ผู้ป่วยโควิด 19 ส่วนใหญ่จะมีอาการดีขึ้นภายในไม่กี่สัปดาห์หลังป่วยแต่บางคนมีอาการที่เรียกว่า “ภาวะหลังโควิด” (Post-COVID conditions) เกิดขึ้น วันนี้ไขปัญหากับอายุรแพทย์โดยราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย จะมาให้ท่านได้รู้จักกับภาวะดังกล่าวกัน
ภาวะนี้เป็นปัญหาสุขภาพ ที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยหลัง 4 สัปดาห์จากการเริ่มเป็นโควิด 19 โดยอาการอาจเป็นๆ หายๆ หรือเป็นต่อเนื่องก็ได้ พบได้ทั้งในผู้ที่มีอาการและไม่มี อาการของโควิด 19 อาการแสดงของภาวะหลังโควิดเป็นได้หลายแบบ เช่น หายใจลำบาก เหนื่อยง่ายโดยเฉพาะหลังออกกำลังกายหรือเครียด สมองตื้อขาดสมาธิ ไอ เจ็บหน้าอกหรือปวดท้อง ปวดศีรษะ ใจสั่น ปวดข้อหรือกล้ามเนื้อ รู้สึกเจ็บแปล๊บๆ เหมือนเข็มแทง ท้องเสีย นอนไม่หลับไข้ วิงเวียนศีรษะ ผื่นขึ้น อารมณ์เปลี่ยนแปลง เสียการรับกลิ่นหรือรส ประจำเดือนเปลี่ยนแปลง เป็นต้น
สำหรับผู้ป่วยโควิด 19 ที่มีอาการรุนแรงบางราย อาจเกิดภาวะหลังโควิดที่มีผลกระทบกับหลายอวัยวะ หรือมีภาวะภูมิแพ้ตนเองเกิดขึ้น นานหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนหลังป่วย ส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย ได้แก่ หัวใจ ปอด ไต ผิวหนัง และสมอง ภาวะภูมิแพ้ตนเองดังกล่าวทำให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายในระหว่างเป็นหรือหลังเป็นโควิด 19 ภาวะภูมิแพ้ตนเองนี้พบได้น้อยส่วนใหญ่พบในเด็ก
การเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลจากการเป็นโควิด 19 ที่รุนแรง โดยเฉพาะมีปอดอักเสบ รวมถึงกลุ่มอาการหลังเป็นผู้ป่วยหนัก(Post-Intensive Care Syndrome, PICS) ซึ่งจะมีภาวะหลังโควิดที่เริ่มต้นตั้งแต่อยู่ในหอผู้ป่วยหนักต่อเนื่องไปจนกลับบ้าน เช่น มีความอ่อนเพลียอย่างรุนแรง มีปัญหาเรื่องการคิดและตัดสินใจ มีความเครียดสูง ซึ่งเกิดขึ้นหลังเหตุการณ์สะเทือนใจ ทำให้เกิดปฏิกิริยาระยะยาวต่อเนื่องได้
การดูแลรักษาภาวะหลังโควิดยังไม่มีการรักษาเฉพาะ ในภาวะดังกล่าวจะไม่พบเชื้อที่เป็นสาเหตุของโควิด 19แล้ว การใช้ยาต้านไวรัส การใช้ยาต้านภูมิต้านทาน จึงไม่ได้ผลในการรักษา ส่วนใหญ่จึงเป็นการรักษาตามอาการเท่านั้น อาการเหล่านี้จะค่อยๆ หายไปเอง แต่บางรายอาจมีอาการต่อเนื่องได้หลายเดือน
ยังไม่ทราบแน่นอนว่าภาวะหลังโควิดดังกล่าวเกิดจากผลกระทบของการรักษาในโรงพยาบาล ผลกระทบระยะยาวของไวรัส หรือทั้งสองอย่างรวมกัน รวมทั้งอาจเกิดจากผลกระทบอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการระบาดใหญ่ของโควิด 19 ซึ่งได้แก่ ผลกระทบด้านสุขภาพจิตจากการแยกตัว สถานการณ์ทางเศรษฐกิจเชิงลบ และการขาดการเข้าถึงการรักษาพยาบาลพื้นฐาน ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยโควิด 19 อย่างมาก
การป้องกันภาวะหลังโควิด ที่ดีที่สุด คือการไม่ป่วยเป็นโควิด 19 ด้วยการป้องกันตนเอง เว้นระยะห่าง ล้างมือ สวมหน้ากากอนามัย ไม่ออกไปไหนหากไม่จำเป็น และรับการฉีดวัคซีนโควิด 19 โดยไม่ลังเล
พลอากาศโท นายแพทย์ อนุตตร จิตตินันทน์
ประธานราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี