ใจคนเราเหมือนปรอท ใจคนเราเหมือนลิง เหมือนลิงที่มันดิ้นอยู่ตลอดเวลา ดึงเอาไว้อยู่เป็นที่ เดี๋ยวมันก็ไปอีก ดึงเอาไว้ เดี๋ยวมันก็กลับไปอีก เราต้องพยายามดึงพยายามรั้ง พยายามควบคุมใจเราบ่อยๆ ถ้าไม่อย่างนั้นแล้วมันก็ไม่อยู่ มันก็เที่ยวคิดไปตามอารมณ์ตัวเอง นึกอะไรได้มันก็ไปอันนั้นแหละ มันไม่มีอะไรเป็นเครื่องห้ามเครื่องผูก เราต้องมีเครื่องผูกใจคือ ภาวนา

ภาวนาเป็นเครื่องผูกใจนั่นเอง ภาวนาทำให้เกิดสติ สติเป็นหลัก สมาธิทำให้จิตใจนิ่งเฉยได้ ไม่ลุกลี้ลุกลน ไม่ปรุงแต่งอะไรมาก ก็ไม่ต่างอะไรกับเราเอาเชือกไปผูกติดกับหลัก แล้วก็มาผูกติดกับลิง ลิงมันจะดิ้นรนไปแค่ไหนก็อยู่ในขอบเขตของมัน คือ เชือกติด ถ้ามันดิ้นไปมากๆ เข้า มันก็ย้อนกลับมาที่เดิม มันก็มีโอกาสจะหยุดนิ่งได้ในเมื่อมันเหนื่อยเต็มที่ เราก็ตามดูใจเราเหมือนเราตามดูลิงนั่นเอง เราไม่ต้องไปเป็นลิงกับเขา เพียงแต่เรานั่งดูลิงดิ้นไปดิ้นมา นั่งอยู่เฉยๆ ไม่ต้องไปดิ้นตามมัน ถ้าเราไปดิ้นตามมัน เราก็เป็นลิงไม่หยุดเลย เหนื่อยตายเลย

การทำสมาธิก็เหมือนคนนั่งดูลิงนั่นเอง ดูไปดูมา เดี๋ยวลิงมันดิ้นไปดิ้นมาจนเชือกมันดึงวนไปจนเชือกพัน ผลที่สุดมันก็หยุดดิ้น มันก็นั่งเงียบของมันได้ ลิงก็รู้จักหยุดเหมือนกันในเมื่อเชือกมันตึงเชือกมันรัดตัวมัน ใจเราก็เหมือนกัน เราก็คอยภาวนาดูใจเราเหมือนดูลิงนั่นเอง แต่เราจะทำเป็นลิงไม่ได้ ถ้าทำเป็นลิงคือสร้างความนึกคิดไปด้วย ภาวนาแล้วเหนื่อยมาก ใจไม่หยุดไม่หย่อนเลย เราก็ต้องควบคุมอยู่ที่หลักคือสติ สมาธิเกาะนิ่งไว้ที่กายกับใจ มันก็สงบจนได้ ไปไหนๆ มันก็กลับมา ไปไหนๆ เดี๋ยวมันก็กลับมา เรารู้เท่าทันความคิดแล้วมันก็กลับมาอยู่ที่เดิม มันก็สอบได้ในใจเรา

......................

ลานธรรมจักร หลวงพ่อสนอง กตปุญฺโญ วัดสังฆทาน