ทันตแพทย์พิทักษ์ ไชยเจริญสมาชิกวุฒิสภา ประธานคณะอนุกรรมาธิการพิจารณาศึกษาด้านทันตสาธารณสุขไทย ใน กรรมาธิการสาธารณสุขวุฒิสภา ได้แนะแนวทางในการดูแลสุขภาพฟันและช่องปากง่ายๆ แก่ประชาชนโดยเฉพาะในช่วงเวลาที่สถานการณ์การระบาด COVID-19มีความรุนแรง กระจายตัวเป็นวงกว้างและมีการระบาดหลายระลอกเป็นช่วงๆ ตั้งแต่ต้นปี 2563สร้างผลกระทบต่อการเข้าถึงการรับบริการรักษาด้านทันตกรรมของประชาชนเป็นอย่างมาก ด้วยเหตุเมื่อมีการระบาดเกิดขึ้น คลินิกทันตกรรมโรงพยาบาลต่างๆ ก็มักจำเป็นต้องจะมีข้อกำหนด จำกัดการรับบริการเฉพาะกรณีฉุกเฉินเร่งด่วนเท่านั้น

จากปัญหาเรื่องการฟุ้งกระจายของละอองฝอย (droplets) ที่เกิดจากกระบวนการรักษาด้านทันตกรรมทำให้การรักษาทั่วไปด้านทันตกรรมหลายอย่างที่ควรจะต้องรักษา แต่ไม่เร่งด่วนถูกเลื่อนออกไปเป็นเวลานาน ซึ่งหากประชาชนขาดการรับรู้ ขาดการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันอย่างเหมาะสมทั้งรอยโรคเก่าและรอยโรคใหม่ในช่องปาก เช่นฟันผุ โรคเหงือก โรคปริทันต์ ก็จะลุกลาม ทำให้เกิดความเจ็บป่วยมากขึ้น สร้างผลกระทบ ซ้ำซ้อนตามมาคือการรักษาทำได้ยากขึ้น เสียทั้งเวลาและค่าใช้จ่ายมากขึ้น ทั้งเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด การอักเสบ, ติดเชื้อของฟัน เนื้อเยื่อในช่องปากฉับพลัน ทำให้มีอาการปวดหรือบวมขึ้น สร้างความลำบาก ทุกข์แก่คนไข้เป็นอย่างมาก

ดังนั้น การเพิ่มการให้ความสำคัญ ของการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันที่ถูกต้อง จดจำง่าย ด้วยวิธีการง่ายๆ และทำด้วยตัวเอง จึงเหมาะสมกับการนำมาทบทวนและปฏิบัติอย่างยิ่ง สำหรับประชาชนทั่วไปทุกคน

ทันตแพทย์พิทักษ์ ไชยเจริญ

1.แปรงฟันดี สะอาด คือพื้นฐานหนึ่งและเป็นพื้นฐานสำคัญ การดูแลสุขภาพช่องปากและฟันที่ดีการแปรงฟันดี สะอาด จะขจัดเศษคราบอาหาร ลดเชื้อโรค ลดโอกาสการเกิดโรคต่างๆ ได้เป็นอย่างดีควบคู่กับการแปรงฟันให้ถูกวิธี เลือกอุปกรณ์ แปรงสีฟันเหมาะสมขนแปรงอ่อนนุ่ม, ยาสีฟันมีฟลูออไรด์

2.เคี้ยวละเอียด ทำให้ระบบการย่อยทำงานได้ดี ได้รับสารอาหารเข้าร่างกายได้เต็มที่จากระบบการย่อยสำคัญ ยังได้รับความสุข จากรสชาติอาหารอย่างเต็มที่

3.ลดหวาน โดยพยายามเลือกอาหารที่ลดความหวานของอาหารน้อยลง ทั้งในเครื่องดื่มประเภทต่างๆ เพราะน้ำตาลคือ ปัจจัยหนึ่งที่ส่งเสริมการเกิดฟันผุได้ง่ายขึ้น เพราะน้ำตาลในช่องปากเป็นอาหารอย่างดีของเชื้อโรคที่ทำให้เกิดฟันผุนั่นเอง และการลดน้ำตาลยังช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะโรคอ้วน โรคเบาหวาน อันจะนำมาซึ่งปัญหาสุขภาพอื่นๆ ตามมามากมาย

4.เพิ่มอาหารกากใย นอกจากอาหารกากใยจะช่วยเรื่องการขับถ่ายดีแล้ว ยังช่วยทำความสะอาดระบบการย่อยของเราไปในตัว ข้อดีสำหรับสุขภาพฟันและช่องปาก อาหารกากใยช่วยทำความสะอาดฟันไปในตัวขณะที่เราเคี้ยวอาหาร ทำให้คราบเหนียวต่างๆ ถูกขัดออกไป ทำให้ผิวฟันสะอาดขึ้น

อีกข้อหนึ่งที่อยากให้ประชาชนได้ปฏิบัติคือ ใส่ใจตรวจฟันทุก 6 เดือนเพื่อรับรู้สภาพปัญหาสุขภาพช่องปากและฟัน ที่เราเองอาจไม่ทราบ ซึ่งต้องอาศัยการตรวจ แต่ด้วย สถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา COVID-19 ตอนนี้ การเข้าตรวจเช็คอาจทำได้ไม่สะดวกนัก

ดังนั้น การดูแลสุขภาพช่องปากและฟัน ที่หากเราใส่ใจ สามารถทำได้ง่ายๆ “แปรงฟันดี สะอาด เคี้ยวละเอียด ลดหวาน เพิ่มอาหารกากใย”จึงเป็นแนวทางที่มีประโยชน์ที่พี่น้องประชาชนจะลอง ทบทวน เลือกปฏิบัติให้ดี เพื่อการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันของตนให้ดีที่สุด

ในส่วนภาครัฐเอง ซึ่งมีหน้าที่โดยตรง หน่วยงานด้านทันตสาธารณสุข กลุ่มงานทันตกรรมในโรงพยาบาล หรือคณะทันตแพทยศาสตร์ต่างๆ ควรต้องใช้โอกาสนี้ ในการพัฒนาสื่อต่างๆ ด้านทันตสุขภาพ เพื่อที่จะนำมาใช้ในการกระตุ้น ให้ความรู้แนะนำเรื่องการดูแลทันตสุขภาพ ของประชาชนในช่วงเกิดการระบาดของ COVID-19 โดยเฉพาะ การใช้สื่อในออนไลน์ที่มีการใช้อย่างกว้างขวาง ค่าใช้จ่ายน้อย อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อกระตุ้นให้การส่งเสริม ตื่นตัว ในการดูแลตนเองด้านทันตสุขภาพของประชาชนอย่างดีที่สุด

และอีกสิ่งสำคัญที่เป็นภารกิจของงานด้านทันตกรรมของประเทศไทย โดยเฉพาะ แนวหน้าอย่างคลินิกทันตกรรมในโรงพยาบาลทุกๆ ขนาดจำเป็นจะต้องหาแนวทางพัฒนาให้เกิดความรู้ใหม่ๆ ความก้าวหน้าทางวิชาการ เพื่อนำมาสู่การปฏิบัติ คือ การพัฒนาการคัดกรอง อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้คนไข้ทันตกรรมสามารถเข้ารับรักษาได้ ทั้งที่ทำอยู่ปัจจุบันและแนวทางใหม่ๆ ในอนาคต เช่น การตรวจ COVID ก่อนทำฟันจะทำได้หรือไม่

ถ้าตรวจ จะใช้เทคนิคอะไรบ้างให้ง่ายที่สุด รวดเร็ว ค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด ไม่เป็นภาระประชาชนหรือโรงพยาบาลมากเกินไป หรือสำหรับประชาชนที่ฉีดวัคซีนมาแล้ว จะนำมาพิจารณาอย่างไร

การพัฒนาควรจะต้องเกิดขึ้นเพื่อให้งานทันตกรรมเดินหน้า ไม่ติดวนเวียนกับปัญหาเดิมๆ อย่างน้อยสำหรับช่วงเวลาที่การระบาด COVID-19 ลดลง อาจในแต่ละจังหวัด พื้นที่เป็นระยะเวลาหนึ่ง การให้การรักษาด้านทันตกรรมของภาครัฐ ที่มีหน้าที่ ที่ต้องดูแลประชาชน และเป็นที่พึ่งความหวังขอประชาชน ก็ควรมีการปรับตัว กลับมาบริหารประชาชนได้เข้ามารักษาได้อย่างปลอดภัยที่สุด เกิดความเสี่ยงน้อยที่สุดได้

การบรรเทาปัญหาด้านทันตกรรมสำหรับประชาชนผสมผสานกับการส่งเสริม กระตุ้นให้เกิดการใส่ใจเรื่องทันตสุขภาพของประชาชนก็จะแก้ปัญหาเดินหน้าไปได้

ในด้านการเตรียมพร้อมของทันตบุคลากรทั้งหมด ทั้งภาครัฐและเอกชนก็ควรได้รับการฉีดวัคซีนอย่างครบถ้วนจะเป็นอีกหนึ่งที่จะเพิ่มความมั่นใจในความปลอดภัย ทั้งประชาชน ทันตแพทย์ ทันตบุคลากรทุกๆ คน