วันที่ 2 ธันวาคม 2568 เพจเฟซบุ๊ก ภูมิศาสตร์น่ารู้ Brr. ได้ให้ข้อมูลเกี่ยว ฝุ่นPM2.5 กับ สภาวะอากาศปิด” หรือ สภาวะฝาชีครอบ(Inversion)  ปัจจัยที่ทำให้ฝุ่น PM2.5 สะสมตัวในฤดูหนาว

โดยระบุว่า ความกดอากาศที่มีกำลังแรงมักทำให้เกิดลมแรง ซึ่งฝุ่นละอองสามารถระบายได้ดีหากแต่ช่วงที่มีกำลังอ่อนลงมักจะทำให้มวลอากาศนิ่ง และเกิดปรากฏการณ์อากาศปิด (Inversion) ซึ่งอากาศไม่สามารถลอยตัวขึ้นในแนวดิ่งได้ตามปกติ และสามารถสังเกตเห็นได้ถึงสภาวะลมสงบหรือลมอ่อน ปัจจัยเช่นนี้ ทำให้ฝุ่นละอองที่่อยู่ในอากาศไม่สามารถระบายได้ และเกิดการสะสมในอากาศได้หลายวันหรือหลายสัปดาห์ 

โดยทั่วไปอากาศร้อนภาคพื้นดิน จะยกตัวสูงขึ้นไปยังอากาศที่เย็นกว่าด้านบน  การยกตัวทำให้อากาศเคลื่อนที่ มลพิษหรือฝุ่นPM2.5 ก็จะกระจายออก อากาศเย็นไหลมาแทนที่ทำให้เกิดลม หรือการไหลหมุนเวียนของอากาศ

ในขณะที่เกิดภาวะอุณหภูมิกลับทิศ หรือลักษณะที่เรียกว่าอากาศปิด(Inversion) หรือสภาวะฝาชีครอบ  ซึ่งมักจะเกิดในช่วงความกดอากาศสูงปกคลุม (ฤดูหนาวของไทย) แล้วค่อยๆอ่อนกำลังลง ทำให้อากาศภาคพื้นดินอุณหภูมิต่ำหรือเย็นกว่าอากาศที่อยู่สูงซึ่งมีอุณหภูมิสูงหรือร้อนกว่านั้นเอง อากาศร้อนกว่าด้านบนจึงทำหน้าที่เหมือนฝาชีครอบปิดไว้ และทำอากาศไม่ยกตัวหรือลอยตัวขึ้น  ส่งผลให้มลพิษหรือฝุ่นPM2.5 ไม่สามารถลอยขึ้นและกระจายได้ง่าย

จะเห็นได้ว่าปัจจัยจากธรรมชาตินี้คือส่วนหนึ่งของปัญหาฝุ่นPM2.5ในบ้านเรา และไม่สามารถควบคลุมได้   แต่ยังมีปัจจัยอื่นๆที่มนุษย์สามารถควบคุมและป้องกันไม่ให้ร้ายแรงได้  เช่น  ควันจากอุตสาหกรรมและครัวเรือน  ควันจากรถยนต์  การเผาไหม้พื้นที่การเกษตร  การเผาป่า  กิจกรรมเผาไหม้กลางแจ้ง เป็นต้น

ขอบคุณข้อมูล : ภูมิศาสตร์น่ารู้ Brr.