เป็นนกประจำถิ่นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Elanus caeruleus  มีการกระจายพันธุ์ในแอฟริกา ยูเรเซียตอนใต้ อินเดีย จีนแถบตะวันตกและแถบตะวันออก อินโดนีเซีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ฟิลิปปินส์ และนิวกินี ส่วนในประเทศไทยเราพบได้บ่อยในทุกภาค มีปริมาณปานกลาง

เหยี่ยวขาว มีขนาดความยาว 28-35ซม. ลักษณะหัวใหญ่ คอสั้น ปากสีเหลือง โคนปากกว้าง ปลายปากงุ้มสีดำ หัวตาจะมีขนแข็ง ดวงตาสีแดง ขนลำตัวทั่วตัวเป็นสีขาว ปีกยาว 25-29 ซม. ส่วนปลายปีกแหลมสีเทาเข้ม หัวไหล่ตรงปีกบนสีดำ หางยาวสีเทา ขาและนิ้วสีเหลือง มีเล็บแหลมคมไว้จับเหยื่อ นกทั้งสองเพศมีลักษณะและสีเหมือนกัน ตัวไม่เต็มวัยสีลำตัวด้านบนมีลายขีดสีน้ำตาลอ่อน อกสีน้ำตาลอ่อน

โดยทั่วไปเหยี่ยวขาวจะออกหากินเพียงลำพังในเวลากลางวัน ตามทุ่งหญ้า ป่าละเมาะ ทุ่งโล่ง ทุ่งนาที่มีแหล่งน้ำ มักเกาะอยู่ตามสายไฟ หรือเกาะตามกิ่งไม้โล่ง อาหารเป็นพวกนกขนาดเล็ก ลูกนก ไข่นกชนิดอื่นๆ หนู กบ เขียด กิ้งก่า จิ้งเหลน และงู เวลาหาเหยื่อจะบินร่อนไปมาอยู่ในอากาศ เมื่อพบเหยื่อจะร่อนโฉบลงมาจับเหยื่อที่อยู่ด้านล่าง มันจะกางนิ้วที่มีเล็บแหลมคมจิกับเหยื่อขึ้นมา แล้วไปเกาะที่กิ่งไม้ ใช้เท้าเหยียบและฉีกเหยื่อเป็นชิ้นแล้วกลืนลงคอ

ช่วงฤดูทำรังวางไข่อยู่ระหว่างเดือนธันวาคมถึงเดือนมีนาคม และอาจจะทำรังในช่วงฤดูฝนระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงเดือนตุลาคมอีกครั้งหนึ่งด้วย รังทำแบบง่ายๆ สูงจากพื้นราว 5 เมตร ใช้กิ่งไม้เล็กๆ วางทับซ้อนไปมา ตรงกลางเป็นแอ่งมีใบไม้ปูรองไข่ วางไข่ครั้งละ 2-4 ฟอง ทั้งตัวผู้และตัวเมียผลัดกันฟักไข่ประมาณ 30 วัน เมื่อลูกนกอายุ 10 วันจะมีขนอุยขึ้นเป็นสีน้ำตาลอ่อน มีจุดสีขาว พ่อนกและแม่นกจะช่วยกันหาอาหารมาป้อนลูกนกตลอดทั้งวัน ตัวที่ฟักออกมาก่อนจะโตมากกว่าตัวที่ฟักออกมาทีหลัง และมักจะแย่งอาหารกินเสมอ บางครั้งตัวที่อกมาทีหลังต้องอดอาหารจนตาย เมื่ออายุ 20 วัน ขนอุยของลูกนกจะหลุดเปลี่ยนเป็นขนแข็งสีเทาออกดำ มีสีขาวแซม จนอายุได้ 30 วัน สีขนจะเปลี่ยนเป็นสีขาวและมีลายขีดที่ตัวสีน้ำตาล และหลังจากนั้นอีก 30 วัน ลูกนกจะโตเต็มวัย และหัดบิน เมื่อแข็งแรงดีแล้วพร้อมที่จะบิน จึงแยกจากพ่อและแม่นกไปใช้ชีวิตตามลำพังได้เอง

ปัญจพร  ศรีบุญช่วย
ฝ่ายเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อมและทรัพยากร
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)