รศ.ดร.ธวัชชัย  อ่อนจันทร์ ผู้อำนวยการสถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สทน. เปิดเผยว่า ปัจจุบันการขึ้นทะเบียนสินค้า GI  (Geographical Indication ) หรือสินค้ามีการรับรองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ มีความสำคัญอย่างมาก เพราะเป็นเครื่องบ่งชี้ถึงคุณภาพของสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตที่เฉพาะเจาะจงในท้องถิ่น ช่วยสร้างมูลค่าเพิ่มและสร้างโอกาสทางการตลาด เสริมสร้างเศรษฐกิจระดับท้องถิ่น และเป็นกลไกสำคัญในการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาในระดับท้องถิ่น ปัจจุบันมีสินค้าของชุมชนหลายประเภทที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI เช่น ข้าว  อาหาร ผัก/ผลไม้  ผ้า (ไหม+ฝ้าย ) หัตกรรม/อุตสาหกรรม ไวน์-สุรา  สินค้าที่มีชื่อเสียงได้แก่ ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้  ข้าวสังข์หยดพัทลุง กาแฟดอยช้าง  ส้มโอนครชัยศรี ฯ   สินค้าที่ขึ้นทะเบียน GI จึงมีราคาสูงกว่าสินค้าประเภทเดียวกันที่ขายในท้องตลาด  ดังนั้น จึงมักเกิดปัญหาการแอบอ้างหรือปลอมแปลงสินค้า GI  ซึ่งวิธีการตรวจสอบสวนใหญ่จะตรวจสอบลักษณะทางกายภาพของสินค้า แหล่งผลิต และการขึ้นทะเบียนถูกต้องหรือไม่   สทน. จึงได้ทำการศึกษาวิจัยโดยใช้เทคโนโลยีทางนิวเคลียร์เพื่อตรวจสอบและยืนยันลักษะเฉพาะของสินค้าเกษตรและอาหารที่ขึ้นทะเบียน GI  เพื่อให้เกิดความมั่นว่าเป็นสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตที่ถูกต้อง มีคุณภาพ และเป็นไปตามาตรฐานที่กำหนด  โดยจะเป็นการตรวจในระดับพันธุกรรม  ลายพิมพ์ธาตุอาหาร องค์ประกอบทางเคมี และลักษณะของสารชีวภาพภายในสินค้าเกษตรแต่ละชนิด

ดร.รพพน พิชา รักษาการผู้จัดการศูนย์วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียร์ สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) เปิดเผยว่า สทน. ได้ดำเนินโครงการวิจัยด้านการตรวจอัตลักษณ์ผลผลิตทางการเกษตรและอาหาร โดยมีวัตถุประสงค์พัฒนาวิธีการวิเคราะห์ลายนิ้วมือ (Finger Print) ของอาหารเพื่อระบุแหล่งที่มาและความแท้จริง เพื่อสนับสนุนระบบสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) และการระบุแหล่งกำเนิดของผลิตภัณฑ์พรีเมียมของไทย ด้วยหลักฐานทางวิทยาศาสตร์  เพิ่มความเชื่อมั่นของผู้บริโภคและความสามารถในการแข่งขันด้านการส่งออกผ่านระบบตรวจสอบย้อนกลับและการประกันคุณภาพ  โดยใช้เทคโนโลยีนิวเคลียร์ และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องพัฒนาเทคนิคในการวิเคราะห์  เช่น การวิเคราะห์ไอโซโทป การวิเคราะห์ธาตุ การศึกษาอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมต่อคุณลักษณะของอาหาร เพื่อสร้างฐานข้อมูลอ้างอิงเกี่ยวกับอัตลักษณ์ของสินค้า GI สร้างแบบจำลองการตรวจสอบความแท้  ตรวจสอบแหล่งกำเนิดทางภูมิศาสตร์ของผลิตภัณฑ์อาหาร และตรวจสอบหาสารปลอมปนและการปนเปื้อน  การรับรองความแท้ และความเป็นอินทรีย์ของอาหาร (เช่น ข้าว GI และผักอินทรีย์ไทย) เพื่อปกป้องผู้บริโภคจากการฉ้อโกง และรักษามาตรฐานคุณภาพและความปลอดภัย จากการเก็บตัวอย่างวิจัยที่ดำเนินการในช่วง 2-3 ปี ที่ผ่านมา สรุปผลในเบื้องต้นได้อย่างชัดเจนว่าชัดเจนว่าพืชสายพันธุ์เดียวกัน แต่หากปลูกในพื้นที่ ปลูกในท้องถิ่นที่แตกต่างกัน จะมีคุณลักษณะแตกต่างกันอย่างชัดเจน เช่น ข้าวสังข์หยดที่ปลูกในจังหวัดพัทลุงกับข้าวที่ปลูกในจังหวัดใกล้เคียง จะมีอัตลักษณ์แตกต่างกัน  แต่เนื่องจากผลผลิตการเกษตรแต่ละชนิดมีการปลูกในหลายๆ พื้นที่ทั่วประเทศ คุณสมบัติของดิน และภูมิอากาศก็แตกต่างกัน  ดังนั้น จึงต้องมีการเก็บตัวอย่างผลผลิตเพื่อการวิจัยในพื้นที่ต่างๆ ให้มากที่สุด เพื่อสร้างฐานข้อมูลที่ครบถ้วน หากทำการวิจัยได้ครบถ้วน  สทน. จะเปิดให้บริการตรวจอัตลักษณ์ผลผลิตทางการเกษตรและอาหารต่อไป ปัจจุบัน สทน. เปิดให้บริการตรวจสอบน้ำผึ้งและน้ำผลไม้ (น้ำมะพร้าว) ว่ามีการปลอมปนน้ำตาลหรือไม่  หรือว่าเป็นของแท้   สำหรับผลผลิตการเกษตรที่ดำเนินการวิจัยในขณะนี้ ได้แก่ ข้าวหอมมะลิ ข้าวสังข์หยด กาแฟอาราบิก้า กาแฟโรบัสต้า ทุเรียน  มะยงชิดจังหวัดนครนายก  ผักอินทรีย์  และกุ้งกุลาดำ

-(016)