8 กันยายน 2567 น้อยหน่าของลพบุรีถือเป็นผลไม้ที่มีบันทึกตามประวัติศาสตร์ว่า เป็นผลไม้ที่ขึ้นชื่อลือชาของจังหวัดมานาน ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งพันธุ์ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคือ น้อยหน่าพระที่นั่งเย็น ที่ปลูกกันมากในบริเวณพระที่นั่งไกรสรสีหราช หรือ พระที่นั่งเย็น ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี มีรสชาติดีและผลโต เป็นน้อยหน่าพันธุ์พื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของลพบุรีในอดีต

น้อยหน่าพระนารายณ์มหาราชหรือ น้อยหน่าพระที่นั่งเย็น เป็นน้อยหน่าฝ้ายผลใหญ่ เมล็ดฟูขาวเหมือนปุยฝ้าย รสชาติหวานหอม เป็นที่นิยมของผู้บริโภคเป็นอย่างมาก โดย 1 ปี ถึงจะออกผลผลิตมาให้รับประทานกัน จังหวัดลพบุรี จึงได้มีการสนับสนุนให้เกษตรกรในพื้นที่เขตพระที่นั่งเย็น หันมาปลูกน้อยหน่าพื้นบ้าน เพื่อเป็นการสร้างรายได้และเพิ่มแหล่งท่องเที่ยวให้กับทาง จังหวัดลพบุรี อีกด้วย

 
น้อยหน่าเป็นไม้ผลเมืองร้อนมีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของ ทวีปอเมริกา และมีการแพร่กระจายนำเข้ามาปลูกใน ประเทศไทย สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยมีการ สันนิษฐานว่าชาวโปรตุเกสหรือชาวอังกฤษเป็นผู้ที่นำเข้า มาถวาย ณ พระที่นั่งไกรสรสีหราชหรือพระที่นั่งเย็น แต่ ชาวบ้านในท้องถิ่นมักเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าตำหนักทะเล ชุบศร ทำให้มีการเพาะพันธ์และปลูกน้อยหน่าต้นแรกบน แผ่นดินไทยขึ้นที่ตำบลทะเลชุบศร จังหวัดลพบุรี และเป็น สายพันธุ์พื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของลพบุรีในอดีต ด้วยคุณลักษณะเด่นของน้อยหน่าลพบุรี เป็นน้อยหน่าฝ้ายหรือน้อยหน่าเนื้อ และถือได้ว่าน้อยหน่าลพบุรีหวาน อร่อยที่สุดในประเทศไทย มีความหวานอร่อย

 
ซึ่งในอดีตทำให้สายพันธุ์น้อยหน่าลพบุรีมีจำนวน น้อยลง ทำให้ทางจังหวัดลพบุรีได้มีโครงการส่งเสริม และสนับสนุนให้เกษตรกรทำสวนได้ขยายการปลูก น้อยหน่าพันธุ์ดั้งเดิมปลูกขึ้นที่หมู่ 8 บ้านพระที่นั่งเย็น ให้เต็มพ้นที่เพื่อเป็นผลไม้ประจำตำบลทะเลชุบศรและ จังหวัดลพบุรี

ด้านนางระวีวรรณ มีแพง กำนันตำบลทะเลชุบศร เปิดเผยว่า  สำหรับยน้อยหน่าพระที่นั่งเย็นหรือน้อยหน่าพระนารายณ์นี้เริ่มมีรการฟื้นคืนพันธุ์อีกครั้งเริ่มเมื่อประมาณปี 2559-2560 ในสมัยของนายภานุ แย้มศรี อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี ที่มีความคิดต้องการคืนน้อยหน่าสายพันธุ์พื้นเมืองของจังหวัดที่ในอดีตเคยสร้างชื่อเสียงให้กับจังหวัดลพบุรีมาช้านาน แต่การที่ชุมชนเจริญขึ้นมาทำให้มีการถมที่ดินเพื่อปลูกสร้างบ้านทำให้สวนน้อยหน่าถูกติดโค่นและปลูกสร้างบ้าน จนน้อยหน่าหายไป หลังจากที่มีการส่งเสริมอนุรักษ์ฟื้นฟูกันขึ้นมาใหม่ ทำให้ปัจจุบันนี้ มีการปลูกน้อยหน่าเพิ่มมากขึ้น และถือเป็นการคืนถิ่นของน้อยหน่าพระที่นั่งเย็นอีกครั้ง จนขณะนี้น้อยหน่าที่มีการส่งเสริมการปลูกเริ่มออกลูกแล้ว ติดผล มากยิ่งขึ้นมา และรสชาติของน้อยหน่าพระที่ที่นั่งเย็น หรือที่ชาวบ้านจะเรียกว่าน้อยหน่าพระนารายณ์ ยังคงมีรสชาติที่หวาน อร่อย เหมือนกับดั้งเดิม และที่นี้เป็นการปลูกแบบอินทรีย์ ปลอดสารเคมีร้อยเปอร์เซ็น จุดเด่นของน้อยหน่าพระที่นั่งเย็นจะมี ฝ้ายผลใหญ่ เมล็ดฟูขาวเหมือนปุยฝ้าย รสชาติหวานหอม เป็นที่นิยมของผู้บริโภคเป็นอย่างมาก โดย 1 ปี ถึงจะออกผลผลิตมาให้รับประทานกันแค่หนึ่งครั้งเท่านั้น และในปีนี้น้อยหน่าพระที่นั่งเย็นเริ่มมีผลผลิตออกเพิ่มมากขึ้น ชาวสวนสามารถเก็บจำหน่ายน้อยหน่าพระที่นั่งเย็นได้โดยลูกค้าจะมาสั่งจองจากสวนในราคากิโลกรัมละ40-50บาท  เพราะเป็นชาวสวนขายเอง คือเป็นการตลาดขายตรงระหว่างผู้ปลูกกับผู้บริโภค ซึ่งใครที่ชื่นชอบทานน้อยหน่าสามารถจับจองกันได้แล้ว

 
ซึ่งกำนันตำบลทะเลชุบสอนบอกต่อว่า น้อยหน่าพระที่นั่งเย็นมีประวัติศาสตร์ ความเป็นมา รวมทั้งคุณ ประโยชน์และสรรพคุณ แม้แต่ความโดนเด่นเรื่องรสชาติ ความหวานอร่อยของน้อยหน่าลพบุรีและยังส่งเสริมสร้าง รายได้ของชาวบ้านในท้องถิ่นจังหวัดลพบุรี และเพื่อเป็นการสร้างรายได้และเพิ่มแหล่งท่องเที่ยวให้กับทาง จังหวัดลพบุรี อีกด้วย