ฝุ่นละออง เป็นสิ่งที่ลอยฟุ้งอยู่ทั่วไปในอากาศรอบๆ ตัวเราอยู่ตลอดเวลา เนื่องจากเป็นสิ่งที่เล็กมากจนมองไม่เห็นทำให้หลายๆ คนเผลอละเลยไป แต่รู้ไหมว่าเจ้าสิ่งเล็กจิ๋วนี้เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของโรคภูมิแพ้ ที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายอย่างคาดไม่ถึง ในเมื่อไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้

แพทย์หญิงอัญชลี เสนะวงษ์

แพทย์หญิงอัญชลี เสนะวงษ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์ ภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันวิทยา สถาบันภูมิแพ้ Samitivej Allergy Institute (SAI)โรงพยาบาล BNH, สมิติเวชธนบุรีและสมิติเวชศรีราชา มีข้อมูลมาแนะนำให้เราทำความรู้จักกับฝุ่นละออง โรคภูมิแพ้ และวิธีรับมือ เพื่อปกป้องทั้งตัวเราและคนที่รักได้ในทุกๆ วัน

โรคภูมิแพ้ เป็นโรคที่เกิดขึ้นกับคนจำนวนมาก ในกลุ่มเพื่อนของเรากลุ่มหนึ่งจะต้องมีสักคนที่เป็นโรคนี้ โดยจำนวนผู้ป่วยของโรคภูมิแพ้ทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้นในทุกปีจากการสำรวจในประเทศไทยพบว่า อุบัติการณ์โรคภูมิแพ้เพิ่มขึ้น 3-4 เท่า ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก จากการสำรวจพบว่าในเด็กอายุ 6-7 ปี มีอาการภูมิแพ้ทางจมูกถึง 47.3% และในเด็กอายุ 13-14 ปี มีถึง 54.9%

โรคภูมิแพ้เกิดได้จาก 2 ปัจจัยหลัก ได้แก่ พันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งสิ่งแวดล้อมประกอบไปด้วยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นสารก่อภูมิแพ้และสารระคายเคืองทางเดินหายใจ ทั้งจากในบ้าน เช่น ไรฝุ่น แมลงสาบ เชื้อรา เชื้อไวรัส และจากนอกบ้าน เช่น มลภาวะ PM2.5, แก๊ส, สารประกอบอินทรีย์ระเหยง่ายหรือเชื้อโรคต่างๆ ซึ่งถ้าหากเราสัมผัสสารกระตุ้นภูมิแพ้เหล่านี้เป็นระยะเวลานานก็จะทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพ เช่น ภูมิแพ้ระบบทางเดินหายใจ เยื่อบุตาและผิวหนังโดยเฉพาะเชื้อไวรัส ยังก่อให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจแบบฉับพลันได้ เช่น อะดีโนไวรัสไข้หวัดใหญ่ โคโรนาไวรัส เป็นต้น

อาการหลอดลมไวในระยะยาวโดยเฉพาะในเด็กเล็กทำให้เป็นโรคหอบเมื่อโตขึ้น เช่น ฮิวแมนไรโนไวรัส, RSV ซึ่งอนุภาคของไวรัสเหล่านี้นั้นขนาดเล็กได้ถึงระดับ 0.1 ไมครอน ถ่ายทอดผ่านการสัมผัสน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ ไอ จาม ละอองฝอยที่ลอยในอากาศทำให้ติดต่อกัน และสารคัดหลั่งเหล่านี้อาจค้างบนเสื้อผ้า ฝ่ามือหรือผิวหนัง ได้นานเป็นชั่วโมงหรือนานเป็นวัน

คนที่เป็นโรคภูมิแพ้อากาศจะมีอาการคัน จาม น้ำมูกไหลคัดจมูก ตาแดงคัน ไอหรือกระแอมเรื้อรัง น้ำมูกลงคอ คันในคอ กรนหายใจดัง บางรายอาจมีไซนัสหรือหูชั้นกลางอักเสบได้ หากมีภาวะหลอดลมไวด้วย จะมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก มีเสียงคล้ายนกหวีดเมื่อหอบเหนื่อย โดยเฉพาะเมื่อถูกกระตุ้นโดยฝุ่นควัน อากาศแห้งเย็น การออกกำลังกายหรือหัวเราะวิ่งเล่นอย่างหนักในเด็กเล็ก

ฝุ่นละอองและสารปนเปื้อนจากสิ่งแวดล้อมต่างๆ นอกจากจะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคภูมิแพ้แล้วยังทำให้เกิดมลภาวะทางอากาศอีกด้วย เพราะในอากาศมีทั้งอนุภาค โลหะหนัก และแก๊ส ที่สามารถแทรกซึมเข้ามาภายในบ้านแม้ปิดประตูหน้าต่าง หรือมลพิษที่เกิดจากกิจกรรมต่างๆ ภายในบ้านก็มีด้วยเช่นกัน เช่น การใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า ควันธูป การทำอาหาร บุหรี่ โดยการที่ร่างกายต้องพบเจอกับมลภาวะทางอากาศนานๆ ก็ทำให้เกิดผลกระทบต่างๆ ตามมา เช่น เกิดการระคายเคืองเยื่อบุผิว ตา ทางเดินหายใจ และกระตุ้นอาการภูมิแพ้ เกิดการอักเสบในร่างกาย ส่งผลระยะยาว โดยจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง หลอดเลือดหัวใจ โรคปอดเรื้อรัง โรคมะเร็งปอด มะเร็งทางเดินอาหาร ทำให้การพัฒนาของถุงลมปอดในเด็กลดลง มีรายงานพบระดับ IQ ของบุตรลดลงหากมารดาสัมผัส PM2.5 ตั้งแต่ตอนตั้งครรภ์ รวมทั้งยังพบว่าลดอายุขัยด้วย โดย PM2.5 ที่เพิ่มขึ้นทุกๆ 10 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร จะทำให้อายุขัยสั้นลงได้ 0.98 ปี

อย่างไรก็ตาม ทุกคนควรขจัดสารก่อภูมิแพ้ให้ออกไปมากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ สามารถทำได้หลายวิธี เช่น ใช้ผ้าคลุมที่นอนกันไรฝุ่น ใช้เจลกำจัดแมลงสาบ อาบน้ำสัตว์เลี้ยงทุกอาทิตย์ ทำความสะอาดบ้านเป็นประจำ โดยการขจัดสารเหล่านี้ต้องอาศัยความสม่ำเสมอและอาจทำได้ยาก เพราะอนุภาคสารก่อภูมิแพ้บางชนิดอาจลอยในอากาศและมีขนาดเล็กมากจนมองไม่เห็น แต่สามารถใช้ตัวช่วยในการกำจัดสิ่งเหล่านี้ได้ด้วยการเลือกใช้เครื่องกรองอากาศชนิดเส้นใยคุณภาพสูงหรือ HEPA filter ซึ่งสามารถกรองอนุภาคได้อย่างละเอียด สามารถกรองอนุภาคมลภาวะและยังสามารถลดปริมาณสารก่อภูมิแพ้และเชื้อโรคในบ้านอีกด้วย

ล่าสุด บริษัท แอมเวย์ (ประเทศไทย) จำกัด ได้ออกผลิตภัณฑ์ “แอทโมสเฟียร์ มินิ” เครื่องกรองอากาศขนาดไซส์มินิเคลื่อนย้ายสะดวก เต็มเปี่ยมไปด้วยประสิทธิภาพการกรองอากาศภายในบ้านและรองรับเทคโนโลยีที่ทันสมัย สามารถกรองสารก่อภูมิแพ้จำนวนมาก โดยสามารถกรองสิ่งปนเปื้อนในอากาศได้กว่า 300 ชนิด (ทดสอบโดยห้องทดลองอิสระด้วยวิธีการประเมินด้วยแบบจำลองคอมพิวเตอร์) ได้ถึง 99.99% และกรองอนุภาคขนาดเล็กถึง 0.0024 ไมครอน (ทดสอบโดยห้องทดลองอิสระตามมาตรฐาน EN1822 European HEPA ผลทดสอบแบบ Single Pass Efficiency)

นอกจากนี้ยังสามารถลดสารเคมีปนเปื้อนในอากาศ 13 ชนิด(ทดสอบโดยปล่อยสิ่งปนเปื้อนที่เกี่ยวข้องทั้งหมดเข้าสู่เครื่องกรองอากาศในสภาพแวดล้อมที่มีการควบคุม) และลดกลิ่นไม่พึงประสงค์ต่างๆ มอบอากาศที่สะอาดด้วยประสิทธิภาพการกรอง 3 ขั้นตอน คือ กรองหยาบกรองกลิ่น และกรองฝุ่น ด้วยแผ่นกรอง 3 in 1 ควบคุมการทำงานจากทุกหนแห่งสะดวกง่ายดายผ่านแอปพลิเคชั่น Atmosphere Connect ติดตั้งระบบ RFID เพื่อบันทึกการทำงานและเตือนการเปลี่ยนแผ่นกรองได้อย่างแม่นยำ มาพร้อมกับโหมดการทำงานกลางคืน (Night Mode) เพื่อการนอนหลับสนิทของผู้ใช้งานแม้เปิดใช้ในยามค่ำคืนการันตีคุณภาพด้วยมาตรฐานรับรองระดับโลกจาก Allergy UK หรือสถาบันโรคภูมิแพ้ และจากสมาคมผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน หรือ AHAM

เพราะมนุษย์เราขาดอากาศไม่ได้ ทุกคนจึงควรใส่ใจกับอากาศเป็นอย่างยิ่ง อย่าให้ความไม่แน่นอนของสิ่งที่มองไม่เห็นที่นำมาซึ่งโรคภัยต่างๆ ส่งผลให้คุณภาพชีวิตของเราไม่ดีได้ ทุกคนควรทำความเข้าใจและหาวิธีป้องกันอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอ เพราะอากาศสะอาดจะช่วยดูแลสุขภาพที่ดีให้คุณและคนที่คุณรักในทุกๆ วัน