เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุด ที่ทำให้ผู้ป่วยมีอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนเป็นๆ หายๆ โดยมีความผิดปกติอยู่ที่หูชั้นใน หรือที่เรียกว่า โรคตะกอนหินปูนในหูชั้นในหลุด ซึ่งมักสัมพันธ์กับการเปลี่ยนท่าทางของศีรษะ

นายแพทย์สุเมธ เฟื่องกำลูน แพทย์เฉพาะทางด้านโสต ศอ นาสิกวิทยา ศูนย์ หู คอ จมูก ( Ear Nose & Throat Center) โรงพยาบาลนวเวช ได้อธิบายถึงสาเหตุ อาการ การรักษา รวมถึงคำแนะนำในการปฎิบัติตัวเพื่อลดโอกาสการกลับเป็นซ้ำของโรค สามารถนำไปใช้สังเกตตนเองและคนรอบข้าง เพื่อเข้าสู่กระบวนการรักษาได้อย่างเหมาะสม

โอกาสในการเกิดโรคตะกอนหินปูนในหูชั้นในหลุด พบได้ในคนอายุ 30-70 ปี มักพบในคนอายุเกิน 60 ปี พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย อัตราส่วน 1.5-2 : 1 สามารถเกิดในหูทั้งสองข้างได้ประมาณร้อยละ 15 และโรคนี้มีโอกาสกลับเป็นซ้ำได้

กลไกการเกิดโรคนั้น โดยปกติแล้วภายในหูชั้นในของมนุษย์ มีอวัยวะควบคุมการทรงตัว (Utricle, Saccule,Semicircular canal) ซึ่งใน Utricleมีตะกอนหินปูน (Otoconia) ที่เคลื่อนไปมาโดยไม่หลุด เพื่อรับรู้การเคลื่อนไหวของศีรษะ หากมีสาเหตุที่ทำให้ตะกอนหินปูนหลุด จะทำให้ตะกอนหินปูนดังกล่าวเคลื่อนที่ไปมาใน Semicircular canal และส่งสัญญาณไปยังระบบประสาทส่วนกลาง กระตุ้นให้เกิดอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนได้

สาเหตุของการเกิดโรค เกิดจากความเสื่อมตามวัย เมื่ออายุมากขึ้นตะกอนหินปูนจะเปราะง่าย ทำให้ตะกอนหินปูนหลุดได้ง่ายขึ้น รวมถึงอุบัติเหตุบริเวณศีรษะ จากโรคของหูชั้นใน การผ่าตัดหูชั้นกลางหรือหูชั้นใน หรือการเคลื่อนไหวศีรษะซ้ำๆ การก้มเงยศีรษะบ่อยๆ และไม่ทราบสาเหตุ (พบประมาณครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยโรคนี้)

อาการของโรค มีดังนี้ เวียนศีรษะบ้านหมุน เมื่อมีการเคลื่อนไหวของศีรษะอย่างรวดเร็ว เช่น ล้มตัวลงนอนหรือลุกจากที่นอน, ก้มหยิบของ, เงยหน้า, หันศีรษะ บ้านหมุนมักมีอาการไม่นาน (ส่วนใหญ่ไม่เกิน 1 นาที) ขณะเวียนศีรษะบ้านหมุนอาจมีคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย ไม่มีหูอื้อหรือเสียงดังในหู ไม่มีความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางอื่น

โรคตะกอนหินปูนในหูชั้นในหลุดสามารถวินิจฉัยได้จากประวัติและตรวจร่างกายที่จำเพาะ การตรวจร่างกายเพื่อการวินิจฉัยโรคอาจกระตุ้นให้ผู้ป่วยมีบ้านหมุนขณะตรวจได้

การรักษาโรคตะกอนหินปูนในหูชั้นในหลุด จะมีรักษาด้วยยา ได้แก่ ยาบรรเทาอาการเวียนศีรษะ ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน

ทำกายภาพบำบัดโดยแพทย์ เป็นการขยับศีรษะและคอ โดยใช้แรงดึงดูดของโลกเพื่อเคลื่อนตะกอนหินปูนให้กลับเข้าที่ (Canalith repositioning procedure) บริหารและฝึกระบบประสาททรงตัว (Vestibular rehabilitation) เพื่อให้อาการเวียนศีรษะดีขึ้น

คำแนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อช่วยลดโอกาสการกลับเป็นซ้ำของโรค มีดังนี้เวลานอนควรหนุนหมอนสูง (หนุนหมอน 2 ใบ) หรือใช้เตียงนอนปรับระดับให้ศีรษะสูงหลีกเลี่ยงการนอนราบ หลีกเลี่ยงการนอนตะแคงด้านที่กระตุ้นให้เกิดอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน ควรลุกขึ้นจากเตียงนอนซ้ำๆ ลุกจากเก้าอี้ซ้ำๆ หลีกเลี่ยงการก้ม เงย หรือหันศีรษะ และไม่ควรออกกำลังกายที่มีการเคลื่อนไหวของศีรษะหรือลำตัวมาก

หากมีข้อสงสัย สามารถสอบถามรายละเอียดและขอรับคำปรึกษาได้ที่ ศูนย์ หู คอ จมูก (Ear Nose & Throat Center) โรงพยาบาลนวเวช โทร. 02-4839999 I Line : @navavej