก็มีข้อสังสัยว่าแล้วเชื้อออกจากคนไปสู่สัตว์หรือไม่ เรื่องนี้มันเป็นโรคใหม่ เป็นไวรัสชนิดใหม่ ดังนั้นในทางการแพทย์และสาธารณสุขทั่วโลก จึงยังต้องศึกษาค้นคว้าต่อไป เพราะถือใหม่มากสำหรับวงวิชาชีพนี้ จึงต้องใช้เวลาค้นคว้า ใช้เวลาทำวิจัย โดยดูจาก case study ที่เกิดขึ้นจากที่ต่างๆ อย่างเช่นเมื่อเดือนธันวาคมปีที่แล้ว เราได้ข่าวว่ามีเสือโคร่งในสวนสัตว์ที่บรองซ์ มลรัฐนิวยอร์ก ติดเชื้อโควิด-19 แล้วต่อมาก็ได้ข่าวแมวติดเชื้อนี้จากคนซึ่งทำให้ต้องศึกษาว่าเชื้อแพร่จากคนไปสู่สัตว์ได้ในกรณีใดบ้าง

l ช่วงนี้คนแตกตื่นในเรื่องสัตว์เลี้ยงติดเชื้อโควิด-19 หลายคนเลยกลัวว่าสุนัขและแมวในบ้านจะแพร่เชื้อนี้สู่คน คุณหมอจะบอกให้ประชาชนรับทราบเรื่องนี้อย่างไรดีครับ

ดร.เกวลี : ก่อนอื่นต้องตั้งคำถามว่าทำไมแมวจึงติดโควิด-19 เพราะว่าแมวมีตัวรับเชื้อไวรัสตัวนี้ได้ซึ่งพบว่าแมวมีความไวในการรับเชื้อนี้มากกว่าสัตว์ชนิดอื่น จากการศึกษาวิจัยพบว่าแมวกับเฟอเรทมีความไวในการรับเชื้อนี้มาก และพบด้วยว่าคนนำเชื้อไปสู่สัตว์ได้ ส่วนสัตว์แพร่เชื้อสู่สัตว์ได้ด้วย มีงานวิจัยรองรับว่าสัตว์แพร่เชื้อสู่สัตว์ได้ แมวแพร่เชื้อสู่แมวได้ แต่ยังไม่มีรายงานในโลกที่บอกว่าสัตว์เลี้ยงแพร่เชื้อกลับไปสู่คน ในทางการแพทย์ระบุว่าคนคือเป้าหมายของเชื้อโควิด-19 ไม่ใช่ที่สัตว์เลี้ยง เพราะฉะนั้น เมื่อเชื้อไวรัสเข้าไปในตัวสัตว์เลี้ยง แต่สุดท้ายแล้วเชื้อไวรัสก็อยู่ในตัวสัตว์เลี้ยงไม่ได้ แมวอาจจะมีความไวต่อเชื้อไวรัสตัวนี้ แต่เชื้อนี้ก็อยู่ในแมวไม่ได้นาน ทีนี้ถามว่าแมวเป็นโรคนี้ได้ไหม ตอบว่าแมวมีอาการได้มีการแสดงอาการได้ อาการที่แสดงออกเป็นอาการทางระบบหายใจส่วนต้น เป็นอาการที่ไม่รุนแรงเช่นเดียวกับในเสือ ที่มีรายงานมาก่อนแล้ว แต่ไม่กี่วันแมวและเสือก็จะไม่มีเชื้อตัวนี้อีก เชื้อหายไปโดยไม่ต้องรักษา

l คือแมวได้รับเชื้อนี้แล้วมันไม่เป็นโรคโควิด-19 ใช่ไหมครับ เพราะฉะนั้นคนที่เลี้ยงแมวในบ้านก็คงจะเบาใจได้ระดับหนึ่ง ไม่ต้องเอาแมวไปปล่อยทิ้ง หรือไม่ต้องทำร้ายแมว ใช่ไหมครับ

ดร.เกวลี : คือคนอาจกังวลใจในเรื่องนี้ได้ เขาอาจกลัวว่าแมวจะจำเชื้อโรคเข้าบ้าน โดยเฉพาะแมวที่เลี้ยงไว้แล้วเข้าออกบ้านบ่อยๆ เนื่องจากภายนอกบ้านมีเชื้อโรคสารพัด ก็ต้องขอบอกว่า ไม่ต้องตื่นตระหนกกับเรื่องแมวแพร่เชื้อไวรัสโควิด-19 แต่ขอให้ทำความสะอาดแมวทุกครั้ง เมื่อแมวออกนอกบ้านแล้วกลับเข้าบ้าน เพราะเราสามารถหยุดยั้งการแพร่กระจายเชื้อโควิด-19 ได้ด้วยการทำความสะอาดตามหลักสุขอนามัย เช่น ทำความสะอาดตัวแมว และทำความสะอาดตัวของเรา ทำความสะอาดบ้านด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ หรือใช้แอลกอฮอล์ความเข้มข้นเกิน 75 เปอร์เซ็นต์
ทำความสำอาดมือของเรา แต่ดีที่สุดคืออาบน้ำชำระร่างกายของเรา และดูแลความสะอาดของแมว แต่จากข้อสังเกตที่อู่ฮั่นกับนิวยอร์ก เราพบว่าทั้งสองแห่งนั้นคือเมืองที่มีการระบาดของเชื้อนี้สูงมาก คนติดเชื้อมาก เพราะฉะนั้นเชื้อไวรัสสามารถปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมได้มากเมื่อมีไวรัสในสิ่งแวดล้อมเต็มไปหมดการที่แมวเดินออกไปแล้วสัมผัสเชื้อ เมื่อแมวเดินกลับเข้าบ้านก็จึงมีเชื้อติดเข้ามาได้ แต่ย้ำว่าเราป้องกันเชื้อโรคนี้ได้ด้วยการทำความสะอาด ล้างมือของเราก่อนจับสัตว์ แล้วทำความสะอาดสัตว์ด้วย และทำความสะอาดบ้านด้วย เพราะฉะนั้นไม่ต้องกังวลเรื่องแมวแพร่เชื้อโควิด-19 สู่คน ทางที่ดีก็ควรจะเลี้ยงดูแมวไว้ในบ้าน อย่าปล่อยให้ออกไปนอกบ้าน เพื่อป้องกันการนำเชื้อกลับเข้ามาในบ้าน แต่ก็คงยากมากที่จะขังเขาไว้ในบ้านตลอดเวลา เพราะเขาก็ต้องการออกไปพบเจอสิ่งต่างๆ ไปรับอากาศนอกบ้านด้วย ดังนั้นขอเน้นว่าเมื่อพาสัตว์ไปนอกบ้าน เมื่อกลับเข้าบ้านก็ต้องทำความสะอาดทั้งคนและสัตว์ แค่นี้ทุกอย่างก็ปลอดภัยส่วนสุนัขนั้นยังไม่มีรายงานว่าติดเชื้อโควิด-19 ค่ะ

l คุณหมอจะฝากบอกอะไรกับคนที่วิตกกังวลกับเรื่องนี้จนถึงกับทำร้ายแมว หรือทิ้งแมวบ้างครับ

ดร.เกวลี : ขอบอกว่าแมวและสุนัขไม่ได้เป็นแหล่งของโรคนี้ พวกเขาไม่ได้เป็นต้นเหตุของโรคนี้จริงๆ แล้วต้นเหตุของโรคนี้ก็คือมนุษย์มากกว่า จากการศึกษาการแพร่กระจาย พบว่าทุกเคสมาจากมนุษย์ดังนั้นอย่าทิ้งเขา อย่าทำร้ายเขาเลย เรารับเขามาเลี้ยงดูแล้ว เราได้รับความสุขจากเขา เขาเป็นเครื่องพักผ่อนหย่อนใจสำหรับเราได้ เขามีแค่เรา เพราะเขาอยู่กับเรามาตลอด สัตว์เลี้ยคือเพื่อนของเรา เมื่อเราเลี้ยงเขาแล้ว เราก็ต้องไม่ทิ้งเขา อย่าลืมว่าสัตว์ที่เราเลี้ยงดูเขามาตั้งแต่ตัวน้อยๆ นั้น เขามีแค่เราเป็นที่พึ่ง เขาไม่มีเพื่อนนอกบ้าน เขาไม่มีสังคมอื่นใดอีกแล้ว หากเราทิ้งเขา เขาจะดำรงชีวิตต่อไปได้ยากลำบากมาก และเขาอาจไม่สามารถอยู่ต่อไปได้ เพราะอาจถูกสัตว์อื่นทำร้าย หรืออาจถูกคนทำร้าย เมื่อเลี้ยงเขาแล้ว ขอให้เลี้ยงให้ตลอดไป เคยรักเขาก็ขอให้รักเขาต่อไป ขอให้นึกเสมอว่าเขาไม่มีที่พึ่งอื่นอีกแล้วนอกจากเรา

l คือคุณหมอสรุปว่า อย่าทิ้งสัตว์เลี้ยง เพราะเขาไม่ใช่ต้นเหตุของการแพร่เชื้อโควิด แล้วหากผู้เลี้ยงแมวที่วิตกมากๆ ต้องการจะนำแมวมาตรวจที่โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ สามารถนำมาได้ไหมครับ

ดร.เกวลี : ขอย้ำเหมือนเดิมว่า แมวมีโอกาสติดเชื้อโควิดน้อยมาก แม้เขาอาจได้รับเชื้อเข้าไปจริง แต่สุดท้ายเขาก็ไม่เป็นโรคนี้ ไวรัสตัวนี้ไม่สามารถเพิ่มจำนวนในตัวแมวได้ แล้วที่สำคัญไวรัสนี้ก็ไม่ได้กลับมาสู่คน เพราะฉะนั้นถามว่าจะนำแมวไปที่โรงพยาบาลสัตว์เล็กเพื่ออะไร จะทดสอบอะไร หากตอบว่าทดสอบเพื่อให้รู้ ก็ตอบว่าไม่น่าจะจำเป็น อย่าลืมว่าการนำแมวออกนอกบ้าน ก็ยิ่งเพิ่มการติดเชื้อมากขึ้น แล้วปัญหาจะกลับไปที่ตัวเจ้าของแมวมากกว่า ในทางสัตวแพทย์ทั่วโลกเราหารือกันตลอดแล้วมีข้อตกลงร่วมกันเราจะไม่ทดสอบเชื้อกับสัตว์ใดๆ โดยไม่จำเป็น เนื่องจากพบว่ามันมีโอกาสเป็นโรคโควิดน้อยมาก แต่ถ้าบ้านใดมีคนติดเชื้อโควิดในบ้าน ก็อาจจะเสี่ยงแพร่เชื้อสู่สัตว์เลี้ยงได้ เมื่อสัตว์เลี้ยงรับเชื้อจากคนเชื้อมันก็จะหยุดอยู่ตรงนั้น สัตว์อาจแสดงอาการของโรคบ้างเมื่อมีเชื้อในตัวเขามาก ๆ ฉะนั้นการทดสอบทางสัตวแพทย์ ในทางวิชาการและทางสัตวแพทย์โลก ทั้งในอเมริกาและยุโรปมีข้อตกลงว่าเราจะทดสอบให้ก็ต่อเมื่อเป็นสัตว์ซึ่งอยู่กับคนที่ป่วยด้วยโรคโควิด-19 เท่านั้น และขอย้ำนะคะว่าการทำร้ายสัตว์ การรังแกสัตว์ การทิ้งสัตว์ เหล่านี้มีความผิดทางกฎหมายนะคะ อย่าลืมว่าเรามีพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมสัตว์และการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 โดยเฉพาะมาตรา 23 ระบุชัดเจนว่า ถ้าเจ้าของปล่อยปละละเลยหรือละทิ้งสัตว์โดยไม่มีเหตุอันสมควร มีโทษปรับ 40,000 บาท ขอย้ำว่าอย่ารังแกสัตว์ อย่าทิ้ง
สัตว์เลยค่ะ เลี้ยงเขาแล้วก็โปรดเลี้ยงให้ตลอดไปเขาไม่มีใครอีกแล้ว นอกจากเจ้าของ

คุณสามารถพบรายการดีที่ครบครันด้วยสาระและความบันเทิง รายการแนวหน้าวาไรตี้ออกอากาศทุกวัน อาทิตย์ เวลา 16.00-16.25 น. ทางโทรทัศน์ TNN 2 ช่อง 784 ดิจิทัลทีวีหรือ True Visions 8 และชมรายการ ย้อนหลังได้ที่ YouTube ผู้หญิงแนวหน้า by คุณแหน