10 ปีมีครั้งเดียว! ศาลเจ้าแม่ทับทิมพิชัย อายุ 160 ปีจัดยิ่งใหญ่เปลี่ยนเครื่องทรง เบิกพระเนตร ลุยไฟ ชาวบ้าน นักท่องเที่ยวแห่ร่วมแน่นขนัด

วันที่ 4 ธันวาคม 2568 ณ ศาลเจ้าแม่ทับทิมพิชัย ตำบลในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ นายสุรพันธ์ เจริญทรัพย์ วัฒนธรรมจังหวัดอุตรดิตถ์ และ น.ส.ภัททิรา คำอภิวงษ์ หัวหน้าศูนย์ประสานงานการท่องเที่ยวจังหวัดอุตรดิตถ์ ได้เข้าร่วมงานประเพณีเปลี่ยนเครื่องทรง เบิกพระเนตร ลุยไฟ และประเพณีแห่เจ้าแม่ทับทิมพิชัย ที่กำหนดจัดขึ้นระหว่างวันที่ 3-7 ธันวาคม 2568

บรรยากาศภายในงานเป็นไปอย่างคึกคัก มีพี่น้องประชาชนชาวไทยเชื้อสายจีนและนักท่องเที่ยวจำนวนมากเข้าร่วมกิจกรรม เนื่องจากประเพณีสำคัญนี้ 10 ปีจึงจัดเพียงครั้งเดียว ประกอบกับศาลเจ้าแม่ทับทิมพิชัยแห่งนี้เป็นศาลเก่าแก่ที่ประดิษฐานองค์เจ้าแม่ทับทิม (ตุ๊ย บัวย เต๋ง เหนี่ยง) ซึ่งมีอายุยาวนานถึง 160 ปี นับเป็นศาลที่มีความยิ่งใหญ่เป็นอันดับ 2 ในเขตภาคเหนือตอนล่างรองจากจังหวัดนครสวรรค์

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ภายในศาล “ไต้เบ้” หรือเจ้าพิธี ได้ประกอบพิธีสำคัญทางศาสนาจีนโบราณ โดยมีการเปลี่ยนเครื่องทรงและเบิกเนตร องค์เจ้าแม่ทับทิมพิชัย หลังคณะกรรมการทำการเสี่ยงทายขอเปลี่ยนเครื่องใหม่แทนของเก่าที่ชำรุด โดยมีการอัญเชิญดวงทิพยญาณเข้าประทับ ณ เทวรูป พร้อมทั้งประกอบพิธีทดสอบดวงทิพยญาณ พิธีเจริญมงคลคาถา และรวมพลดวงทิพยญาณเหล่าทหารเทพ

นอกจากนี้ ยังมี พิธีลุยไฟ ซึ่งเป็นพิธีตามความเชื่อที่ต้องมีผู้เชี่ยวชาญในการดูแล เพื่อเป็นการชำระล้างสิ่งชั่วร้าย ก่อนจะเข้าสู่พิธีอัญเชิญองค์เจ้าแม่ทับทิมพิชัยแห่รอบเมืองพิชัย เพื่อให้ประชาชนและชาวไทยเชื้อสายจีนได้สักการะบูชา เพื่อความเป็นสิริมงคล ความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน และการค้าขาย

นายธวัชชัย ตันติกุล ประธานศาลเจ้าแม่ทับทิม กล่าวว่า ในอดีตอำเภอพิชัยเคยเป็นเมืองท่าขนาดใหญ่ เป็นจุดพักซื้อขายสินค้า ทำให้มีเรือขนส่งสินค้าของชาวจีนเดินทางมาค้าขาย ในปี พ.ศ. 2408 ชุมชนชาวจีนจึงร่วมกันก่อตั้งศาลเจ้าขึ้นและนำองค์เจ้าแม่ทับทิมที่มากับเรือสินค้าขึ้นมาประดิษฐาน

ปัจจุบันศาลเจ้าแม่ทับทิมพิชัยได้ย้ายมาตั้งอยู่ใจกลางเมืองพิชัยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2464 และก่อสร้างโดยช่างจากเมืองจีนตามหลักการก่อสร้างแบบไหหลำโบราณทุกประการ และในปีนี้ (2568) องค์เจ้าแม่ทับทิมพิชัย (ตุ้ย บัวย เต๋งเหนี่ยง) จึงมีอายุครบ 160 ปีที่ประดิษฐาน ณ เมืองพิชัยแห่งนี้

นายธวัชชัยเสริมว่า การจัดพิธีเปลี่ยนเครื่องทรง เบิกพระเนตร และลุยไฟนี้ เคยจัดครั้งล่าสุดเมื่อปี 2558 และในปีนี้คณะกรรมการได้เสี่ยงทายขออนุญาตเจ้าแม่เปลี่ยนเครื่องทรงใหม่แทนที่ชำรุดในรอบ 10 ปี โดยได้เชิญ “ไต้เบ้” จากประเทศจีน มาประกอบพิธีเพื่อให้เป็นไปตามประเพณีจีนโบราณอย่างสมบูรณ์

ภายในงานตลอดช่วงวันที่ 3-7 ธันวาคม ยังมีการจัดมหรสพสมโภช อาทิ งิ้วไหหลำ และการแสดงหุ่นกระบอกไหหลำ โดยเฉพาะในวันที่ 6 ธันวาคม จะมีการอัญเชิญเจ้าแม่ทับทิมพิชัยและองค์เทพขึ้นประทับบนเกี้ยว แห่รอบเมืองพิชัย และมีขบวนการแสดงวัฒนธรรมจีนไหหลำ รวมถึงพิธีเทกระจาดโปรยทาน ตามธรรมเนียมจีนโบราณ จึงขอเชิญชวนประชาชนทั่วไป นักท่องเที่ยว และชาวไทยเชื้อสายจีนเข้าร่วมสักการะขอพรเจ้าแม่ทับทิมพิชัย ณ ศาลเจ้าแม่ทับทิมพิชัย