ระตำหนักเรือนไทยในวังปลายเนิน เป็นหนึ่งในฝีพระหัตถ์ที่ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา นริศรานุวัดติวงศ์ ทรงออกแบบและเคยเป็นที่ประทับ ปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์ที่เปิดให้เข้าชมปีละครั้ง โดยใช้ชื่อว่า “วันนริศ” ซึ่งจะเปิดในวันที่ 28 เมษายน ของทุกปี เพื่อให้ผู้ที่รักงานศิลปะได้เข้าชมผลงานฝีพระหัตถ์ของพระองค์ท่านปีละครั้งครั้งละ 1 วันเท่านั้น

ม.ร.ว.จักรรถ จิตรพงศ์

รายการ “ผู้หญิงแนวหน้ากับ คุณแหน” ทางช่อง TNN 2 พาท่านผู้ชมไปสัมผัสกับพระอัจฉริยภาพด้านศิลปะของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา นริศรานุวัดติวงศ์ ณ วังปลายเนิน โดย ม.ร.ว.จักรรถ จิตรพงศ์ ทายาทรุ่นที่ 3 ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้เล่าให้ฟังว่า “สมเด็จพระบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรา นุวัดติวงศ์ ได้ทรงงานเป็นที่ยอมรับกันทั่วประเทศว่าทรงเป็นศิลปิน เป็นผู้ออกแบบ เป็นนายช่าง ซึ่งมีผลงานเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปในราชอาณาจักร จนถึงระดับที่ได้รับกล่าวขานพระสมญานามว่าเป็นนายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม และอีกพระนามหนึ่งก็คือ บรรดาศิลปินทั้งหลาย
เรียกท่านว่า “สมเด็จครู” ฝีพระหัตถ์ของท่านเป็นที่เลื่องลือไปทั่วโลก สมเด็จฯท่านได้ทรงฝากผลงานไว้มากมายหลากหลายในแทบทุกสาขาของศิลปะ

สมเด็จครู ท่านได้รับขนานพระนามนี้จากบรรดาศิลปินทั่วๆ ไป เพราะว่ารูปแบบของงานศิลปไทยที่ท่านทรงทำไว้ เป็นรูปแบบ
ที่ก้าวหน้าล้ำยุค แล้วก็ประกอบไปด้วยศิลปะที่เป็นไทยแบบประเพณีมาผสมผสานกับศิลปะที่ได้รับอิทธิพลจากสากลเข้ามา
เป็นศิลปะที่เรียบง่ายในตัว และในขณะเดียวกันก็สวยสดงดงามมาก เป็นที่ยอดนิยมของบรรดาผู้ที่รักศิลปะทั้งหลาย ศิลปินในชั้นต่อๆมา ถือผลงานศิลปะของพระองค์ท่านเป็นแบบอย่างสำหรับที่จะพัฒนาศิลปะกันต่อไปในชาติบ้านเมือง แล้วเขาก็ขนานพระนามด้วยความเคารพว่า ท่านทรงเป็นครูของพวกเขาทุกคน จึงได้พร้อมใจกันเรียกว่า สมเด็จครู

กิจกรรม “วันนริศ” ที่จัดขึ้นทุกปี ณ ตำหนักปลายเนิน

การจัดงาน “วันนริศ” ที่วังปลายเนินจัดกันมาทุกปี เพื่อที่จะเฉลิมฉลองวันคล้ายวันประสูติของ สมเด็จฯเจ้าฟ้ากรมพระยา
นริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งตรงกับวันที่ 28 เมษายน ใน “วันนริศ” นี้ทางราชสกุลก็จะจัดงานทำบุญถวายเป็นพระราชกุศล และในขณะเดียวกันก็จะมีการจัดแสดงศิลปะต่างๆ ที่เป็นฝีพระหัตถ์ของพระองค์ท่านและที่อยู่ในความสนพระทัยของพระองค์ท่าน”

ตำหนักปลายเนิน

สำหรับพระประวัติของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงมีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าจิตรเจริญ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้า พรรณราย ประสูติเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2406 พระองค์ทรงมีคุณูปการต่อแผ่นดินไทยมากมาย ทรงเป็นเสนาบดีถึง 4 กระทรวง ได้แก่ กระทรวงโยธาธิการ กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ กระทรวงกลาโหม และกระทรวงวัง ทรงเป็นนักปราชญ์ทางอักษรศาสตร์ ประวัติศาสตร์ โบราณคดี และศิลปกรรม เกือบทุกแขนง ทั้งด้านจิตรกรรม ปฏิมากรรม สถาปัตยกรรม มัณฑนศิลป์ และดุริยางคศิลป์ นอกจากนี้ ยังทรงงานออกแบบไว้อย่างมากมาย ทั้งงานภาพเขียนในวรรณคดี ตราสัญลักษณ์ ตาลปัตร ตลอดจนสถาปัตยกรรมที่รู้จักแพร่หลายในรูปแบบของถาวรวัตถุ อาทิ พระอุโบสถวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม และพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

คลิกชมภาพย้อนหลังของรายการซึ่งออกอากาศไปเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2556 ได้ที่ Youtube ผู้หญิงแนวหน้ากับคุณแหน และอย่าพลาดชมเรื่องราวดีๆ ที่ครบครันทั้งสาระและบันเทิงได้ในรายการ “ผู้หญิงแนวหน้ากับคุณแหน” ออกอากาศทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.00-16.25 น.ทาง TNN 2 หรือ True Visions

(ขอขอบคุณ  ข้อมูลและภาพ จากมูลนิธินริศรานุวัดติวงศ์)