กระทรวงวัฒนธรรม โดย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ จัดการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด “พระรามราชสุริยวงศ์” เป็นของขวัญจากรัฐบาลเพื่อสร้างความสุขให้ประชาชนในโครงการเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมทั่วทิศแผ่นดินไทย กำหนดจัดแสดงตั้งแต่เดือนธันวาคม 2563-สิงหาคม 2564 จำนวน 14 ครั้ง ใน 4 ภูมิภาค ได้แก่ ภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคใต้ และกรุงเทพมหานคร

ปรเมศวร์ งามพิเชษฐ์ ผช.รมว.กระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานแถลงข่าว

นายปรเมศวร์ งามพิเชษฐ์ ผู้ช่วยรัฐมนตรี ประจำกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานในการแถลงข่าวโครงการเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมทั่วทิศแผ่นดินไทย ซึ่งสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรมจัดขึ้น โดยมี นางนิภา โสภาสัมฤทธิ์ อธิการบดี สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ อาจารย์ประเมษฐ์ บุญยะชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์ไทย รศ.ดร.ศุภชัย จันทร์สุวรรณ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปการแสดง (นาฏศิลป์) พ.ศ. 2548 ร่วมแถลงข่าว ดำเนินรายการโดย ดร.สุรัตน์ จงดา ผู้ช่วยอธิการบดี สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ โดยมี นภัสรัญธน์ มิตรธีรโรจน์ ดารานักแสดง และขวัญลดา รุ่งโรจน์อำภา มิสทิฟฟานี่ ปี 2020 ศิษย์จากสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ให้เกียรติเข้าร่วมงาน เมื่อเร็วๆ นี้ ณ บริเวณหน้าพระอุโบสถบวรสถานสุทธาวาส (วัดพระแก้ววังหน้า) สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

นภัสรัญธน์ มิตรธีรโรจน์ และขวัญลดา รุ่งโรจน์อำภา มิสทิฟฟานี่ปี 2020

นายปรเมศวร์ งามพิเชษฐ์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า กระทรวงวัฒนธรรม ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลในการจัดโครงการเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมทั่วทิศแผ่นดินไทย โดยมอบหมายให้สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์จัดโครงการดังกล่าว และนำเอาโขนซึ่งเป็นการแสดงอันเป็นนาฏกรรมชั้นสูงของประเทศไทย มาจัดแสดงให้สาธารณชนทั่วประเทศได้รับชมถึงความยิ่งใหญ่ ความอลังการ และความวิจิตรงดงามของโขนไทย ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม ด้านการสืบสานงานวัฒนธรรมของชาติ ที่ต้องการเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมต่อสาธารณชนให้มากที่สุด

“เป็นหน้าที่ของพวกเราทุกคนที่จะร่วมกันเผยแพร่และสืบสานศิลปะการแสดงโขน ให้ดำรงไว้อย่างยั่งยืน และทำให้เยาวชนของเราที่มีความเชี่ยวชาญมีความสามารถในการแสดงนาฏศิลป์ ได้มีโอกาสที่จะเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงครั้งนี้ เพื่อพัฒนาบุคลากรให้มีความสามารถและความเชี่ยวชาญยิ่งขึ้นไป และยังทำให้นาฏกรรมระดับสูงเช่นนี้เข้าถึงประชาชนทุกภูมิภาคโดยทั่วกัน ทำให้เกิดการสร้างความรักสามัคคีด้วยมิติทางวัฒนธรรม และประชาสัมพันธ์ให้สถาบันบัณทิตพัฒนศิลป์ เป็นที่รู้จักกว้างขวางขึ้น”

นางนิภา โสภาสัมฤทธิ์ อธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กล่าวว่า ในปีพ.ศ.2561 องค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ได้ประกาศขึ้นบัญชี “Khon, masked dance drama in Thailand” หรือการแสดงโขนในประเทศไทย ให้เป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ประเภทรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ซึ่งนับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศไทยรายการแรกที่ได้รับการขึ้นทะเบียน ซึ่งการจัดการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด “พระรามราชสุริยวงศ์” จึงเป็นอีกพันธกิจหนึ่งของสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ในการพัฒนาและสืบสาน
เอกลักษณ์ของชาติไทย เป็นการเผยแพร่นาฏศิลป์ชั้นสูงอันเก่าแก่ของไทย อีกทั้งยังเป็นการปลูกจิตสำนึกให้แก่เยาวชน นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป ได้ตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญในการมีส่วนร่วมอนุรักษ์และเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทยในระดับชาติ

อาจารย์ประเมษฐ์ บุญยะชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์ไทย ผู้เรียบเรียงบทสำหรับการแสดงครั้งนี้ กล่าวว่า เรื่องราวตอนนี้เป็นตอนที่ พระอิศวรทราบความว่าทศกัณฐ์ได้กระทำการเบียดเบียนเทวดาและมนุษย์โลกให้เกิดความวุ่นวาย จึงมีดำริให้พระนารายณ์และพระลักษมีอวตารลงไปเกิดในโลกมนุษย์เพื่อปราบปรามยุคเข็ญ โดยมีเหล่าเทวดารับอาสาลงไปเกิดเป็นทหารของพระราม หรือพระนารายณ์อวตาร โดยมีทั้งการประพันธ์บทขึ้นใหม่และปรับปรุงจากบทเก่า เป็นตอนที่มีเนื้อหาเรื่องราวสนุกสนานชวนติดตาม มีคติธรรมสอนใจ และสื่อให้เห็นความสำคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ ตามความเชื่อที่ว่าสถาบันพระมหากษัตริย์ สืบวงศ์มาจากพระนารายณ์ และยังสอดแทรกความรู้ที่มาของสำนวนไทย เช่น 18 มงกุฎ ที่หมายถึงเหล่าเทวดาที่ขอเกิดมาเป็นวานร18 มงกุฎ บริวารของพระรามซึ่งมิได้มีความหมายในทางหลอกลวงอย่างที่ใช้กันในปัจจุบันแต่อย่างใด

รศ.ดร.ศุภชัย จันทร์สุวรรณ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ผู้กำกับดูแลการแสดงทั่วประเทศใน 4 ภูมิภาคทั่วประเทศ กล่าวว่า การแสดงชุดนี้ใช้นักแสดงร่วม 300 ชีวิต ซึ่งคัดเลือกจากวิทยาลัยนาฏศิลปทั่วประเทศ และผ่านการฝึกซ้อมอย่างเข้มข้นเพื่อการแสดงอันวิจิตรเพื่อให้นักเรียนนาฏศิลป์ได้ฝึกประสบการณ์วิชาชีพ และเปิดให้เข้าชมฟรี เพื่อให้ศิลปะไทยเข้าถึงคนไทยทุกกลุ่มทุกวัยทั่วประเทศ

นายนภัสรัญธน์ มิตรธีรโรจน์ หรือ “ตั๊ก” ดารานักแสดง ซึ่งจบการศึกษาระดับปริญญาโท สาขานาฏศิลป์ไทย จากสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กล่าวว่า ตัวเขาไม่มีพื้นฐานการแสดงโขน จนกระทั่งได้มีโอกาสสัมผัสศิลปะการแสดงโขนครั้งแรกจาก
การเรียนที่ภัทราวดีเธียเตอร์ และเข้ามาศึกษาที่สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ทำให้เกิดความประทับใจในความรักที่ครูอาจารย์มอบให้ศิษย์ด้วยความเมตตา จนทุกวันนี้ก็ยังต้องศึกษาอยู่ เป็นการเปิดโลกทัศน์ว่าศิลปะแขนงนี้ที่คนเข้าใจว่าเข้าถึงยากนั้น จริงๆ แล้วเราเชื่อมโยงกันได้ โขนเป็นความแข็งแกร่ง เป็นความแข็งแรง แต่แฝงไว้ด้วยความประณีตของรายละเอียด ทั้งการแสดงอารมณ์ ความเคลื่อนไหว เมื่อยิ่งสัมผัสก็ยิ่งรักการแสดงแขนงนี้ นี่คือมรดกที่น่าภาคภูมิใจ เพราะเป็นสิ่งที่ช่วยประกาศว่า เราเป็นใคร เราคือคนไทย สิ่งนี้คือมรดกที่ครูบาอาจารย์ตั้งแต่ยุคกรุงเก่าได้สร้างสรรค์ไว้ และได้รับการถ่ายทอดมาอย่างไม่ผิดเพี้ยนจากครูบาอาจารย์รุ่นหลัง

โขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด พระรามราชสุริยวงศ์ มีความยาว 1 ชั่วโมง 50 นาที เป็นการแสดงโขนกลางแจ้งที่ไม่ได้มีการจัดฉากเช่นโขนหลวง เพื่อให้ผู้ชมสามารถรับชมได้อย่างใกล้ชิด ประกอบด้วย ฉากสำคัญ 3 ฉากใหญ่ คือ ฉากเทวสภา ซึ่งแสดงการอวตารของพระนารายณ์ พระนางลักษมี และเหล่าทหาร ฉากยกรบ ที่จะแสดงให้เห็นความยิ่งใหญ่ของสองทัพ ระหว่างฝ่ายธรรมะกับอธรรม นำเสนอกระบวนท่ารำอันสวยงามที่บรรพบุรุษได้สร้างสรรค์เอาไว้และสืบทอดมาจนปัจจุบัน ทั้งกระบวนท่ารบ กระบวนท่ายกทัพ ท่าขึ้นลอย อันเป็นหัวใจของการแสดงโขน และฉากคืนพระนคร ซึ่งแสดงให้เห็นความสวยงามของกระบวนทัพ และบทประพันธ์ที่ไพเราะงดงาม จาก ครูทัศนีย์ ขุนทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย-คีตศิลป์) พุทธศักราช 2555 

สำหรับการแสดงซึ่งจัดขึ้นใน 4 ภูมิภาค เริ่มครั้งแรกในวันที่ 5 ธันวาคม 2563 ซึ่งเป็นงานน้อมรำลึกวันคล้ายวันพระราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสิ้นสุดในวันที่ 12 สิงหาคม 2564 เพื่อเฉลิมพระเกียรติในวันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สามารถติดตามข้อมูลการแสดงเพิ่มเติมได้ ทาง www.bpi.ac.th หรือ เฟซบุ๊คสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ หรือ โทร.02-4822176 ต่อ 380, 384, 386