ช่วงอากาศร้อนให้ระมัดระวังเรื่องอาหารให้มากเป็นพิเศษ ด้วยการเลือกกินอาหารที่ปรุงสุกใหม่ ผลไม้ควรปอกใหม่หรือปอกเอง หลีกเลี่ยงอาหารสุกๆ ดิบๆ ไม่กินอาหารที่มีแมลงวันตอม ควรกินอาหารให้หมดภายในครั้งเดียวเพราะการเก็บข้ามมื้อหรือค้างคืน จะเป็นการเพิ่มโอกาสให้เชื้อจุลินทรีย์เจริญเติบโตเพิ่มจำนวนมากขึ้นได้ หรือถ้าจำเป็นจะต้องกินอาหารที่เก็บข้ามมื้อจริงๆ ก็จะต้องนำไปอุ่นร้อนก่อนทุกครั้งรวมทั้งใช้ช้อนกลาง การล้างมือทุกครั้งก่อนกินอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ เพื่อสุขอนามัยที่ดี
สภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าวมักจะทำให้เราเกิดโรคภัยไข้เจ็บได้ง่าย หนึ่งในโรคที่พบได้บ่อยในฤดูร้อนคือโรคอุจจาระร่วง ข้อมูลจาก นพ.สกานต์ บุนนาค ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์ฯผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ เปิดเผยว่า อุจจาระร่วง (Acute Diarrhea) ทางการแพทย์หมายถึงการถ่ายอุจจาระเหลวหรือถ่ายเป็นน้ำ ตั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไป ภายใน 24 ชั่วโมง หรือถ่ายเป็นมูกเลือด 1 ครั้ง หรือมากกว่า
สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการรับประทานอาหารที่มีเชื้อโรคเข้าไป มักจะเกิดจากรับประทานอาหารที่ปรุงไว้ล่วงหน้านานๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีการห่อหรือรัดถุงอาหารแน่นเกินไป ทำให้เชื้อแบคทีเรียบางชนิดที่ปนเปื้อนในอาหารเจริญเติบโตได้ดี และเพิ่มจำนวนได้เร็วในอุณหภูมิที่พอเหมาะและภาวะที่ไม่มีออกซิเจน
อาการส่วนใหญ่มักเกิดประมาณ 2 ถึง 12 ชั่วโมง หลังรับประทานอาหารที่มีเชื้อโรคปนเปื้อนเข้าไป จะมีอาการถ่ายอุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำ หรือมีมูกเลือดปน ปวดท้องแบบบิดเป็นพักๆ บางครั้งมีอาการคลื่นไส้อาเจียน และเวียนศีรษะร่วมด้วย อาจพบภาวะขาดน้ำรุนแรงได้จากการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ในกรณีที่ถ่ายอุจจาระหรืออาเจียนในปริมาณมาก มักจะมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรงหน้ามืด ใจสั่น ตาโหล เป็นตะคริว ปัสสาวะออกน้อยและสีเข้ม ซึ่งภาวะดังกล่าวเป็นอันตรายและควรสังเกตอาการโดยเฉพาะในผู้สูงอายุมากกว่ากลุ่มวัยอื่น เนื่องจากร่างกายผู้สูงอายุมีความเป็นกรดในกระเพาะอาหารลดลงและภูมิคุ้มกันต่ำกว่าวัยอื่นทำให้ติดเชื้อได้ง่ายและรุนแรง นอกจากนี้ ผู้สูงอายุหลายท่านอาจมีโรคร่วมซึ่งอาจเพิ่มอันตรายจากโรคอุจจาระร่วงมากขึ้น เช่น โรคไต เพราะโรคไตทำให้ร่างกายปรับตัวต่อสภาพเกลือแร่ผิดปกติได้น้อยลง และหากอุจจาระร่วงรุนแรงจนร่างกายขาดสารน้ำและเกลือแร่อย่างมากอาจทำให้ไตที่ทำงานแย่อยู่แล้วแย่ลงจนเกิดไตวายได้ การขาดสารน้ำและเกลือแร่รุนแรงอาจทำให้โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง กำเริบรุนแรงขึ้นมาได้และอาจทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ หน้ามืด หกล้มกระดูกหักตามมาอีกด้วย
การป้องกัน ได้แก่ รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ ควรรับประทานภายใน 2-4 ชั่วโมงหลังปรุงเสร็จ, ใช้ช้อนกลาง, ควรแยกกับออกจากข้าว, อาหารเหลือต้องเก็บในตู้เย็นและอุ่นให้ร้อนก่อนรับประทานทุกครั้ง, ล้างผัก ผลไม้ ด้วยน้ำสะอาด หรือน้ำยาล้างผัก หลายๆ ครั้ง,หลีกเลี่ยงการใช้มีด เขียง หั่นอาหารดิบและอาหารสุกร่วมกัน, ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนปรุงอาหาร ก่อนรับประทานอาหาร และหลังใช้ห้องน้ำ
สำหรับการรักษาพยาบาลเบื้องต้นโรคอุจจาระร่วงส่วนใหญ่เป็นโรคที่หายได้เอง ไม่จำเป็นต้องกินยาฆ่าเชื้อ (antibiotic) รักษาตามอาการ การรักษาที่สำคัญ ได้แก่ การให้น้ำและเกลือแร่ ทดแทนน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียทางอุจจาระและจากการอาเจียน ในคนไข้ที่มีอาการไม่มากอาจให้ดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่ หรือ “โอ-อาร์-เอส (ORS)” จิบแทนน้ำบ่อยๆ แต่ต้องทำความเข้าใจ คือ โอ-อาร์-เอส จะทดแทนน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไปเท่านั้นไม่ได้ทำให้หยุดถ่ายอุจจาระ แต่หากเป็นผู้ป่วยโรคไต หรือโรคหัวใจ การดื่มโอ-อาร์-เอส ต้องระมัดระวังการดื่มมากเกินไปอาจเกิดอันตราย ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
ผู้ที่ควรไปพบแพทย์ ได้แก่ ผู้ที่มีอาการ ดังนี้ มีอาการอาเจียนหรือถ่ายอุจจาระบ่อยและปริมาณมากหรือมีอาการขาดน้ำและเกลือแร่รุนแรง โดยสังเกตจากมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง หน้ามืด ใจสั่น ปากแห้ง ตาโหล เป็นตะคริว ปัสสาวะออกน้อยและสีเข้ม หรือมีอาการปวดท้องรุนแรง ถ่ายเป็นเลือด หรือเป็นนานเกิน 1 วัน แล้วอาการไม่ดีขึ้น
ปัจจุบันคนส่วนใหญ่จะฝากท้องไว้กับร้านอาหารนอกบ้านแทบทุกมื้อ ข้อมูลจาก อ.ศัลยา คงสมบูรณ์เวช นักกำหนดอาหารขึ้นทะเบียนวิชาชีพ (สหรัฐอเมริกา) กรรมการบริหาร มูลนิธิคุณแม่คุณภาพ ให้คำแนะนำว่า ในเฉพาะช่วงล็อกดาวน์ มีให้สั่งแบบจัดส่งให้ที่บ้าน โดยอาจลืมนึกไปว่าอาหารแต่ละอย่างนั้นผ่านการผลิตมาอย่างไร เบื้องหลังครัวสะอาดไหม วิธีการล้างผักผลไม้สะอาดหรือไม่ รสชาติหวาน มัน หรือเค็มไปหรือเปล่า แถมยังอาจมีสารพิษปนเปื้อนมาพร้อมกับรสชาติความอร่อยและการปรุงแต่งที่มีสีสันสดใสสวยงามน่ากินอีกด้วย
สำหรับการเลือกรับประทานอาหาร ต้องคำนึงถึงคุณค่าทางอาหารและปริมาณอาหาร รวมทั้งความปลอดภัยของอาหาร เพราะอาหารที่ไม่สะอาดอาจมีการปนเปื้อนของสารเคมี เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส ทำให้เกิดโรคต่างๆ มากมายโดยเฉพาะช่วงนี้ วันนี้เราจึงมีเคล็ดลับเมื่อต้องกินอาหารนอกบ้านมาฝาก ดังนี้
คุณภาพวัตถุดิบ ไม่ว่าจะเป็นเนื้อสัตว์ ผักสด ต้องสดใหม่และล้างให้สะอาดก่อนนำมาปรุง ส่วนเครื่องปรุงต้องมีคุณภาพ ได้มาตรฐาน ไม่มีการปนเปื้อนหรือเปลี่ยนแปลงจากลักษณะเดิม เช่น มีกลิ่นหืนหรือเหม็นเปรี้ยว มีเชื้อรารวมถึงไม่ใช้สารเคมีและวัตถุสังเคราะห์ใส่ในอาหาร เช่น สารกันบูด สารฟอกขาว สารบอแรกซ์ หรือลดต้นทุนโดยใช้ของปลอม เช่น กรดน้ำส้ม น้ำปลาปลอม ฯลฯ ทั้งยังต้องจัดอย่างเหมาะสม เพื่อรักษารสชาติของวัตถุดิบให้คงที่และยืดอายุการใช้งานให้นานขึ้น
ระวังเครื่องปรุงรส อาหารนอกบ้านเกือบทั้งหมด อุดมไปด้วยน้ำมัน เกลือ และน้ำตาลซึ่งอาจถูกซ่อนไว้ในรูปซอส เครื่องปรุงรส และ เครื่องปรุงต่างๆ อยู่แล้ว จึงควรชิมก่อนปรุงเพิ่ม
เน้นอาหารที่ปรุงสุกใหม่เสมอ ควรเลือกกินอาหารที่ปรุงสุก สดใหม่หลีกเลี่ยงอาหารที่ปรุงค้างคืน หรืออาหารที่ไม่มีภาชนะปกปิด มีฝุ่นหรือแมลงวันตอม อาหารกึ่งสุกกึ่งดิบ ที่สำคัญควรอุ่นให้ร้อนก่อนรับประทานทุกครั้ง เพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรคที่อาจแฝงตัวอยู่ในอาหาร
เลือกร้านที่มีเมนูหลากหลายที่ปรุงอย่างดีต่อสุขภาพ เช่น การต้ม ยำ ย่าง อบ นึ่ง แทนการทอด หรือผัดที่ใช้น้ำมันในปริมาณมากได้อีกด้วย
ความสะอาดของคนในร้าน ไม่ว่าผู้ปรุงอาหาร คนขาย คนเสิร์ฟ ควรแต่งกายให้เรียบร้อย สะอาดสะอ้านและมิดชิดโดยเฉพาะพ่อครัว แม่ครัว หรือผู้ช่วยเกี่ยวข้องกับการปรุงอาหารโดยตรงควรใส่หมวกหรือเน็ตคลุมผม เพื่อป้องกันเส้นผม เหงื่อหรือสิ่งอื่นที่อาจจะหลุดร่วงลงไปในอาหารได้ และควรใส่หน้ากากอนามัยปิดปากขณะปรุงอาหาร จัดอาหาร หรือเสิร์ฟอาหาร เพื่อป้องกันการไอ จามลงไปในอาหาร
ใส่ใจอุปกรณ์เครื่องใช้และภาชนะต่างๆ ให้ถูกสุขอนามัย ดูตั้งแต่การล้างถึงการเก็บ ให้สังเกตง่ายๆ เช่น จานชาม ช้อนส้อม ตะเกียบ แก้วน้ำฯ ต้องสะอาดไม่มีคราบสกปรก ไม่มีกลิ่นเหม็น ภาชนะที่ใส่อาหารต่างๆ ก็ต้องสะอาด คงทนต่อความร้อน ไม่ละลายง่าย ไม่เจือสีซึ่งมีโลหะหนักผสม ในส่วนของเครื่องปรุงรสบนโต๊ะอาหารควรมีฝาปิดมิดชิด เพื่อป้องกันแมลงวัน หรือฝุ่นอากาศจากภายนอก
แม้การฝากท้องไว้กับร้านอาหารนอกบ้านจะเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงได้ยากในยุคนี้ แต่ถ้าเรารู้จักเลือก ก็จะช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่างๆ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี