การอดอาหารเป็นช่วงๆ (intermittent Fasting, IF) เพื่อลดน้ำหนักเป็นที่นิยมมากขึ้นในช่วง 2-3 ปีนี้ ประสบการณ์ส่วนตัวก็ใช้ได้ผลดีทีเดียว มีการสรุปเรื่องนี้ในวารสารทางการแพทย์ (Nature Review Endocrinology) ที่ผ่านมา วันนี้ไขปัญหากับอายุรแพทย์โดยราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย ขอนำมาให้ผู้อ่านได้ทราบกัน

รูปแบบของการอดอาหารเป็นช่วงๆ มี 3 รูปแบบหลักๆ คือ อดอาหารวันเว้นวัน (Alternate Day Fasting, ADF) ทานปกติ 5 วัน อดอาหาร 2 วัน (5:2 diet) และการจำกัดเวลาทานอาหารทุกวัน (Time-Restricted Eating, TRE) เช่น ทานอาหาร 8 ชม.อดอาหาร 16 ชม.)

การอดอาหารเป็นช่วงๆ ทำให้น้ำหนักลดลงเล็กน้อยถึงปานกลาง (ลดลง 3-8% จากการตรวจวัดพื้นฐาน) ในช่วงเวลาสั้น (8-12 สัปดาห์) ซึ่งเทียบเท่ากับวิธีการควบคุมอาหารแบบดั้งเดิม (การจำกัดแคลอรี่รายวัน) อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีประสิทธิภาพของการอดอาหารเป็นช่วงๆ ในการควบคุมน้ำหนักในระยะยาว เนื่องจากการศึกษาส่วนใหญ่จนถึงปัจจุบันเป็นการศึกษาระยะสั้น

การศึกษาบางฉบับแสดงว่าการอดอาหารเป็นช่วงๆ ช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่อหัวใจและหลอดเลือด เช่น ความดันโลหิต ระดับไขมันคอเลสเตอรอล และไขมันไตรกลีเซอไรด์ การดื้อต่ออินซูลิน และน้ำตาลสะสม (HbA1c) ในขณะที่การศึกษาอื่นๆ ไม่มีพบการเปลี่ยนแปลง

การอดอาหารเป็นช่วงๆ โดยทั่วไปมีความปลอดภัย แต่อาจทำให้เกิดผลเสียต่อระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท ฮอร์โมน หรือเมตาบอลิซึมเล็กน้อย

ข้อห้ามของการอดอาหารเป็นช่วงๆ ได้แก่ เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี วัยรุ่นที่มีน้ำหนักปกติ สตรีมีครรภ์หรือให้นมบุตร ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคการกินผิดปกติ ดัชนีมวลกายต่ำกว่า 18.5 กก./ตร.ม. และ อายุเกิน 70 ปี