สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับสมาคมเพื่อการพัฒนาศิลปะและหัตถศิลป์ไทย (TACDA) เปิดตัว “หอศิลป์ร่วมสมัย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ” พร้อมจัดนิทรรศการนำร่อง 2 เรื่อง ได้แก่ “เฉดสีจากอารามหลวง (Colour Palette of the Royal Temple)” และ “ของเล่นไทย สนุกแบบวิทย์ คิดแบบเล่น (Mechanics of Play)” เพื่อเป็นพื้นที่แห่งการบูรณาการระหว่างศาสตร์และศิลป์ ต่อยอดองค์ความรู้จากงานวิจัยสู่สังคมร่วมสมัย

พิธีเปิดนิทรรศการจัดขึ้นในวันอังคารที่ 27 พฤศจิกายน 2568 เวลา 11.30 น. ณ หอศิลป์ร่วมสมัย ชั้น 2 อาคาร วช. 8 โดยมีพันธมิตรภาคเอก ชนร่วมสนับสนุน ได้แก่ บริษัท เบเยอร์ จำกัด, บริษัท เอสซีจี ซีเมนต์ จำกัด (มหาชน) ที่ได้สนับสนุนการผลิตเฉดสีสำหรับอาคารสถาน และ Royal Ice Cream ที่จะมาร่วมสร้างสีสันในงานด้วยไอศกรีมเฉดสีวัด

นิทรรศการเฉดสีจากอารามหลวง (Colour Palette of the Royal Temple) นิทรรศการนี้เกิดจากโครงการวิจัยการถอดเฉดสีวัดอารามหลวง ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่าง TACDA และ วช. มุ่งศึกษาความงามทางสุนทรียะของพระอารามสำคัญในกรุงรัตนโกสินทร์ อันได้แก่ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์), วัดบรมนิวาสราชวรวิหาร และ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ราชวรมหาวิหาร งานวิจัยนี้ศึกษาพัฒนาการของ “สีและเฉดสี” ที่ปรากฏในงานศิลปกรรมของอารามทั้งสาม โดยอ้างอิงหลักทฤษฎีสี และสุนทรียศาสตร์ เพื่อทำความเข้าใจแนวคิดของครูช่างไทยในอดีตที่สร้างสรรค์ผลงานศิลป์อันทรงคุณค่า

นิทรรศการนำเสนอ “ชุดเฉดสีจากอารามหลวง” ถ่ายทอดทุนทางวัฒนธรรมในมุมมองใหม่ ผู้ชมจะได้สัมผัสการตีความสีไทยร่วมสมัยที่สะท้อนอัตลักษณ์รัตนโกสินทร์ พร้อมแนวทางต่อยอดองค์ความรู้สู่อุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative Industry) เช่น การออกแบบผลิตภัณฑ์ และของที่ระลึก ผลงานนี้ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการจัดทำฐานข้อมูลสี (Colour Database) เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์เชิงพาณิชย์ที่ต่อยอดมาจากทุนทางวัฒนธรรม โดยมี Beger และ SCG ร่วมต่อยอดแนวคิดสู่ผลิตภัณฑ์สีทาอาคารเชิงนวัตกรรมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

นิทรรศการของเล่นไทย สนุกแบบวิทย์ คิดแบบเล่น (Mechanics of Play)

นิทรรศการอีกชุดหนึ่งเกิดจากความร่วมมือของ วช., สมาคมฯ และ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในการศึกษาวิจัย “กลไกแห่งการเล่น” ของของเล่นไทยพื้นบ้าน เพื่อเผยให้เห็นว่าของเล่นไทยไม่ใช่เพียงของใช้เพื่อความสนุก แต่เป็นผลผลิตของภูมิปัญญาที่ผสมผสานศาสตร์และศิลป์อย่างกลมกลืน ของเล่นพื้นบ้าน เช่น หนังสติ๊ก ลูกข่าง หรือแมลงปอสมดุล ล้วนสะท้อนหลักฟิสิกส์พื้นฐาน ทั้งแรงเหวี่ยง แรงโน้มถ่วง และแรงเสียดทาน ทำให้การเล่นกลายเป็นการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์แบบธรรมชาติ เสริมทักษะการคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหา และจินตนาการของเด็ก ๆ ตามแนวทาง STEM Education

นอกจากมิติทางวิทยาศาสตร์แล้ว นิทรรศการยังตอกย้ำคุณค่าทางวัฒนธรรมในฐานะ “มรดกภูมิปัญญาไทย” ที่เชื่อมโยงคนรุ่นก่อนกับคนรุ่นหลัง ผ่านของเล่นที่สะท้อนวิถีชีวิต ความเรียบง่าย และความคิดสร้างสรรค์ของคนไทยในแต่ละภูมิภาค พื้นที่แห่งการบูรณาการศาสตร์และศิลป์

หอศิลป์ร่วมสมัย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ถูกปรับปรุงจากอาคารเดิมของ วช. ให้เป็นพื้นที่เรียนรู้แห่งใหม่ที่บูรณาการศาสตร์ ศิลป์ และนวัตกรรมเข้าด้วยกัน วช. มีเป้าหมายให้ที่นี่เป็นศูนย์กลางแห่งความร่วมมือของนักวิจัย ศิลปิน และนักออกแบบ เพื่อแลกเปลี่ยนและต่อยอดองค์ความรู้จากงานวิจัยสู่สังคมและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของประเทศ

ผู้สนใจสามารถร่วมชมนิทรรศการ “เฉดสีจากอารามหลวง” และ “ของเล่นไทย สนุกแบบวิทย์ คิดแบบเล่น”  ณ หอศิลป์ร่วมสมัย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ชั้น 2 อาคาร วช. 8 ภายในงานมีกิจกรรมพิเศษและไอศกรีมเฉดสีวัด จาก Royal Ice Cream ให้ร่วมสนุกอีกด้วย