นับเป็นการสูญเสียบุคคลสำคัญในวงการอุดมศึกษาครั้งใหญ่สำหรับการจากไปของ ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี ในฐานะ “ครู” ผู้สร้างทรัพยากรบุคคลระดับประเทศและผู้มีบทบาทในการพัฒนามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จนก้าวสู่การเป็นสถาบันอุดมศึกษาที่ยิ่งใหญ่ เมื่อวันที่ 2 มกราคม 2567 เวลา 20.18 น. ณ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ สิริอายุ 89 ปี โดยครอบครัวและมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้จัดพิธีสวดพระอภิธรรม ณ ศาลาสารัชถ์-นลินี รัตนาวะดี วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร (บางเขน) และพิธีพระราชทานเพลิงศพในวันที่ 14 มกราคม 2567 เวลา 16.00 น. ณ ฌาปนสถาน กองทัพอากาศ วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร (บางเขน)

ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี (สกุลเดิม อโณทัยวงศ์) เกิดเมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2477 สำเร็จการศึกษาปริญญาตรี พาณิชยศาสตร์ (เกียรตินิยมดีมาก) จากคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประกาศนียบัตรชั้นสูงทางการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และปริญญาโทเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอิลลินอยส์สหรัฐอเมริกา แล้วกลับมารับราชการในตำแหน่ง เศรษฐกรโท สังกัดสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ต่อมาในปี พ.ศ. 2507 ได้โอนมาสังกัดคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในตำแหน่งอาจารย์ ตามคำชักชวนของศ.ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ และได้รับตำแหน่งในฝ่ายบริหารหลายตำแหน่ง อาทิ หัวหน้าภาควิชาการเงินและการธนาคาร คณบดีคณะพาณิชยศาสตร์ฯ

เมื่อครั้งเกิดเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 เป็นเหตุให้ ศ.ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในขณะนั้น ต้องลาออกและเดินทางออกนอกประเทศ จึงทำให้ ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ได้รับการแต่งตั้งให้รักษาราชการแทนอธิการบดี แม้จะเป็นช่วงระยะเวลาสั้นๆ แต่ท่านก็ได้ทำหน้าที่อย่างเข้มแข็ง ในการรักษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รวมถึงดูแลนักศึกษาที่ได้รับผลกระทบ เมื่อเหตุการณ์ผ่านพ้นท่านก็เป็นแรงสำคัญในการฟื้นฟูมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ให้กลับมาเปิดการเรียนการสอนได้อย่างรวดเร็ว ก่อนจะลาไปศึกษาต่อด้านการวิจัยที่สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ และได้ไปทำงานโครงการหลวงที่จังหวัดเชียงใหม่ แล้วจึงกลับมารับตำแหน่งคณบดีคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี เมื่อปี 2522 ในสมัยที่ ศ.ประภาศน์ อวยชัย เป็นอธิการบดี ต่อมาในปี พ.ศ. 2525 ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ก็ได้รับการแต่งตั้งให้รักษาราชการแทนอธิการบดีต่อเนื่องจากศ.ประภาศน์ อวยชัย จากนั้นจึงได้รับการโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งนับเป็น “อธิการบดีหญิงคนแรก”ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ในขณะที่ดำรงตำแหน่งอธิการบดี ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ได้ส่งเสริมและพัฒนามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในหลายๆ ด้าน อาทิ จัดตั้งคณะใหม่ๆเพิ่มขึ้น ได้แก่ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คณะแพทยศาสตร์ คณะทันตแพทยศาสตร์ คณะสหเวชศาสตร์ และคณะพยาบาลศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสานต่อเจตนารมณ์ของ ศ.ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ในการเปิดการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิตเป็นผลสำเร็จในปี พ.ศ.2529 และเป็นผู้ก่อตั้งโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ โดยไม่ได้ใช้งบประมาณแผ่นดินที่ปัจจุบันได้กลายเป็นโรงพยาบาลชั้นนำระดับประเทศ ที่ให้บริการและการรักษาพยาบาลตามมาตรฐานสากล

ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ดำรงตำแหน่งอธิบดีการมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ระหว่างปี พ.ศ. 2525-2531 จากนั้นได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่ง นายกสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ระหว่าง พ.ศ.2536-2543 แล้วจึงลาออกเพื่อรับตำแหน่ง กรรมการตรวจเงินแผ่นดิน รวมถึงได้รับการแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีว่าการทบวงมหาวิทยาลัย ในสมัย พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ เป็นนายกรัฐมนตรีอีกด้วย

ด้านครอบครัว ศ.คุณหญิงนงเยาว์ สมรสกับ ศ.กิตติคุณ อรุณ ชัยเสรี มีบุตร-ธิดา 2 คน คือ รศ.ดร.สิรี ชัยเสรี ทำงานที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และ ดร.ปิยวัชร ชัยเสรี ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท อรุณ ชัยเสรี คอนซัลติ้ง เอนจิเนียร์ส จำกัด โดยได้รัพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน) ในปี พ.ศ.2533

สำหรับพิธีบำเพ็ญกุศล นอกจากจัดขึ้นที่ศาลาสารัชถ์-นลินี รัตนาวะดี วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร แล้ว ยังจัดขึ้นที่วัดป่าพุทธพจน์หริภุญไชย ในพระราชูปถัมภ์ จ.ลำพูน พร้อมด้วยวัดป่าญาณสัมปันโนอารยาราม อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ซึ่งเป็นวัดที่ครอบครัวชัยเสรี ได้บริจาคที่ดินในการสร้างวัด ได้จัดพิธีบำเพ็ญกุศลด้วยเช่นกัน

ในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมและพระราชทานเพลิงศพ ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี โดยครอบครัวชัยเสรีได้งดรับพวงหรีด และนำปัจจัยทั้งหมดสมทบ “กองทุนศาสตราจารย์คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี เพื่ออุปกรณ์การแพทย์ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ”

เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2567 ครอบครัวชัยเสรี, ศ.ดร.สุรพล นิติไกรพจน์ นายกสภามหาวิทยาลัย ศ.ดร.สมคิด เลิศไพฑูรย์ อดีตอธิการบดี, รศ.เกศินี วิฑูรชาติ อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พร้อมด้วยคณะผู้บริหาร บุคลากร นักศึกษา ศิษย์เก่า ได้ร่วมกันปลูก “ต้นจำปี” มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ ที่คุณหญิงเสียดายว่าโดนถูกตัดไปหมด และได้ประกอบพิธีลอยอังคาร ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี ณ กลางแม่น้ำเจ้าพระยา หน้าตึกโดม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์

ด้วยคุณูปการด้านการศึกษาที่มีต่อมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศ.คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี จึงได้รับการยกย่องว่าเป็น “สตรีผู้นำการเปลี่ยนแปลงมาสู่ธรรมศาสตร์” เป็น “บูรพาจารย์ธรรมศาสตร์”และ “จิตวิญญาณธรรมศาสตร์” ที่ลูกแม่โดมจะพึงรำลึกในคุณงามความดีของท่านตลอดไป