8 เมษายน 2567 ในช่วงน้ำ 14 ถึง 15 ค่ำ และ 1 ถึง 2 ค่ำฤดูแล้ง ชาวบ้านหมู่ที่ 8 บ้านนาพญา ตำบลละงู อำเภอละงู จังหวัดสตูล จะนำเรือออกล่องไปตามลำคลองเรียบป่าโกงกางเพื่อหาสาหร่ายสาย (สาหร่ายขนนก) หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าหา ลาโต๊ส , ลาสาย หรือ สาย

โดยแหล่งหาสาหร่ายสายจะมีด้วยกัน 2 ลำคลองคือ 1 โซนท่านาพญา และ 2 โซนท่าพะยอมทันทีระดับน้ำในลำคลองลดลง จนเกือบถึงยอดอกชาวบ้านที่ว่างเว้นการออกเรือหาปูดำหรือออกเรือหาแมงกะพรุน ก็จะพากันออกไปหาในช่วงฤดูแล้งเพื่อเป็นรายได้เสริม 

โดยทุกคนที่มาหาจะมีทั้งวัยรุ่นและผู้สูงอายุอย่างคุณลุงปิยะศักดิ์ เภอสม อายุ 68 ปี ที่ยอมรับว่าออกมาหาสาย ตั้งแต่วัยหนุ่มนานถึง 30 ปีแล้ว โดยเคยหามากสุดในชีวิตคือ 40 กิโลกรัม เมื่อหลายสิบปีก่อน แต่ตอนนี้หาได้มากสุด 10 กว่ากิโลกรัม โดยอุปกรณ์ก็จะมีแว่นตาดำน้ำและภาชนะสำหรับใส่สาหร่ายสาย โดยการหาในแต่ละครั้งจะต้องดำดิ่งลงไปในน้ำที่มีความลึกประมาณยอดอก แต่หากลึกกว่านั้น ก็จะหลีกเลี่ยงไปหาพื้นที่อื่นเพื่อเซฟร่างกายด้วยเช่นกันเพราะจะต้องกลั้นหายใจให้นานเพื่อที่จะไปดึง สาหร่ายสายขึ้นมาจากน้ำให้ได้

น้องวินกับน้องแม๊ค บอกว่า หากวันไหนไม่ออกเรือหาปูดำหรือหาแมงกะพรุน พอเข้าสู่ฤดูแล้งก็จะออกมาหา สาหร่ายสายหรือสาย โดยช่วงแรก ๆก็จะออกมาหากับคุณพ่อ พอรู้แหล่งพิกัดก็จะออกมาหาตามลำพัง โดยพบว่า สาหร่ายสาย มักจะอยู่กันเป็นกลุ่มเป็นก้อนริมป่าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์ เมื่อกระโดดลงน้ำและเท้าถึงพื้น สัมผัสว่ามีความนิ่มก็หมายความว่าบริเวณนั้นมี สาหร่ายสาย เป็นจำนวนมากนั่นเอง ใน 1 ปีหาได้เพียงไม่กี่เดือน โดยจะหาได้มากสุดก็ช่วงที่น้ำลดลงต่ำสุด เพราะต้องใช้ความชำนาญในการกลั้นลมหายใจในการดำน้ำดึงสาหร่ายขึ้นมา   

การออกมาหา สาหร่ายสาย(สาหร่ายขนนก) หรือ ลาโต๊ส ในครั้งนี้ทีมเกษตรอำเภอละงูและทีมผู้ใหญ่บ้านรวมทั้งสมาชิก อบต.ละงู ก็หวังจะผลักดันให้พื้นที่แห่งนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์กับอาหารพื้นถิ่นที่ขึ้นชื่อที่มีลักษณะเฉพาะเพราะจะมีทานในช่วงน้ำลงและฤดูแล้งเท่านั้น  

นางสาวมนัสนันท์ นุ่นแก้ว เกษตรอำเภอละงู บอกว่า หลังจากลงพื้นที่ในครั้งนี้จะเข้ามาส่งเสริมให้มีการรวมกลุ่มกันส่งเสริมอาชีพ ร่วมกันทำกิจกรรม เช่น การอนุรักษ์สาหร่ายสายให้อยู่คู่กับลูกหลาน และการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยจะทำร่วมกับผู้นำท้องที่ท้องถิ่นเพื่อต่อยอด โดยสามารถติดต่อสอบถามได้ที่สำนักงานเกษตรอำเภอละงู

นายตารอด ใบหลำ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 8 บอกว่า สาหร่ายสาย นับเป็นสินค้าที่ตลาดมีความต้องการเป็นอย่างมากและที่นี่ก็จัดเป็นอีกหนึ่งแหล่งที่มีสาหร่ายสาย หรือ ลาโต๊ส เยอะที่สุดอีกหนึ่งแหล่งในจังหวัดสตูล โดยอนาคตก็เตรียมผลักดันให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยนักท่องเที่ยวสามารถเดินทางมาชมป่าโกงกางที่อุดมสมบูรณ์มาดูวิถีชีวิตของชาวบ้านในการหาสาหร่าย ชิมกันสดๆถึงอรรถรสความกรอบ ใหม่สดของสาหร่ายชนิดนี้ ที่ชาวบ้านนาพญา ตำบลละงู อำเภอละงูจังหวัดสตูลพร้อมดูแล   

ด้าน กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ภายใต้การดำเนินงานของศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้และพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 5 สตูลได้ศึกษาวิจัยการใช้สาหร่ายสายหรือสาหร่ายขนนก พบสรรพคุณที่โดดเด่นคือมีสารต้านอนุมูลอิสระป้องกันมะเร็งมีวิตามินที่ร่างกายต้องการ สาหร่ายชนิดนี้จะเจริญเติบโตในที่มีคุณภาพน้ำที่สะอาดเท่านั้น

ชาวบ้านส่วนใหญ่ใช้รับประทานเป็นผักจิ้ม โดยการล้างให้สะอาดก่อนนำมากิน เพราะสาหร่ายสายเมื่อถูกน้ำจืดเพียงไม่นานก็จะตายหากไม่รีบทาน พบในช่วงฤดูแล้งเดือนมีนาคม – พฤษภาคม และจะเริ่มลดลงเมื่อเข้าหน้าฝนในช่วงมิถุนายนถึงตุลาคม สำหรับพื้นที่พบสาหร่ายสาย ตามแนวชายฝั่งอำเภอท่าแพ,ละงู ,ทุ่งหว้า เพราะมีลักษณะคล้ายคลึงกันมีลักษณะเป็นหินดินดานเป็นโคลนทราย

พื้นที่ความอุดมสมบูรณ์ของป่าชายเลนนั้นพบว่า มีคุณประโยชน์อย่างอเนกอนันต์ไม่ว่าจะเป็นทางตรงและทางอ้อม สรรพสิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิดที่เข้ามาพึ่งพิงจะใช้ประโยชน์จากป่าชายเลน ในแง่ของแหล่งอาหารที่อยู่อาศัยแหล่งหลบภัยเช่นเดียวกับสาหร่ายสาย หรือ สาหร่ายขนนก ที่ยึดเอาป่าชายเลนเป็นเสมือนบ้านของตนเองยังคุณประโยชน์ให้แก่ชาวบ้านที่อาศัยอยู่บริเวณนั้น ได้เก็บหามาบริโภคในครัวเรือน และยังสามารถขายเพื่อเป็นรายได้จนเจอครอบครัวอีกด้วย 

นับเป็นการเกื้อกูลเอื้อประโยชน์แก่กัน ทั้งป่าชายเลน สาหร่าย และชาวบ้านในบริเวณนั้นประโยชน์จากสาหร่ายสาย ชาวบ้านมีการถ่ายทอดองค์ความรู้และนำไปสู่วิถีแห่งภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่นได้ต่อไป.012