วันนี้มาคุยกันเรื่องการตรวจแอนติเจนของเชื้อโควิด 19 (Antigen Test Kit, ATK) อีกวันนะครับ ตอนนี้ใครตรวจ ATK เป็นบวก ถือเป็นผู้ติดเชื้อเข้าข่ายเข้ากักตัวที่บ้าน (Home Isolation, HI) พร้อมรับเครื่องมือ ยา และอาหารในการดูแลที่บ้านได้เลย แต่ถ้าจำเป็นเข้ากักตัวในชุมชน (Community Isolation, CI) หรือเข้ารับการรักษาในสถานพยาบาลก็ทำได้เลยเช่นกัน แต่ควรทำ RT-PCRคู่ขนาน และพยายามแยกก่อนได้ผล RT-PCR

มีรายงานทบทวนประสิทธิภาพของการตรวจ ATKโดยรวบรวมการศึกษาทั้งหมด 48 รายงาน ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ครอกแครน (Cochrane review) สรุปได้ดังนี้

ความไว (sensitivity) หมายถึงโอกาสที่การตรวจ ATK ได้ผลบวกเมื่อผู้ป่วยเป็นโควิด จากการทบทวนพบว่า มีความแตกต่างกันอย่างมากระหว่างผู้มีอาการกับไม่มีอาการ คือผู้มีอาการ มีความไวร้อยละ 72 แต่ถ้าไม่มีอาการ มีความไวร้อยละ 58 และพบว่าความไวจะดีถ้าตรวจภายในสัปดาห์แรกของการมีอาการ คือถ้าตรวจภายในสัปดาห์แรก มีความไวร้อยละ 78 แต่ถ้าตรวจหลังสัปดาห์แรก มีความไวลดลงเหลือเพียงร้อยละ 51 และความไวก็แตกต่างกันไปตามยี่ห้อ โดยมีความไวของแต่ละยี่ห้อแตกต่างกันตั้งแต่น้อยสุดร้อยละ 34 ถึงสูงสุดร้อยละ 88 ดังนั้นหากตรวจ ATK ได้ผลลบไม่ว่าจะมีอาการหรือไม่มีอาการก็ต้องอย่าประมาท หากมีอาการ มีประวัติเสี่ยงสัมผัสเชื้อก็ต้องกักตัว ป้องกันการติดต่อผู้อื่น เพื่อลดการกระจายเชื้อเช่นกันครับ

ความจำเพาะ (Specificity) หมายถึง โอกาสที่การตรวจได้ผลลบเมื่อผู้ป่วยไม่เป็นโรค การตรวจที่มีความจำเพาะสูง จะเป็นเครื่องมือที่เหมาะสมสำหรับวินิจฉัยโรค (diagnostic test) พบว่าความจำเพาะเฉลี่ยสูงมาก ทั้งผู้ที่มีอาการและไม่มีอาการ ความจำเพาะสรุปโดยรวมร้อยละ 99.6 ดังนั้น ผู้ที่ตรวจ ATK ได้ผลบวกมีโอกาสสูงมากที่จะเป็นโควิด 19

อย่างไรก็ตาม การทบทวนประสิทธิภาพของ ATK ดังกล่าว เป็นรายงานที่ทดสอบชุดตรวจ ATK โดยบุคลากรทางการแพทย์เป็นผู้ทำการตรวจ และยังไม่มีรายงานใดที่ประเมินความถูกต้องของชุดตรวจ ATK ด้วยตนเองครับ

พลอากาศโท นายแพทย์ อนุตตร จิตตินันทน์

ประธานราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย