เนื้อหาธรรมที่ท่านทั้งหลายจะอ่านต่อไปนี้เป็นเทศน์กัณฑ์สุดท้ายขององค์หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน เป็นการเทศน์อบรมพระสงฆ์ ณ วัดป่าบ้านตาด เนื่องในวันอธิษฐานเข้าพรรษา เมื่อเย็นวันที่ 27 กรกฎาคม พุทธศักราช 2553 โดยหัวข้อที่องค์หลวงตามหาบัวเทศน์คือ "พระอรหันต์ว่างในจิต"...

วันนี้วันเริ่มเข้าพรรษาแล้วนะ พระเณรเราให้ต่างองค์ต่างเข้มงวดกวดขันในข้อวัตรปฏิบัติ กำจัดกิเลสตัวขี้เกียจขี้คร้านออกให้หมด ทำความเพียรตลอดเวลาเว้นแต่หลับเท่านั้น ให้ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติกำจัดกิเลสตัวขี้เกียจขี้คร้านเป็นตัวสำคัญมากที เดียว ให้พากันกำจัดนี้ออกให้ได้ การประกอบความเพียรตามแต่ความสามารถของผู้ใด อันนี้กำหนดให้ไม่ได้นะ ประกอบความพากความเพียรนี้เอาเสียจน.. คือเอากำลังเจ้าของเป็นประมาณเลยเรื่องความพากความเพียร บางคืนไม่นอนก็มีประกอบความเพียรตลอดเวลา นี่เรียกว่าความเพียร เดินจงกรมนั่งสมาธิภาวนา เอาธรรมะนั้นละเข้าเป็นหลักเกณฑ์ในหัวใจ ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติ

ไม่ไปไหนด้วยในพรรษานี้ เข้าพรรษาที่นี่ไม่ไปแรมวันแรมคืนที่ไหน อยู่นี้เป็นประจำ ประกอบความพากเพียรประจำอิริยาบถของตนในบริเวณที่เราจำพรรษานี้นะ ให้พากันตั้งอกตั้งใจ การประกอบความพากเพียรเป็นของสำคัญมาก กิเลสตัวใดก็ตามจะไม่หลุดลอยไปจากความเพียรนี้ได้เลย ความเพียรเป็นของสำคัญ กำจัด(กิเลส)ให้หมดจากหัวใจ เมื่อกิเลสหมดไปจากหัวใจแล้วจิตใจว่างเปล่า ท่านทั้งหลายฟังคำนี้ให้ดีนะ

พอจิตใจว่างจากกิเลสไปหมดแล้วทีนี้โลกว่างหมด จิตใจว่างหมดเลย เรียกว่าหมดงานทำ ไม่มีงาน พระอรหันต์หมดงานทำ ไม่มีงานใดมาทำอีกแล้ว กิเลสตัวเป็นข้าศึกต่อความพากความเพียรก็กำจัดมันออกหมด เพราะอันนั้นเป็นกิเลสเอาให้ขาดสะบั้นไปจากจิตใจหมดแล้วว่างเปล่าหมด ท่านผู้สิ้นกิเลสแล้วท่านไม่มีงานล่ะ จิตใจท่านว่างหมด เรียกว่าจิตใจว่าง โล่งหมดเลย อยู่ที่ไหนว่างตลอดเวลา ท่านไม่มีงานทำล่ะ พระอรหันต์สิ้นกิเลสแล้วหมดงาน ไม่มีงานอะไรที่จะทำอีก งานก็คืองานแก้กิเลส กิเลสสิ้นไปหมดแล้วก็ไม่มีอะไรเป็นงานเป็นการให้ยุ่งยากปากหมองเหมือนแต่ ก่อน ให้พากันตั้งอกตั้งใจ

พอจิตว่างจากกิเลสนี้แล้วมันว่างหมด จิตนี้ว่างเปล่าไปหมดเลย โล่งหมดเลยจิต ให้มันเป็นในหัวใจล่ะมันชัดเจนเอง ดูในหัวใจใครก็ไม่เหมือนดูในหัวใจเราที่กิเลสสิ้นซากลงไปหมดแล้วจากหัวใจ ใจนี้ว่างหมดเลย ไม่มีงานทำ ว่างตลอดเวลาคือใจพระอรหันต์ที่ท่านสิ้นกิเลสแล้วว่างตลอด ไม่ว่ากลางวันกลางคืนยืนเดินนั่งนอนเป็นเวลาว่างของใจทั้งนั้น ไม่มีอะไรเข้ามาแทรกนะ ให้พากันตั้งอกตั้งใจนะ พูดเท่านี้ละ พูดมากกว่านี้ก็เหนื่อย

พระเท่าไรจำพรรษาที่นี่ (61 ครับ) 61 ไม่มีเณร (เณรหนึ่งครับ) 61 กับเณรหนึ่งเป็น 62 ให้ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติกำจัดกิเลสออกจากใจนะ อย่าพากันขี้เกียจขี้คร้าน ความขี้เกียจขี้คร้านเป็นข้าศึกของการก้าวเดินเพื่อความพ้นทุกข์นะ ตัวนี้ตัวสำคัญ คือจิตนี้ให้มันว่างเถอะน่ะ ให้รู้ในตัวของเราเอง พอว่างจากกิเลสหมดแล้วนี้ว่างหมดเลย ไม่มีงานทำ พระอรหันต์หมดงาน หมดงานที่จะทำ นอกจากนั้นว่าหมดไม่ได้ สำหรับพระอรหันต์สิ้นหมด กิเลสไม่มีแล้วไม่มีงานทำ ว่างตลอดเวลา จิตใจว่างคือจิตของพระอรหันต์สิ้นกิเลสหมดโดยสิ้นเชิง ให้พากันจำเอาไปปฏิบัติ การประกอบความเพียรอย่าถอยหลัง ให้ก้าวหน้าตลอดไป การถอยหลังไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ ต้องก้าวหน้าตลอดถึงเรียกว่าเดินเพื่อความพ้นทุกข์ วันนี้มีเท่านั้นล่ะ

เราก็อยากแข็งแรงแต่มันก็อ่อนลงทุกวันๆ ทำอย่างไร มันไม่แข็งแรงล่ะ เรื่องธาตุขันธ์อ่อนลงๆ ทุกวัน แต่จิตใจไม่มี คือจิตใจไม่มีวัย ไม่มีคำว่าอ่อนหรือแข็ง ส่วนร่างกายนี้อ่อนๆ อ่อนลงทุกวัน จิตใจไม่อ่อน เพราะอย่างนั้นท่านจึงเรียกว่านิพพานเที่ยง เที่ยงที่ใจ ใจหมดกิเลสเรียกว่าใจหมดสมมุติ เมื่อใจหมดสมมุติความแปรก็ไม่มี แปรปรวนอะไรไม่มี เที่ยงตรง ท่านว่านิพพานเที่ยง คือใจท่านผู้สิ้นกิเลสแล้วเที่ยง ถ้ายังไม่สิ้นไม่เที่ยง ใจวอกแวกคลอนแคลน ถ้าสิ้นกิเลสแล้วใจก็เที่ยง นิพพานก็เที่ยง ใจก็เป็นธรรมธาตุเที่ยง เป็นเหมือนกัน

เข้าพรรษาละทีนี้ พระก็ไม่ไปแรมวันแรมคืนที่ไหน มีแต่การประกอบความพากเพียร ให้จิตใจสว่างโล่เลย ใครเคยเห็นไหมจิตใจสิ้นกิเลสว่างหมดเลยจิตใจสิ้นกิเลส จิตใจไม่สิ้นกิเลสมีแต่ขวากแต่หนามทิ่มแทงตลอดสายทางเดินของจิต คิดไปไหนมีเสี้ยนมีหนามติดตามไป หาความสุขความสบายไม่ได้ คิดทางดีก็มีเสี้ยนมีหนามตามไป คิดทางชั่วยิ่งแล้ว มีแต่เสี้ยนแต่หนามตามหัวใจไป พอใจสิ้นกิเลสแล้วคิดอย่างไรโล่งหมดเลย นี่ละให้เห็นอย่างนั้นนะ

พูดนี้ท่านผู้ทรงไว้ซึ่งความบริสุทธิ์ประเภทนี้ก็คือพระพุทธเจ้าและพระ อรหันต์ นอกนั้นไม่มี พระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ พระอรหันต์ทุกองค์มีเหมือนกันหมด ว่างหมดเลยพระอรหันต์ว่างในจิต ไม่มีอะไรเสียดแทงใจหัวใจ เป็นจิตใจที่ว่าง นั่นละใครจึงอยากไปแต่นิพพาน นิพพานว่างอย่างนั้นละ ไม่มีอะไรเสียดแทงหัวใจเลย เรียกว่าหมดงาน พระอรหันต์สิ้นกิเลสแล้วหมดงานทำ ไม่มีงานอะไรจะทำ คิดอะไรขึ้นมาเป็นเรื่องกิเลสทั้งนั้นๆ เมื่อกิเลสยังมีอยู่ในใจ พอ กิเลสสิ้นจากใจแล้วคิดอะไรก็ไม่มีกิเลส จิตเป็นธรรมแล้ว และเป็นธรรมล้วนๆ เลย เรียกว่าจิตเป็นธรรม คิดอะไรก็เป็นธรรมไปหมด ไม่มีกิเลส

เอามันเห็นนะ ที่พูดนี้มีตัวอย่าง พระอรหันต์เป็นอย่างนั้นละ พระพุทธเจ้า-พระอรหันต์ทุกพระองค์เป็นอย่างนั้นเหมือนกันหมด ไม่มีอะไรจะมาข้องใจ ว่างหมดเลย ให้มันเห็นประจักษ์ในใจ คืออันนี้เป็นได้ในหัวใจของผู้บำเพ็ญนะ ไม่ได้เลือกหน้านะ ใครทำเต็มกำลังความสามารถเป็นได้ด้วยกัน จิตนี้ว่างเปล่าหมดเลย ว่างจากกิเลส ไม่มีกิเลสเหลือแล้วก็ว่างไปหมด จิตว่างก็คือจิตพระอรหันต์ จิตว่างเปล่าไม่มีอะไรกีดขวางหัวใจเลย เป็นจิตที่ว่างเปล่าตลอดเวลา นั่นละเรียกว่าจิตว่างว่างอย่างนั้น กิเลสไม่มี คิดเท่าไรก็เป็นความคิดธรรมดา ไม่มีกิเลสแฝงขึ้นมา ทีนี้จะให้พรแล้วนะ

(ลูกลากลับกรุงเทพเจ้าค่ะ) กลับกรุงเทพ นี่มีกุฏิเราก็จะกลับกุฏิ เรามีกุฏิเราก็กลับกุฏิ

วันนี้วันที่ 27 เข้าพรรษากี่พรรษาแล้วเรา (76 ปี) พรรษา 76 ปีนะ เข้าพรรษา 76 พรรษา นานอยู่นะ 76 ปีบวชมาได้ 76 ปี มันก็มีแต่จะไปหน้าเรื่อยละ ที่ว่าจะสึกออกมาไม่มีทาง คือจิตไม่แย็บเลย มีแต่พุ่งข้างหน้ารอวันตาย ข้างหน้าก็รอวันตาย ไม่ได้ว่ารอวันได้สึกนะ รอวันตาย หมดล่ะ อะไรก็หมด หมดห่วงหมดใย หมดทุกสิ่งทุกอย่างในหัวใจหมดเลย เอาให้มันหมดอย่างนั้น ในจิตในใจกิเลสตัวใดไม่เหลือ หมด หายห่วง โล่งหมดเลย

บวชตั้งแต่แรก (2477 20 ปี 9 เดือนบวช) จากนั้นมาก็เรื่อยเลย จนป่านนี้ล่ะ ได้เท่าไร 76 ปีเราบวชมา โยมแม่อยากให้บวชมาก เราก็มีข้อผูกมัด บวชนั้นบวช อยากสึกเมื่อไรก็สึกเราว่า บวชแล้วอุปัชฌาย์ยังไม่กลับอยากสึกก็สึก แม่ก็สาธุเลย แม่อยากเห็นแต่ผ้าเหลืองเวลาบวช พอบวชไปอยู่ไปจิตใจมันดูดไปนะ ดูดไปข้างหน้าไม่ถอยหลัง มันดูดไปข้างหน้าเรื่อยๆ คำว่าอยากสึกเลยไม่มีนะ มีแต่ดูดเข้าไปข้างหน้าเรื่อยจนกระทั่งทุกวันนี้ คำว่าสึกเลยไม่มี ทุกวันนี้ไม่มี คำว่าสึกไม่มีเลย มีแต่รอข้างหน้า ไปข้างหน้าเท่านั้นเอง

ดีอยู่น่ะล่ะ จิตมันค่อยดื่มด่ำไปเรื่อยๆ มันไม่ถอย บืนไปเรื่อยเลยจนกระทั่งทุกวันนี้ เรื่องบวชก็ดี จิตมันดูดดื่มไปเรื่อย ไม่ปรากฏว่าอยากสึกนะตั้งแต่วันบวชมา คิดว่าอยากสึกไม่มี มีแต่ดื่มเรื่อยๆ จนกระทั่งทุกวันนี้ ทีนี้คำว่าอยากสึกก็เลยไม่มี ไม่มีเลยคำว่าอยากสึกไม่มี มีแต่คอยที่จะไปข้างหน้า ถึงวันตายว่าอย่างนั้นเถอะ อยากสึกไม่มีถึงวันตายเลย มันไม่อยากสึกจะว่าอย่างไร

ไม่มีอะไรล่ะ เลิกกันเท่านั้นละ ให้พากันภาวนานะ เข้าพรรษาแล้วให้พากันภาวนา ตั้งใจภาวนา

ที่มา http://www.dhammada.net/page/15/