เราพยายามเชื่อมความรู้ความสามารถเดิมของเขาเข้ากับวันข้างหน้าเมื่อเขาพ้นโทษเราไม่อยากให้การนำเขามาจองจำ แล้วทำให้เขาหมดโอกาสสร้างชีวิตใหม่ในวันที่เขาพ้นโทษ
แนวหน้าวาไรตี้สัปดาห์นี้ ดร.เฉลิมชัยยอดมาลัย ชวนคุณไปสนทนากับ นายยุทธนา นาคเรืองศรี ผู้บัญชาการเรือนจำกลางราชบุรี ถึงแนวคิดสร้างโอกาสให้กับผู้พ้นโทษ เพื่อให้เขาเหล่านั้นมีที่ยืนที่มั่นคงในสังคม
l แนวคิดการเปิดร้านอาหารและเครื่องดื่ม ชื่อ Cook & Coff โดยมีร้านขายอาหารร้านทำเล็บ ดูไพ่ยิปซี ในเขตเรือนจำกลางมีวัตถุประสงค์หลักคืออะไรครับ ร้านนี้เปิดมานานหรือยังครับ
คุณยุทธนา : ร้านเปิดมาตั้งแต่วันที่5 มิถุนายน ครับ ให้บริการทุกวัน เวลา 09.00-16.00 น. ส่วนแนวคิดเรื่องการเปิดร้านอาหารก็คือ ในฐานะผมเป็นนักทัณฑวิทยา มีบทบาทผู้บัญชาการเรือนจำ ผมเน้นว่าเรามีหน้าที่ทำให้ผู้ต้องขังสามารถออกไปใช้ชีวิตได้ตามปกติหลังพ้นโทษ เราคิดเสมอว่าสาเหตุที่ทำให้คนเหล่านี้ถูกคุมขังมาจากปัจจัยมากมาย แต่เมื่อเขาถูกคุมขังแล้วรอวันปล่อย เราก็ต้องพยายามให้เขามีอาชีพสุจริตเพื่อเขาจะได้ไม่ต้องหวนกลับเข้ามาในเรือนจำอีกเราพยายามพัฒนาแนวคิด ความสามารถของเขาตามที่แต่ละคนมีมาก่อน หรือมาจากการที่เราเพิ่มเติมให้ เราพยายามเติมเต็มในสิ่งที่เขาขาดโดยเน้นจากพื้นฐานที่เขามีอยู่ สำหรับแนวคิดการเปิดร้านอาหารที่นี่ก็มาจากสิ่งที่เราเห็นว่าราชบุรีไม่ไกลจากกรุงเทพฯ คนกรุงเทพฯ มาเที่ยวกันมากเมื่อมาเที่ยวก็ต้องมีเรื่องภาคบริการ เรื่องอาหารการกิน เราจึงทดลองทำร้านอาหารขึ้นมา เพราะเชื่อว่าสามารถตอบสนองความต้องการของนักท่องเที่ยวได้บ้าง นอกจากการฝึกอาชีพเสริมด้านบริการแล้ว เรายังพิจารณาว่าแต่ละคนมีภูมิหลังต่างกัน หลายคนมาจากภาคการเกษตร เราก็พยายามต่อยอดความรู้ด้านเกษตรให้เขา เช่นการทำเกษตรสมัยใหม่ที่ลดการใช้สารเคมีและปุ๋ยเคมีลง เพราะสังคมเน้นการบริโภคสินค้าเกษตรที่ปลอดสารเคมี เป็นต้น สรุปคือเราต้องการให้ผู้พ้นโทษมีอาชีพที่เหมาะสมกับความถนัดและความสามารถของแต่ละคน และสามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมั่นคง
l ผมกลับไปที่ประเด็นร้านอาหารCook & Coff เพราะมีความน่าสนใจที่เชฟ พนักงานเสิร์ฟ คนทำเครื่องดื่ม นักร้องนักดนตรี ล้วนแล้วแต่ผู้ต้องขัง คำถามคือต้องฝึกนานไหมครับกว่าจะให้บริการได้ดีเช่นนี้
คุณยุทธนา : ฝึกไม่นานครับ เพราะทุกคนมีความสามารถเฉพาะตัวอยู่แล้ว เพียงแต่เราวางเขาให้เหมาะกับงานเท่านั้น คือเขามีต้นทุนอยู่แล้วเราแค่เติมส่วนที่ขาดลงไปเท่านั้นครับ น้องหลายคนมีฝีมือทำอาหารได้ดีมาก เราก็คุยกับเขา ฝึกเพิ่มเติมนิดหน่อย เขาก็สามารถทำได้ดี หลายคนมีความรู้ด้านอาหารและสามารถถ่ายทอดความรู้ให้ผู้ต้องขังรายอื่นๆ ได้ เราก็ขอให้เขาถ่ายทอดให้กับคนที่สนใจ การเรียนรู้ก็ง่ายและเร็วขึ้น แล้วเราจะถามพวกเขาทุกคนว่า มีความหวังอะไรกับชีวิตหลังพ้นโทษ เมื่อเรารู้ว่าเขาคาดหวังอะไร เราก็พยายามเติมเต็มให้เขา เราไม่เน้นการบังคับใช้แรงงาน แต่เราต้องการให้เขาบอกกับตัวเขาเองว่า เขาทำเพื่ออนาคตของเขา เมื่อเขาทำสิ่งที่เขาถนัดและรักได้ดี เขาก็ไม่กลับไปทำสิ่งที่สังคมไม่ต้องการ และไม่ทำร้ายสังคมอีก นี่คือสิ่งที่เป็นความรับผิดชอบของนักทัณฑวิทยา
l มีกระบวนการเลือกสรรบุคคลในการทำหน้าที่ต่างๆ อย่างไรครับ เพราะบางคนอาจมีฝีมือ แต่อาจไม่อยากทำ หรือบางคนอาจไม่มีฝีมือมากนัก แต่สนใจที่จะเรียนรู้เพิ่มเติม
คุณยุทธนา : กระบวนการแรกคือเราดูอาชีพเดิมของเขาก่อน แล้วต่อมาคือดูความสมัครใจ ผมเชื่อว่าทุกคนมีความคาดหวังในชีวิตหลังพ้นโทษ หลายคนต้องการความช่วยเหลือเพื่อให้ตนเองมีความสามารถในอาชีพ เราจึงมีวิทยากรมาสอนความรู้ต่างๆ ให้เป็นระยะๆ ทั้งความรู้ด้านอาชีพ และพื้นฐานชีวิต ผมคิดเสมอว่าการจองจำเขามันทำให้เขาได้ความรู้ ความคิดความสำนึกอะไรบ้าง มันทำให้เกิดโทษหรือประโยชน์มากกว่ากัน ตัวอย่างเช่น มีน้องหลายคนมีความรู้ด้านดูไพ่ยิปซี ถ้าเขาถูกจองจำโดยไม่ให้เขาฝึกฝนสิ่งที่รู้ เขาก็จะเสียโอกาส เราจึงพยายามให้เขาได้ทดสอบความรู้ของตนเองตามความเหมาะสม เราคิดว่าถ้าเขาแปลงความรู้เป็นสินทรัพย์ได้ เขาน่าจะยินดีและภูมิใจมากขึ้นเราจึงเปิดมุมหนึ่งให้เขาได้ดูไพ่ยิปซีให้ลูกค้า แล้วเขาก็มีรายได้เพิ่มขึ้นด้วย ทำให้เขามีทุนในการออกไปประกอบอาชีพในอนาคต แต่สิ่งสำคัญยิ่งกว่าคือเขามีกำลังใจมากขึ้น เพราะเขารู้ว่าเขามีอาชีพสุจริต มีรายได้เมื่อพ้นโทษ
l น้องๆ ที่ทำหน้าที่เสิร์ฟ มีกิริยามารยาทนุ่มนวลเรียบร้อยมาก ภาพนี้ลบภาพที่คนบางกลุ่มเข้าใจเอาเองว่าผู้ต้องโทษต้องมีกิริยากระด้างได้หมดสิ้นเลยนะครับ
คุณยุทธนา : มุมมองของคนทั่วไปกับผู้ต้องขังมีต่างกัน แต่ภาพที่เห็นในที่นี่คือภาพจริงน้องหลายคนถูกคุมขังเพราะถูกตัดสินว่าทำผิดต่อสังคม เราก็พยายามบอกกับเขาว่าอดีตก็คืออดีต แต่อนาคตก็ต้องดีขึ้น เราไม่คิดว่าการขังคุกคือการตัดอนาคตของเขา เราเน้นเสมอว่ามนุษย์ทุกคนมีศักดิ์ศรี มีคุณค่าความเป็นคนเท่าเทียมกัน เราคำนึงตลอดเวลาว่า เมื่อเขาพ้นโทษไปแล้ว เขาจะอยู่ในสังคมได้อย่างราบรื่นหรือไม่ เขาจะกลายเป็นพลเมืองดีของสังคมหรือจะเป็นระเบิดเวลาลูกใหม่ ตรงนี้อยู่กับการพัฒนาพวกเขา เมื่อเรายอมรับในคุณค่าความเป็นมนุษย์แล้ว เราก็ช่วยกันสนับสนุนให้เขามีพฤติกรรมที่ไม่เป็นภัยต่อสังคม เราไม่ต้องการให้คุกเป็นสิ่งที่ทำให้เขาหมดคุณค่าความเป็นมนุษย์ แต่ให้เขาคิดว่าต่อไปจะไม่ต้องกลับไปทำพฤติกรรมเดิมอันเป็นเหตุให้ต้องถูกคุมขังอีก ที่นี่มีผู้ต้องขังประมาณ 6 พันคน เราพยายามให้โอกาสด้านอาชีพกับทุกคนตามความเหมาะสมและความสมัครใจ และเราพยายามแก้ไขพฤติกรรมของเขา พยายามให้เขาเรียนรู้การปรับตัวกับสังคมหลังพ้นโทษ เราพยายามต่อยอดความสามารถให้เขา พยายามให้เขามีวิธีคิดที่ถูกต้องดีงามไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อสังคม และเราดูว่าเขามีความสามารถด้านไหน เราก็พยายามต่อยอด
ให้กับเขาในด้านนั้น โครงการต่อไปคือเราพยายามเน้นสินค้าเกษตร เพราะผู้ต้องขังหลายคนมีความรู้ด้านการเกษตรในระดับดีปัญหาอีกอย่างที่เราพบคือสังคมมักตีตราผู้พ้นโทษ แต่เราตระหนักดีว่าผู้พ้นโทษไม่อยากกลับไปสู่ในที่ที่ เป็นทำให้เขาถูกตีตรา เราพยายามดูว่าผู้พ้นโทษไปประกอบอาชีพอะไร ออกไปเป็นระเบิดเวลาหรือไม่แล้วต้องกลับมาหาเราอีกหรือเปล่า เราพยายามบอกกับเขาว่าหากออกไปประกอบอาชีพสุจริตเช่น ปลูกผักสลัด แล้วหากหาตลาดไม่ได้ขอให้นำมาขายให้เรา เพื่อให้เขารู้ว่าเขายังมีเพื่อนอยู่ เรามีศูนย์ชื่อ Care ให้คำแนะนำให้กำลังใจกับเขา แต่ที่เราต้องการมากที่สุดคืออยากให้สังคมให้กำลังใจ ให้โอกาสกับผู้พ้นโทษ เพื่อให้เขามีความมั่นคงทางใจมากขึ้น
l ผมถามถึงการประดิษฐ์สิ่งของ เช่นการแกะพื้นรองเท้าฟองน้ำเป็นลวดลายสวยงามและยังมีกระเป๋าผ้าสีสันสวยงาม สิ่งของเหล่านี้ผู้ต้องขังที่ลงแรงแล้วได้ ค่าตอบแทนอย่างไรครับ
คุณยุทธนา : สินค้าเหล่านี้มาจากผู้ที่ยังอยู่หลังกำแพงเรือนจำครับ เราซื้อวัตถุดิบให้เขาผลิต แล้วแบ่งผลกำไรให้ครับ ผู้ต้องขังที่ผลิตสินค้าจะได้ค่าตอบแทน 50 เปอร์เซ็นต์หลังหักต้นทุนผลิตแล้ว และ 35 เปอร์เซ็นต์เป็นทุนหมุนเวียน ส่วน 15 เปอร์เซ็นต์ เป็นของเจ้าหน้าที่ผู้ควบคุมการผลิต นี่คือการสร้างรายได้ให้กับผู้ต้องขัง และได้ฝึกอาชีพด้วยครับ
l กลับไปที่ร้าน Cook & Coff มีแนวคิดขยายเวลาให้บริการหลังจาก 16.00 น. ไหมครับเพราะที่นี่ในช่วงเย็นใกล้ค่ำมีบรรยากาศดีมาก
คุณยุทธนา : มีแผนขยายเวลาให้บริการครับ อาจจะขยายไปถึง 19.00 น. เพราะบริเวณนี้ถือเป็นปอดของเมือง เหมาะสำหรับพักผ่อนหย่อนใจออกกำลังกายช่วงเย็นใกล้ค่ำบรรยากาศดีมากการขยายเวลาให้บริการไม่ได้เน้นเรื่องเงินรายได้แต่เน้นเรื่องการเสริมทักษะให้กับคนของเราเพื่อให้สามารถพัฒนาตัวได้มากขึ้น เพื่อการใช้ชีวิตหลังพ้นโทษที่มีคุณภาพ
l จะฝากข้อคิดใดถึงคนในสังคมไทยกับการให้โอกาสผู้พ้นโทษบ้างครับ
คุณยุทธนา : เมื่อสังคมให้โอกาสกับเขา จะช่วยให้เขามีความมั่นใจในการใช้ชีวิตตามปกติมากขึ้น แล้วช่วยลดโอกาสการกลับไปกระทำความผิดอีก ผมคงไม่สามารถยืนยันได้ว่าผู้พ้นโทษทุกรายจะไม่กลับไปกระทำผิดอีก แต่มั่นใจว่าเมื่อเราให้โอกาสเขา เขาจะไม่อยากทำผิดอีกครั้ง เมื่อเขามีที่ยืนในสังคม มีรายได้พอเลี้ยงชีพตามอัตภาพและเป็นที่ยอมรับของคนในสังคม เขาจะช่วยเราพัฒนาประเทศได้ ผมขอแค่เพียงสังคมให้โอกาสกับพวกเขา ผมพยายามศึกษาว่าการที่กรมราชทัณฑ์ทำโครงการ Cook & Coffแล้วจะช่วยลดการกระทำผิดของผู้ต้องขังลงได้หรือไม่ในฐานะผู้บัญชาการเรือนจำและเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ ผมขอบคุณทุกๆ กำลังใจที่ให้กับพวกเรา และเราสัญญาว่าเป็นหน้าที่ของเราที่จะไม่ให้ผู้ต้องขังที่พ้นโทษแล้วออกไปทำร้ายสังคมอีก แต่ทั้งหมดนี้หมายความว่าสังคมต้องให้โอกาสเขา ต้องเปิดโอกาสให้เขา
คุณจะได้พบกับรายการดีที่ครบครันด้วยสาระและความบันเทิง รายการแนวหน้าวาไรตี้ ออกอากาศทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.00-16.25 น. ทางโทรทัศน์ TNN 2 ช่อง 784ดิจิทัลทีวี หรือ True Visions 8 และชมรายการย้อนหลังได้ที่ YouTube แนวหน้าวาไรตี้
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี