แม้จะเลยวันพ่อแห่งชาติมาแล้ว แต่เดือนธันวาคมถือว่าเป็นเดือนของวันพ่อแห่งชาติ จึงขอชวนคุยในเรื่องการดูแลสุขภาพของคุณพ่อ โดยเฉพาะคุณพ่อในช่วงวัยต่างๆ เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับคุณพ่อได้ใช้ดูแลตนเอง และเพื่อให้ลูกๆ และสมาชิกในครอบครัวใช้เป็นแนวทางดูแลคุณพ่อด้วย
สำหรับคุณพ่อยังหนุ่มวัย 20-40 ปี ช่วงวัยนี้จะยังไม่ค่อยนึกถึงเรื่องโรคภัยไข้เจ็บมากนัก แต่ถ้าไม่เริ่มนิสัยที่ดี เพื่อรักษาสุขภาพ อีก 20-30 ปีข้างหน้า จะมีราคาที่ต้องจ่ายเพื่อสุขภาพอีกมากมาย เช่น หากไม่รีบหยุดสูบบุหรี่ในช่วงวัยนี้ โรคที่จะเกิดตามมาคือมะเร็งปอด และถุงลมโป่งพอง ชีวิตในช่วงวัย 60-70 ปีแทนที่จะได้วิ่งเล่นกับหลานๆ อาจจะได้แค่นั่งมอง เพราะแค่เดินสิบก้าวก็เหนื่อยแล้ว เนื่องจากปอดทำงานได้น้อยลง
นอกจากโรคทางปอด บุหรี่ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งในอีกหลายอวัยวะ และเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจด้วย ดังนั้นการเลิกบุหรี่ให้สำเร็จตั้งแต่อายุน้อยๆ จึงลดความเสี่ยงการป่วย และตายก่อนวัยอันควรได้หลายเท่า ที่สำคัญคือ ถ้าต้องการจะเลิกบุหรี่ ปัจจุบันสามารถใช้ยาช่วยได้ ซึ่งเพิ่มโอกาสในการเลิกบุหรี่ได้สำเร็จมากขึ้น ผู้สนใจเลิกบุหรี่ไปขอคำปรึกษาได้ที่โรงพยาบาล และร้านยาคุณภาพได้
เรื่องการดื่มแอลกอฮอล์ก็เป็นอีกพฤติกรรมทำลายสุขภาพหนึ่งที่คุณพ่อวัยหนุ่มควรลดละเลิกให้ได้เช่นกัน นอกจากการดื่มแอลกอฮอล์จะเพิ่มความเสี่ยงโรคมะเร็ง และโรคเรื้อรังหลายๆ โรคแล้ว อันตรายจากการดื่มระยะสั้นคือเพิ่มความเสี่ยงการเกิดอุบัติเหตุบนท้องถนน และที่หลายคนอาจคิดไม่ถึงคือในการทำงาน เราอาจจะคุ้นเคยกับการรณรงค์เรื่องเมาไม่ขับ แต่คนเมาหรือยังเมาค้างอยู่ก็ไม่ควรทำงานควบคุมเครื่องจักรหรือทำงานในที่สูง เพราะเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายจนถึงแก่ชีวิตได้ ในส่วนของการดื่มแอลกอฮอล์นี้ การลดละเลิกขึ้นอยู่กับใจของผู้บริโภคล้วนๆ ปัจจุบันการใช้ยาช่วยเลิกเหล้ายังไม่เป็นที่แพร่หลายมากนัก
ส่วนคุณพ่อที่เข้าสู่อายุ 50-60 ปี ช่วงนี้แหละที่จะเริ่มเห็นผลลัพธ์จากพฤติกรรมสุขภาพที่ได้ดำเนินชีวิตมาในวัยหนุ่ม แต่ไม่ว่าจะเป็นอย่างไร ในอายุเท่านี้ถ้าท่านไม่เคยตรวจร่างกายประจำปีเลย ก็ถือว่าท่านเสี่ยงมากๆ เพราะเหมือนจงใจละเลย การหาสัญญาณเตือนโรคภัยไข้เจ็บทั้งหลาย ทั้งโรคเรื้อรังต่างๆ อย่างความดันเลือดสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ซึ่งถ้าดูแลแต่เนิ่นๆ ก็จะชะลอโรคลดภาวะแทรกซ้อนได้ นอกจากโรคเรื้อรังที่กล่าวข้างต้น ยังมีสิ่งที่ต้องนึกถึงเพิ่มขึ้นคือ โรคมะเร็ง เพราะวัยนี้เป็นวัยที่หากเริ่มเป็นมะเร็ง อาจจะมีรอยโรค หรือค่าทางห้องปฏิบัติการบางอย่างผิดปกติที่เริ่มตรวจได้แล้ว
ทั้งนี้โรคมะเร็งที่สามารถตรวจคัดกรองได้ ได้แก่ มะเร็งปอด มะเร็งตับ มะเร็งลำไส้ใหญ่ และไส้ตรง มะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งแต่ละโรคจะมีเกณฑ์ระบุชัดเจนว่าใครบ้างที่เสี่ยงสูงควรรับการตรวจ และตรวจด้วยวิธีใดในความถี่เท่าใด ซึ่งมะเร็งทุกชนิดนั้นหากพบในระยะเริ่มต้น ก็ยิ่งสามารถรักษาได้ง่าย และมีโอกาสหายขาดได้ และมะเร็งบางชนิด เช่นมะเร็งลำไส้ใหญ่ หากพบว่ามีความผิดปกติจากพันธุกรรมบางอย่าง ผู้ป่วยอาจจะต้องกินยาบางชนิดเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดมะเร็งขึ้น ซึ่งถ้าไม่เคยตรวจคัดกรองโรคมะเร็งเลย ผู้ป่วยก็จะเสียโอกาสนี้ไป และในช่วงวัยเดียวกันนี้เอง คุณพ่อบางรายอาจเกิดกลุ่มอาการวัยทอง เนื่องจากภาวะฮอร์โมนเพศลดลง บางรายอาจมีอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ต่อมลูกหมากโต ซึ่งทุกอาการสามารถรักษาได้ด้วยยา และเมื่อเทียบระหว่างใช้ยากับไม่ใช้ยาคุณภาพชีวิตของผู้ที่ได้ยารักษาตามอาการ ถึงแม้จะไม่ทำให้โรค หรืออาการต่างๆ หายขาด ก็ดีกว่าอย่างแน่นอน
อีกประเด็นที่สำคัญคือ ความต่อเนื่องในการใช้ยา เมื่อได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคเรื้อรัง ผู้ป่วยต้องให้ความร่วมมือในการรักษาโดยไปพบแพทย์ตามนัด และใช้ยาตามสั่งอย่างสม่ำเสมอ ร่วมกับการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้เหมาะสมเช่น ลดน้ำหนัก ลดการดื่ม เลิกบุหรี่ เพื่อให้มีสุขภาพที่ดี และมีสมรรถนะทางกายที่สามารถช่วยเหลือดูแลตัวเองได้
สำหรับคุณพ่อวัย 70-80 ปี ที่ดูแลสุขภาพมาดีจะไม่เป็นภาระต่อบุตรหลาน ดังนั้น ถ้าคุณพ่อทั้งหลายดูแลตนเองมาอย่างดีตลอด ก็จะแข็งแรงสุขภาพดีได้จนอายุถึง 90-100 ปี เพราะฉะนั้น ดูแลสุขภาพเสียแต่วันนี้เถอะนะ
รศ.ภญ.ดร.ณัฏฐดา อารีเปี่ยม และ รศ.ภก.ดร.บดินทร์ ติวสุวรรณ
คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี