ทุกวันนี้หลายคนเชื่อว่าการสวมหน้ากากอนามัย และสวมถุงมือจะช่วยลดการแพร่กระจายเชื้อโควิด-19 ได้ แต่ต้องบอกว่าไม่ทุกกรณีเสมอไป โดยเฉพาะผู้สวมหน้ากากอนามัยและถุงมือซ้ำๆ กัน เพราะหน้ากากอนามัยและถุงมือที่ใช้ซ้ำ ก็คือแหล่งเก็บเชื้อโรคชั้นดี

และมีความวิตกว่าช่วงหลังเทศกาลสงกรานต์นี้ เราอาจได้เห็นยอด new high รอบใหม่ของตัวเลขผู้ติดเชื้อและตัวเลขผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 เพราะเมื่อดูพฤติกรรมการใช้ชีวิตของผู้คนจำนวนมากในช่วงสงกรานต์แล้วบอกได้คำเดียวว่าน่าเป็นห่วงมากหลายคนปล่อยให้การ์ดตกราวกับว่าไม่สนใจเรื่องโควิด-19 อีกต่อไป

หลังหมดวันหยุดยาวสงกรานต์ หลายชีวิตก็ต้องกลับมาทำงานทำการเหมือนเดิม ดังนั้นขอเตือนให้ระมัดระวังการแพร่กระจายเชื้อโควิด-19 ให้ดี เพื่อรอดปลอดภัยจากโควิด-19 ส่วนคนที่เคยติดเชื้อแล้วหายก็ต้องระมัดระวังเช่นกัน เพราะอาจติดเชื้อซ้ำได้ แถมยังเสี่ยงภาวะ long COVID อีกด้วย

การตั้งการ์ดต่อต้านโควิดคือการสวมหน้ากากอนามัย สวมถุงมือ และมีสเปรย์หรือเจลแอลกอฮอล์ติดตัว รวมถึงเว้นระยะห่างทางกายภาพ

ขอย้ำว่าหน้ากากอนามัยที่ดีคือหน้ากากอนามัยที่มีคุณภาพ มีประสิทธิภาพช่วยป้องกันเชื้อโควิดได้ บางคนเลือกใช้หน้ากากผ้า แต่ขอให้เลือกชนิดที่ทออย่างแน่นหนา หน้ากากผ้าต้องมีอย่างน้อยสองชั้นแต่จากการสังเกตจากสถานการณ์ปัจจุบัน ต้องบอกเลยว่าพบเห็นการใช้หน้ากากอนามัยไม่ถูกต้องมากขึ้นบางคนสามหน้ากาก 2 ชั้นก็จริง แต่ปิดแค่ปาก และเปิดจมูก แล้วยังพบว่าในที่ทำงานบางแห่ง ก็มีคนไม่สวมหน้ากากอนามัย โดยอ้างว่าอยู่ในเขตโต๊ะทำงานของตัวเอง แล้วอ้างว่าแต่ละโต๊ะตั้งอยู่ห่างกัน แถมยังมี partition กั้นไว้ แต่ต้องไม่ลืมว่า ในที่ทำงานนั้นใช้เครื่องปรับอากาศรวมกัน ก็ย่อมมีความเสี่ยงเป็นอย่างมาก หากมีใครติดเชื้อขึ้นมารายหนึ่ง ก็สามารถแพร่กระจายเชื้อได้โดยง่าย

บางคนติดนิสัยชอบเอามือไปจับหน้ากากอนามัย ซึ่งก็มีความเสี่ยงต่อการเกิดการปนเปื้อนของเชื้อโรคได้ แม้จะอ้างว่าล้างมือบ่อยๆ หรือฉีดสเปรย์แอลกอฮอล์แล้วก็ตาม ขอย้ำว่าต้องเลี่ยงการนำมือไปจับหน้ากาก เพราะลดการแพร่กระจายเชื้อได้มากที่สุด

อีกเรื่องที่สำคัญไม่แพ้กันคือการใช้ถุงมือ หลายคนเชื่อว่าใช้ถุงมือแล้วจะช่วยลดการสัมผัสเชื้อโรคที่อยู่ตามพื้นผิวต่างๆ ได้ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่คนพลุกพล่าน มีการสัมผัสร่วม เช่น ตะกร้าใส่ของหรือรถเข็นใน supermarket ที่จับประตู ปุ่มกดลิฟต์โดยสาร เป็นต้น 

แต่ขอเตือนว่าต้องระลึกไว้เสมอว่าถุงมือที่เราใช้สัมผัสพื้นผิวเหล่านั้นแล้ว อาจมีเชื้อโรคติดอยู่บนถุงมือ หากเราจับสิ่งของต่างๆ หรือบังเอิญจับหน้าจับตาของตนเอง ก็อาจทำให้เกิดการแพร่กระจายหรือนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ในส่วนของผู้ประกอบการหลายราย เช่นในโรงแรมระดับห้าดาวหรือร้านอาหาร ร้านกาแฟทั่วไป พนักงานจะสวมถุงมือเพื่อความสะอาดและลดการปนเปื้อน แต่หลายครั้งพบว่าใช้ถุงมือคู่เดียวนั้นในการทำกิจกรรมหลายอย่าง เช่น การเก็บถ้วยชามและทำความสะอาดโต๊ะอาหารที่แขกรับประทานเสร็จแล้ว นำขยะไปทิ้ง จัดโต๊ะใหม่ หยิบจับจานช้อน แก้วน้ำ และเสิร์ฟอาหารให้สำหรับแขก หรือจับธนบัตร เงินทอนส่งมอบให้ลูกค้า หลังจากนั้นก็ใช้ถุงมือคู่เดียวกันนี้หยิบขนม ทำเครื่องดื่ม ทำอาหารให้ลูกค้ารายอื่นๆ

ก็ขอเน้นย้ำในเรื่องการใช้ถุงมือเพื่อประกอบธุรกิจอาหาร ขอให้ผู้ประกอบการและพนักงานพิจารณาเรื่องนี้ให้ถี่ถ้วนด้วย การใส่ถุงมืออาจทำให้เรามองข้ามเรื่องความสะอาดของมือที่สวมถุงมือไป เพราะมือคนที่สวมถุงมือไม่เปื้อนก็จริงแต่ถุงมือคู่เดียวที่ใช้ในหลายกิจกรรมก็คือแหล่งรวมเชื้อโรคได้และอาจส่งต่อแพร่กระจายเชื้อโรคให้ผู้บริโภคได้ 

เพราะฉะนั้น ต้องเปลี่ยนถุงมือทุกครั้งเมื่อเสร็จจากภารกิจหนึ่ง แล้วไปทำอีกภารกิจหนึ่ง 

ในส่วนของเจลแอลกอฮอล์นั้น ก็ขอย้ำว่าต้องเลือกเจลแอลกอฮอล์ที่มีคุณภาพ ผลิตจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ ส่วนการล้างมือบ่อยๆ ก็เป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการรักษาความสะอาด

หลังเทศกาลสงกรานต์นี้เป็นไปได้สูงที่ยอดผู้ติดเชื้อโควิด-19 อาจมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น เราจึงต้องสังเกตและเฝ้าระวังตัวเองให้มาก โดยเฉพาะในรายที่เดินทางกลับต่างจังหวัด หรือผู้ที่พบปะสังสรรค์กับผู้คนมากมาย และไปร่วมกิจกรรมเล่นน้ำวันสงกรานต์ ถ้าหากคุณมีอาการทางเดินหายใจ เช่นเจ็บคอ มีไข้ ไม่สบาย แม้ว่าผลตรวจ ATK จะออกมาเป็นลบก็ขอให้คุณกักตัวไว้ก่อน รอดูจนอาการเป็นปกติ แล้วจึงค่อยออกจากบ้าน เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโควิด-19 

ผศ.ภญ.ดร.ณัฏฐดา อารีเปี่ยม และ ผศ.ภก.ดร.บดินทร์ ติวสุวรรณ 

คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย