"ดร.ปริญญา พุทธาภิบาล" ผู้เชี่ยวชาญด้านธรณีศาสตร์และที่ปรึกษารองอธิการบดีฝ่ายวิทยาเขตกาญจนบุรี มหาวิทยาลัยมหิดล เผยรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์เกิดแผ่นดินไหวต่อปีนับร้อยครั้ง แต่ประชาชนไม่รู้สึกตัว ยันเกิดขนาด 4 ที่ตำบลหนองลู อำเภอสังขละบุรี ไม่กระทบเขื่อนยักษ์กาญจน์ 

จากกรณีเกิดเหตุแผ่นดินไหว ขนาด 4 แมกนิจูด ที่ความลึก 6 กิโลเมตร จุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวอยู่ที่บริเวณ ต.หนองลู อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี ละติจูด 15.185 องศาเหนือ ลองติจูด 98.404 องศาตะวันออก ระยะห่างจากเขื่อนเขื่อนวชิราลงกรณ อ.ทองผาภูมิ ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ 48 กม.เขื่อนศรีนครินทร์ อ.ศรีสวัสดิ์ ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ 116 กม.โดยกองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว กรมอุตุนิยมวิทยาแจ้งว่า สาเหตุนั้นเกิดจากการเลื่อนตัวของกลุ่มรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ ซึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเวลา 03.07 น.ของวันที่ 19 พ.ย.66 ที่ผ่านมา ตามที่ได้เสนอข่าวไปแล้วนั้น

ล่าสุดวันนี้ (20 พ.ย.66) ดร.ปริญญา พุทธาภิบาล ผู้เชี่ยวชาญด้านธรณีศาสตร์และที่ปรึกษารองอธิการบดีฝ่ายวิทยาเขตกาญจนบุรี มหาวิทยาลัยมหิดล เปิดเผยว่า แผ่นดินไหวขนาด 3-5 คงเกิดได้เป็นครั้งคราว ไม่หายไปไหนโดยเฉพาะบริเวณแนวรอยเลื่อนแขนงกลุ่มหรือโซนรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ รอยเลื่อนศรีสวัสดิ์ ส่วนกรณีที่เกิดขึ้นที่ ต.หนองลู อ.สังขละบุรีนั้นเนื่องจากสภาพภูมิประเทศของพื้นที่ดังกล่าวตั้งอยู่ปลายแนวร่องรอยเลื่อนเจดีสามองค์ ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปทางต้นน้ำแควน้อย อ.สังขละบุรี ก่อนถึงแนวเขตแดนไทย-เมียนมา คาดว่ามีระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตรเศษ

ซึ่งเส้นทางน้ำช่วงบ้านหนองลู เป็นแนวเส้นตรงซึ่งในทางธรณีวิทยาเราแปลความหมายว่าเป็นแนวรอยเลื่อนซึ่งหินแตกหักมาก บางส่วนถูกบดและแตกเป็นก้อนเล็กจึงถูกกร่อนและผุพังได้เร็วกว่าส่วนอื่น เป็นแนวที่น้ำกัดเซาะและแนวบังคับการไหลของทางน้ำ และจากการตรวจภาพมุมสูงจะเห็นริ้วรอยแตกตรงเป็นช่วงๆ แต่ละช่วงยาวบ้างสั้นบ้าง แสดงว่าโซนรอยเลื่อนแยกกันเป็นระยะๆ ขนาดความยาวของรอยเลื่อนต่างกัน เมื่อเคลื่อนตัวก็มีผลต่อความรุนแรงคลื่นแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นต่างกัน แรงที่สามารถทำให้เกิดการแตกหักของหินจึงไม่เท่ากัน

ซึ่งโครงสร้างรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ถูกขนาบด้วยรอยเลื่อนสกายแนวเหนือใต้ในประเทศเมียนมาและรอยเลื่อนระนองที่พาดขึ้นมาด้านตะวันออกในอ่าวไทย ทำให้รอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ขยับตัวได้น้อย ดังนั้นโอกาสที่จะทำให้เกิดแผ่นดินไหวรุนแรงแบบในยูนนาน เสฉวน ด้านเหนือของประเทศจีน และส่วนบนของประเทศเมียนมา และแถบเนปาล เป็นไปได้น้อยมาก

สำหรับแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ถือว่า "เป็นเรื่องปกติ เพราะที่ผ่านมาพบว่า รอยเลื่อนเจดีย์สามองค์เกิดแผ่นดินไหวขึ้นนับร้อยครั้งต่อปี แต่ประชาชนไม่รู้สึกว่าเกิดแผ่นดินไหวเท่านั้นเอง แต่ครั้งนี้เกิดขึ้นค่อนข้างแรง จึงทำให้ประชาชนรู้สึกได้ถึงแรงสั่นสะเทือน ส่วนความกังวลว่าแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวครั้งนี้จะส่งผลกระทบต่อเขื่อนวชิราลงกรณ และเขื่อนศรีนครินทร์หรือไม่นั้น ผมมั่นใจเป็นอย่างมากว่า ไม่ส่งผลกระทบต่อเขื่อนทั้ง 2 แห่งอย่างแน่นอน"

ดร.ปริญญา พุทธาภิบาล เปิดเผยว่า ตลอดหลายปีที่ผ่านมาตนได้ศึกษาค้นคว้ารอยเลื่อนศรีสวัสดิ์และรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ พบว่ารอยเลื่อนแผ่นดินไหวนั้นใหญ่มากครอบคลุมไปทั้งทวีปอินเดีย ออสเตรเลีย มันเชื่อมกันอยู่เพราะข้างล่างมันเป็นแผ่น มันไม่ใช่รอยแยกแบบที่เราเห็นเป็นรอยเล็กๆ เหมือนรอยเลื่อนในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรี เช่น รอยเลื่อนบริเวณเกาะไอซ์แลนด์ แผ่นดินมันก็จะแยกกันกลางมหาสมุทรแอตแลนติกใต้ทะเลลงไปประมาณ 3-4 กิโลเมตรมันจะมีรอยแยกใต้พื้น ซึ่งแตกต่างกับรอยแยกของบ้านเราที่เป็นรอยเลื่อนธรรมดา ไม่ใช่รอยเลื่อนที่จะทำให้มีการเกิดแผ่นดินไหวได้รุนแรงขนาดนั้น

ส่วนที่ใกล้บ้านเราที่สุดและสามารถทำให้แผ่นดินไหวได้ขนาด 8-9 ริกเตอร์ก็คือรอยตะเข็บระหว่างอินเดีย-ออสเตรเลีย กับยูเรเซีย ซึ่งอยู่ห่างจากบ้านเราประมาณ 500 กิโลเมตร อยู่ในเกาะอันดามันนิโคบา ที่อยู่ระหว่างชายแดนพม่า กับประเทศอินเดียในทะเลอันดามัน มันเป็นเกาะในแนวเหนือใต้ ซึ่งเป็นเกาะภูเขาไฟ

ส่วนรอยเลื่อนที่อยู่ใกล้บ้านเราเข้ามาอีกก็คือ รอยเลื่อนสะเกียงหรือที่พม่าเรียกว่ารอยเลื่อนสะกายที่อยู่แนวเหนือใต้ ซึ่งมันอยู่ระหว่างแนวตะเข็บธรณี รอยเลื่อนสะกายเป็นรอยเลื่อนแบบเฉือนเลียบขวา คือ บล็อกที่อยู่ฝั่งตะวันตกมันเลื่อนไปทางซ้าย ส่วนที่อยู่ทางตะวันออกที่อยู่ทางฝั่งบ้านเรา มันก็เคลื่อนที่ไปด้วยแต่มันเคลื่อนที่ช้ากว่า ที่สำคัญคือ ในรอยเลื่อนสะกายคุณภาพรอยเลื่อนมันเอียงไปทางตะวันตก เพราะฉะนั้นการเกิดแผ่นดินไหวมันก็จะเกิดไปทางทิศตะวันตก ซึ่งฝั่งตะวันตกเป็นฝั่งประเทศพม่า

ส่วนรอยเลื่อนในประเทศของเราเป็นรอยเลื่อนแขนง ซึ่งไม่น่าเป็นห่วงเท่าทางเหนือโดยเฉพาะจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ซึ่งน่าเป็นห่วงกว่ารอยเลื่อนที่มีอยู่ในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรีมากกว่า เพราะว่าทางเหนือมันไม่มีอะไรกั้น ส่วนจังหวัดกาญจนบุรี ยังมีมหาสมุทรแปซิฟิกกั้นเอาไว้ อย่างรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ เมื่อหลายปีมันเคยฉีกมาก่อน แต่โอกาสที่จะฉีกรุนแรงนั้นมีน้อยมาก เพราะข้างล่างมันมีรอยเลื่อนระนองคอยดันเอาไว้ซึ่งเป็นข้อดี

โดยสามารถสังเกตได้ง่ายๆ ว่าในประเทศไทยจะมีบ่อพุน้ำร้อนทั้งหมดประมาณ 95 บ่อ ส่วนทางภาคเหนือบ่อน้ำร้อนจะมีอุณหภูมิความร้อนสูงถึง 80-100 องศา ซึ่งสามารถต้มไข่ให้สุกได้เลย ส่วนทางภาคใต้ก็มีอุณหภูมิสูง 60-80 องศา สำหรับจังหวัดกาญจนบุรีบ่อพุน้ำร้อนที่มีอยู่มีอุณหภูมิความร้อนบวกลบกันแล้วไม่เกิน 40 องศาซึ่งถือว่าอยู่ในภาวะปกติ ข้อมูลนี้ได้มาจากกรมทรัพย์ฯ โดยอุณหภูมิที่เกิดขึ้นตามบ่อพุน้ำร้อนต่างๆ นั้นก็มาจากการเกิดแผ่นดินไหว ซึ่งจากการเปรียบเทียบสถิติการเกิดแผ่นดินไหวพบว่าทางภาคเหนือจะเกิดแผ่นดินไหวบ่อยมาก และมีโอกาสสูญเสียอย่างแน่นอน

แต่อย่างไรก็ตามก็อยากฝากไปถึงประชาชนว่าขั้นตอนการระวังหลักๆ มีอยู่ 2 ขั้นตอนคือ ขั้นตอนก่อนเกิดเหตุแผ่นดินไหวจะต้องเก็บภาชนะสิ่งของให้มั่นคงแข็งแรงโดยเฉพาะภาชนะที่แขวนเอาไว้เพื่อโชว์ และขั้นตอนที่ 2 คือขณะเกิดเหตุจะต้องรีบออกมานอกอาคารบ้านเรือนให้เร็วที่สุด แต่หากออกมาไม่ทันก็ให้ก้มหลบตามมุมตึกหรือให้เข้าไปหลบใต้โต๊ะหรือเตียงเพื่อป้องกันสิ่งของหรือภาชนะที่แขวนเอาไว้โชว์ตกหล่นใส่ได้รับบาดเจ็บ

"ขอประชาสัมพันธ์ว่าระหว่างวันที่ 9-16 ม.ค.67 ที่จะถึงนี้มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตกาญจนบุรี จะเป็นเจ้าภาพจัดประชุมธรณีวิทยาระหว่างประเทศจะมีนักธรณีวิทยาจากหลายประเทศทั่วโลกเดินทางมาเข้าร่วมประชุมพร้อมเสนอผลงานทางวิชาการด้านต่างๆ ส่วนหนึ่งของการประชุมจะเป็นการนำเสนอและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นด้านธรณีพิบัติภัยแผ่นดินไหว ดินถล่ม หลุมยุบ ฯลฯ การเกิด การศึกษา การเตือนภัย ฯลฯ หากภาครัฐ ภาคเอกชน นักเรียน นักศึกษา และประชาชน สนใจ สามารถเข้าไปดูรายละเอียดใน website ของ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตกาญจน์บุรีได้ตลอดเวลา" - 003