เมื่อเอ่ยถึงระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเราอาจจะนึกถึงหน้าที่ในการต่อสู้กับเชื้อไวรัสหรือไข้หวัด แต่เราจะมีภูมิคุ้มกันที่ดีได้อย่างไร หากไม่เลือกบริโภคอาหารที่มีสารอาหารในการช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นหนึ่งในทางเลือกที่จะช่วยลดความเสี่ยงการเกิดอาการรุนแรงจากการติดเชื้อไวรัสต่างๆ ในยุคปัจจุบันได้

และเมื่อเร็วๆนี้ สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้จัดงานประชุมวิชาการนานาชาติด้านสารพฤกษเคมี International Phytonutrients Symposium (IPS)ในหัวข้อ “Phytonutrient for health at present and in future:immunity and personalized wellness” ปี 2564โดยมีนักวิชาการทั้งจากประเทศไทยและต่างประเทศมาร่วมแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้านอาหารและโภชนาการ รวมถึงข้อมูลของไฟโตนิวเทรียนท์กับภูมิคุ้มกันของร่างกาย การดูแลสุขภาพ และการเลือกรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพที่ดี สนับสนุนโดยสถาบันสุขภาพนิวทริไลท์จากแอมเวย์

ศาสตราจารย์ดร.สิริชัย อดิศักดิ์วัฒนา ภาควิชาโภชนาการและการกำหนดอาหารคณะสหเวชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และกรรมการสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ ปี 2564 ได้ร่วมแบ่งปันข้อมูลที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์ที่นอกเหนือจากข้อมูลในงานประชุมวิชาการฯ โดยแนะนำ 5 ข้อควรรู้เกี่ยวกับสารพฤกษเคมีหรือไฟโตนิวเทรียนท์(Phytonutrients) ที่มีส่วนสำคัญต่อการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อรับมือการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้ด้วยวิธีง่ายๆ ดังนี้

1.สารพัดประโยชน์ของไฟโตนิวเทรียนท์กลุ่มสารอาหารที่ได้จากผักและผลไม้ 5 สีมีประโยชน์ต่อร่างกายมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงโควิด-19 ซึ่งไฟโตนิวเทรียนท์มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระและมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง

2.พลังของผักและผลไม้กลุ่มสีเขียวการทานผักใบเขียว โดยเฉพาะในตระกูลกะหล่ำ ซึ่งมีสารซัลโฟราเฟน (sulforaphane) ซึ่งเป็นสารต้านการอักเสบที่ดี และเพิ่มภูมิคุ้มกันของร่างกายได้ดี

3.เบต้า-แคโรทีน ช่วยต้านอนุมูลอิสระพบในผักผลไม้สีส้ม เช่น แครอท ฟักทอง ส้ม และมะเขือเทศ ช่วยกระตุ้นการสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวและระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้มีประสิทธิภาพเมื่อติดเชื้อจากแบคทีเรียและไวรัส

4.ปริมาณผักและผลไม้ที่ต้องรับประทาน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ลดแป้งและไขมัน เพิ่มการรับประทานผักและผลไม้ในแต่ละวันให้มากขึ้นและบริโภคอย่างต่อเนื่องเป็นประจำซึ่งจะช่วยเพิ่มความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระและลดภาวะการอักเสบภายในร่างกายลงได้ ทั้งนี้องค์การอนามัยโลก (WHO) ยังได้แนะนำว่า ควรบริโภคผักและผลไม้ในปริมาณ 400 กรัมต่อวันหรือ 5 หน่วยบริโภค (หน่วยบริโภคละ 80 กรัม หรือประมาณ 1 อุ้งมือ) รวมถึงควรลดปริมาณแป้งและไขมัน

5.เคล็ดลับโภชนาการเพื่อสุขภาพดีองค์การอนามัยโลกได้แนะนำเรื่องโภชนาการเพื่อการดูแลสุขภาพที่ดีในช่วงโควิด-19 คือการทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงในทุกวันดื่มน้ำวันละ 8-10 แก้ว และหมั่นทำความสะอาดภาชนะและล้างมือเป็นประจำ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

นอกจากนี้ ศ.ดร.สิริชัย ยังกล่าวต่อว่าถึงไฟโตนิวเทรียนท์และคุณประโยชน์ในผักและผลไม้ 5 สี ว่าไฟโตนิวเทรียนท์สารเคมีที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่พบเฉพาะในพืชสารกลุ่มนี้เป็นสารที่ทำให้พืช ผักและผลไม้มีสีกลิ่น หรือรสชาติที่เป็นลักษณะเฉพาะตัว มีมากมายกว่า 1,000 ชนิด และมีโครงสร้างทางเคมีที่แตกต่างกัน โดยแต่ละสีที่ปรากฏบนเปลือกผิวของผักและผลไม้นั้น มีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย มีกลไกการดูแลและป้องกันสุขภาพที่แตกต่างกัน ดังนั้น วันนี้ขอเล่าถึงคุณประโยชน์ของไฟโตนิวเทรียนท์ในผักและผลไม้ 5 สี ดังนี้

l สีแดง มีสารไลโคปีน และกรดเอลลาจิกช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์เสริมภูมิต้านทานในร่างกาย ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ช่วยเสริมสุขภาพของต่อมลูกหมากหัวใจ และหลอดเลือด พบมากในผักและผลไม้:มะเขือเทศ สตรอเบอร์รี่ แตงโม และแอปเปิ้ลแดง เป็นต้น

l สีส้ม มีสารเบต้า-แคโรทีน และเฮสเพอริดินช่วยปกป้องเซลล์จากอนุมูลอิสระช่วยบำรุงสุขภาพดวงตา ยับยั้งความเสื่อมของเซลล์ ชะลอความชรา และเสริมภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง พบมากในผักและผลไม้ส้ม มะนาว มะขาม มะละกอ และแครอท เป็นต้น

l สีเขียว มีสารไอโซฟลาโวน จีซีจี ลูทีน/ซีแซนทิน และไอโซไธโอไซยาเนท ช่วยต้านอนุมูลอิสระเสริมสุขภาพของเซลล์หรือช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์สนับสนุนการทำงานของหลอดเลือดแดงสุขภาพปอดและส่งเสริมการทำงานของตับ พบมากในผักและผลไม้ เช่นบร็อคโคลี่ กะหล่ำ ผักบุ้ง ผักคะน้าและตำลึง เป็นต้น

l สีม่วง มีสารแอนโธไซยานินและเรสเวอราทรอล ช่วยต้านอนุมูลอิสระช่วยระบบความจำช่วยสุขภาพหัวใจสนับสนุนการทำงานของหลอดเลือดแดง พบมากใน กะหล่ำปลีสีม่วง องุ่น และลูกพรุน เป็นต้น

l สีขาว มีสารอัลลิซินและเควอซิทิน ช่วยเสริมสุขภาพกระดูกเสริมสุขภาพการไหลเวียนโลหิตสนับสนุนการทำงานของหลอดเลือดแดง เป็นสารอนุมูลอิสระชั้นดี มีฤทธิ์เสริม ภูมิต้านทานต่อเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา และยับยั้งเซลล์มะเร็ง พบมากใน กระเทียม หัวหอม และต้นหอมเป็นต้น

ดังนั้นจะเห็นได้ว่า การเลือกบริโภคทานผักและผลไม้ที่มีสีสันที่หลากหลายในแต่ละวันจะทำให้เราได้รับคุณประโยชน์จากไฟโตนิวเทรียนท์อย่างครบถ้วน รวมถึงช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงและมีประสิทธิภาพนั่นเอง