ดร.อุดม หงส์ชาติกุล

ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา สังคมโลกเปลี่ยนแปลงอย่างสุดขั้ว สื่อโซเชียลมีเดีย เติบโตเกินกว่าใครจะคาดคิด และมีอิทธิพลในชีวิตของคนในสังคมอย่างน่าตกใจ โดยเฉพาะกับเด็กและเยาวชน ที่ตกเป็นเหยื่อภัยไซเบอร์ ทำให้ปัญหาอื่นๆ ตามมามากมาย การแก้ปัญหาต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ซึ่งถือเป็นโจทย์ยาก แต่ขณะนี้มีบทพิสูจน์แล้วว่า “ความร่วมมือไม่ง่าย...แต่เป็นไปได้”

ดร.อุดม หงส์ชาติกุล ผู้ก่อตั้ง Imagine Thailand Movement และผู้นำการขับเคลื่อนสังคมสุขภาวะ กล่าวว่า การเติบโตของโซเซียลมีเดีย ทำให้เกิดช่องว่างคนรุ่นเก่า รุ่นใหม่ อย่างมากมาย และทำให้ปัจจัยเสี่ยงเข้าถึงตัวเยาวชนได้ง่ายขึ้น ซึ่งจะแก้ไขหรือรับมือกับปัญหาเหล่านี้จะปล่อยให้เป็นภาระของใครคนใดคนหนึ่ง หรือองค์กรใดองค์กรหนึ่งไม่ได้ ต้องมีการสร้างความร่วมมือของหลายฝ่าย เพราะเป็นปัญหาเชิงระบบที่มีความสลับซับซ้อน อย่างไรก็ตาม การสร้างความร่วมมือเป็นสิ่งใหม่ ที่จะต้องมีทักษะ มีพื้นที่ทางสังคม จึงได้ริเริ่มโครงการพัฒนารูปแบบความร่วมมือเพื่อขับเคลื่อน สุขภาวะที่ดีของเยาวชนไทย

รุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ

ตลอดระยะเวลากว่า 3 ปี การขับเคลื่อน ได้มีการทำงานร่วมกับภาคเครือข่ายของ สสส. ทั้งที่ทำเรื่องปัญหา ยาเสพติด เหล้า บุหรี่ และอุบัติเหตุ โดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า ห้องปฏิบัติการทางสังคม Social Lab ในการหลอมรวมความคิดให้แต่ละภาคีได้เห็นโอกาสที่จะมาทำงานร่วมกัน ซึ่งจากเป้าหมายที่ชัดเจนในการพัฒนาสุขภาวะให้เยาวชน ทำให้เกิดนวัตกรรมความร่วมมือขึ้นในหลายพื้นที่

ล่าสุด ในเวทีสาธารณะ Social Lab ภายใต้โครงการพัฒนารูปแบบความร่วมมือเพื่อขับเคลื่อนสุขภาวะที่ดีของเยาวชนไทย โดยการสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) จัดขึ้นเมื่อเร็วๆ นี้ ได้มีการนำเสนอ 3 กรณีศึกษาต้นแบบความร่วมมือ “การสร้างความร่วมมือไม่ง่าย...แต่เป็นไปได้” คือ โครงการเสน่ห์...รอยร้าว ภายใต้มูลนิธิละครธรรมะ ในพระสังฆราชูปถัมภ์ และ โรงเรียนภัทราวดีหัวหิน ของคุณครูเล็ก “ภัทราวดีมีชูธน”, การพลิกชุมชนลุมพลี จ.พระนครศรีอยุธยา ที่เต็มไปด้วยปัญหายาเสพติด สู่เมืองท่องเที่ยวย้อนรอยประวัติศาสตร์ และโครงการปลุกเสกสามเณรสุขภาวะ จ.เชียงใหม่ นำโดย ดร.พระวิสิทธิ์ ฐิตวิสิทโธ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่

ครูเล็ก “ภัทราวดี มีชูธน” และ “ป้ามล” ทิชา ณ นคร

นางสาวรุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ รักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงหลักและ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสังคม สสส. กล่าวว่า เด็กและเยาวชน
เจอปัญหารุมเร้ามากมาย ที่ผ่านมาสังคมอาจจะมองว่าบทบาทของ สสส. คือ องค์กรที่ห้ามสูบบุหรี่ ห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ แต่ในปัจจุบันแนวคิดนี้ไม่สามารถใช้กับกลุ่มเด็กและเยาวชนรุ่นใหม่ได้แล้ว ซึ่งการทำงานของ สสส. ตลอด 20 ปี สิ่งที่เน้นหนัก คือ พยายามชักชวนให้ยอมรับว่า สิ่งเหล่านี้จะสร้างให้เกิดปัญหา โดยทำงานแบบหาแนวร่วมในรูปแบบภาคีเครือข่าย จนได้แกนนำภาคีเครือข่ายเลิกเหล้าเลิกบุหรี่นับพันคน ถือเป็นจุดเริ่มต้นของพลังความร่วมมือโดย สสส. บอกตัวเองว่า เป็นผู้ประนีประนอม เปิดโอกาสให้ภาคีเครือข่ายที่มีความหลากหลายเดินหน้าทำงานไปพร้อมๆ กันได้ ซึ่งเป็นที่น่าดีใจที่โครงการนี้สามารถดึงภาคีต่างๆ มาทำงานร่วมกัน เพื่อทำให้เด็กและเยาวชนไทยแข็งแรง มีต้นทุนที่ดี ลด ละ เลิก ปัญหาที่รุมเร้า ถือว่าเป็นความสำเร็จเบื้องต้น ที่หากได้มีการสื่อสารออกไปก็จะเป็นต้นแบบให้ที่อื่นได้ทำ

“ป้ามล” ทิชา ณ นคร ผู้อำนวยการศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนบ้านกาญจนาภิเษก หนึ่งในผู้นำคนสำคัญ ได้แชร์ประสบการณ์ในเวทีสาธารณะว่า ผู้ใหญ่กำลังรณรงค์เพื่อเด็กและเยาวชนอย่างเข้มข้น แต่นักสูบหน้าใหม่ นักดื่มหน้าใหม่ เด็กซิ่งมอเตอร์ไซค์ ก็ยังเกิดขึ้นตลอด ชีวิตเด็กยังหายไปกับสิ่งเหล่านี้ ป้าเคยถามเด็กว่า หนูไม่กลัวกันเหรอลูกที่ผู้ใหญ่เขาลงทุนกันน่าดูเลย เช่น ใส่ภาพน่ากลัวบนซองบุหรี่ เด็กตอบว่า ไม่กลัวครับ ไม่กลัวนิโคตินไม่กลัวความตายในอนาคต ผมกลัวความตายในปัจจุบัน กลัวการไม่มีเพื่อน กลัวไม่ถูกยอมรับ

“พวกเราหลงลืมอะไรไปหรือเปล่า ถึงทำให้เด็กหิวสิ่งเหล่านี้ขนาดนั้น ความรักและปรารถนาดีของเราที่เป็นทั้งโอกาสและปัญหา มันไม่ได้ช่วยเลย ถ้าเราไม่เข้าใจสิ่งเหล่านี้ เราทุกคนเคยผ่านการเป็นเด็กมาแล้วทั้งสิ้น แต่เด็กทุกคนไม่เคยเป็นผู้ใหญ่มาก่อน ยังดีที่ประเทศนี้ยังมีดอกไม้อย่างพวกเราอยู่ ช่วยยันเด็กๆ เอาไว้ ถ้าไม่มีพวกเราจะแย่กว่านี้”ป้ามลกล่าว

ติดตามความเคลื่อนไหวการขับเคลื่อนสังคมสุขภาวะ ได้ทาง Facebook Page: Imagine ThailandMovement : https://www.facebook.com/imaginethailandmovement และ Website imaginethailandmovemen : https://www.imaginethailandmovement.co