คำถาม     ผมเริ่มปลูกผลไม้หลายชนิด มีปัญหาเรื่องการใช้ปุ๋ย เพราะไม่มีความรู้เรื่องปุ๋ยเลย ที่ทำมาก็ใส่ปุ๋ยสูตรมาตรฐานไปเรื่อยๆ ไม่มีหลักเกณฑ์อะไร อยากได้ความรู้เรื่องการใส่ปุ๋ยให้กับไม้ผลครับ

สุริยา ดงมาลี

อ.นายายอาม จ.จันทบุรี

คำตอบ   การใส่ปุ๋ยกับพืชไม้ผล ต้องดูระยะการเจริญเติบโตของไม้ผลต้นนั้นๆ โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 3 ระยะคือ ระยะที่พืชต้องการสร้างใบ ระยะที่พืชต้องการสร้างดอก และระยะที่พืชกำลังติดผล

                ระยะที่พืชต้องการสร้างใบ ระยะนี้ จะตรงกับช่วงฤดูฝน ต้นไม้จะทรุดโทรม เพราะเก็บผลผลิตไปแล้ว จำเป็นต้องเร่งสร้างใบ ควรใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ 20-20-20 และจะให้ดีควรจะเพิ่มปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยคอกลงไปด้วย

                ระยะที่พืชต้องการสร้างดอก ช่วงนี้ จะเข้าสู่ฤดูหนาว เป็นระยะที่พืชต้องการอาหารที่ไปช่วยสร้างตาและดอก ควรใช้ปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัส สูตร 6-24-6 หรือ 12-24-12 และควรให้ปุ๋ยทางใบเสริมด้วย 

                ระยะที่พืชกำลังติดผล เป็นระยะที่พืชต้องการธาตุไนโตรเจน เพื่อช่วยในการเจริญเติบโตของผล แต่ต้องระวังว่า ถ้าพืชได้รับไนโตรเจนมากไป จะทำให้พืชสลัดผลอ่อนทั้งหมดทิ้ง ต้องใช้ปุ๋ยสูตรที่มีโพแทสเซียมสูงสูตร 14-14-21 เพื่อช่วยเพิ่มคุณภาพของผลและรสชาติ 

                วิธีใส่ปุ๋ยกับไม้ผล ส่วนใหญ่มักโรย หรือหว่านบริเวณรอบๆ ทรงพุ่ม เพราะรากจะอยู่บริเวณนั้น แล้วควรพรวนกลบให้คลุกเคล้าไปกับดิน ไม่ควรลึกมาก จะไปกระทบกับรากทำให้เป็นโรครากเน่า หรืออาจใส่ปุ๋ยแบบเจาะเป็นหลุมรอบๆ ต้นไม้ ลึกประมาณ 20-40 ซม. ใส่ปุ๋ยแล้วกลบไว้ตามเดิม แล้วรีบรดน้ำทันที เพื่อละลายปุ๋ยลงไปในดิน  ในปีหนึ่งๆ ควรใส่ปุ๋ย 3-4 ครั้ง ในอัตรา 10-30 กก./ต้น/ปี

                ตัวอย่างเช่น มะม่วง ลักษณะดินต้องเป็นดินเหนียว ปุ๋ยเคมีที่ใช้ควรเป็นสูตร 20-10-10 ระยะก่อนติดผล แบ่งปุ๋ยใส่ครั้งละเท่าๆ กัน 4 ครั้ง/ปี เมื่อมะม่วงมีอายุมากขึ้น จนได้ผลแล้ว ควรใส่ 3 ครั้ง คือ ครั้งแรก ให้ใส่ปุ๋ยหลังเก็บเกี่ยวผลผลิต ใช้สูตร 15-15-15 ครั้งที่ 2 ใส่ก่อนออกดอก 2-3 เดือน ใช้ปุ๋ย 15-15-15 ครั้งที่ 3 หลังติดผลแล้ว ใส่ปุ๋ย 14-14-21

                การให้ปุ๋ยกับไม้ผลนั้น แตกต่างจากการให้ปุ๋ยพืชล้มลุกหรือพืชผัก เพราะไม้ผลยืนต้นมีอายุยาว ผลของการใส่ปุ๋ย จึงมีความสำคัญยิ่งกว่า เพราะการขาดธาตุอาหารบางอย่างของพืชไม้ผล จะใช้เวลานานจึงจะแสดงอาการให้เห็น การให้ปุ๋ยไม้ผลมีปัจจัยที่จะต้องพิจารณาหลายอย่างด้วยกัน เช่น ดิน อายุของต้น ชนิดของไม้ผล ปริมาณน้ำฝน วิธีทำสวน รวมทั้งวิธีปรับปรุงบำรุงดิน จึงไม่สามารถกำหนดวิธีให้ปุ๋ย และอัตราการให้ปุ๋ยที่แน่นอนตายตัวลงไปได้นะครับ

                ที่สำคัญ เกษตรกรเอง ควรจะเก็บตัวอย่างดินที่เป็นตัวแทนของสวน ส่งไปวิเคราะห์ เพื่อจะได้ทราบว่า ดินในสวนของท่าน ขาดธาตุอาหารอะไร จึงจะใช้ปุ๋ยได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังช่วยลดต้นทุนการผลิตได้อย่างหนึ่ง

“นาย รัตวิ”