“บ้านหนังสืออัจฉริยะ”นับเป็นอีกชิ้นงานหนึ่งที่สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย(กศน.)มุ่งหวังที่จะขับเคลื่อนและผลักดันให้คนในชุมชนเมืองหรือคนในชุมชนที่อยู่ห่างไกลได้มีโอกาสศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากการอ่านจึงได้นำโครงการบ้านหนังสืออัจฉริยะเข้าไปตามหมู่บ้านและชุมชนหรือแหล่งที่มีชาวบ้านมารวมตัวกันเยอะๆ เช่นที่ว่าการอำเภอ สถานีอนามัย ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพตำบล ห้องสมุดชุมชนศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หรือแม้แต่ร้านค้าโชห่วย และร้านกาแฟเพื่อให้ชาวบ้านใช้เวลาว่างอ่านหนังสือนิตยสาร นวนิยาย หนังสือพิมพ์รายวันหนังสือบันเทิง นิตยสารเกี่ยวกับอาชีพและด้านการเกษตร แม้กระทั่งหนังสือธรรมะเพื่อรับรู้ข่าวสารบ้านเมืองและความบันเทิงที่สำคัญสามารถนำความรู้ที่ไดัไปปรับใช้กับชีวิตประจำวันและประกอบอาชีพได้ด้วย

ซึ่งเมื่อเร็ว ๆนี้ นายจำรัส สุขประเสริฐ รักษาการ ผอ.กศน.ตราดพร้อมด้วยนายวรรณวิจักษณ์ กุศล ผอ.กศน.เกาะกูด และนายสุเมธ มีเกียรติ รักษาการผอ.กศน.แหลมงอบ ได้นำคณะไปติดตามความคืบหน้าและตรวจเยี่ยมผลการดำเนินงานโครงการ "บ้านหนังสืออัจฉริยะ"จ.ตราด โดยพื้นที่ จ.ตราด เป็นจังหวัดชายแดนตะวันออกของไทยติดกับประเทศกัมพูชา และอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ 315 กิโลเมตรประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพประมงและอาชีพด้านการเกษตรนับเป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่นักท่องเที่ยวอยากไปสัมผัสเพราะอุดมสมบูรณ์ไปด้วยธรรมชาติและผลไม้ขึ้นชื่อดังคำขวัญที่ว่า "เมืองเกาะครึ่งร้อย พลอยแดงค่าล้ำระกำแสนหวานหลังอานหมาดียุทธนาวีเกาะช้าง สุดทางบูรพา"

นายจำรัส สุขประเสริฐ รักษาการ ผอ.กศน.ตราด กล่าวว่า จ.ตราด มี 7 อำเภอ 38 ตำบล 261 หมู่บ้าน โดย กศน.ได้มีโครงการ “บ้านหนังสืออัจฉริยะ” กระจายไปตามชุมชนต่าง ๆจำนวน 139 แห่ง แบ่งเป็น อ.เมืองตราด 61 แห่ง อ.เขาสมิง 32 แห่ง อ.บ่อไร่ 12 แห่ง อ.คลองใหญ่ 15 แห่ง อ.แหลมงอบ 9 แห่ง อ.เกาะกูด 5 แห่ง และอ.เกาะช้าง 5 แห่ง

ซึ่งจากการเยี่ยมชมโครงการบ้านหนังสืออัจฉริยะ กศน.อ.เขาสมิงซึ่งมีบ้านหนังสืออัจฉริยะ กระจายอยู่ครบทั้ง 33 หมู่บ้าน เช่นที่ร้านกาแฟ บริเวณหน้าที่ว่าการอ.เขาสมิง ถูกเลือกให้เป็นมุมบ้านหนังสืออัจฉริยะเนื่องจากแต่ละวันมีชาวบ้านเดินทางมาติดต่อราชการจำนวนมากระหว่างนั่งรอก็จิบกาแฟไปพบปะพูดคุยกันไปและสามารถหยิบหนังสือต่างๆมาอ่านเพิ่มพูนความรู้และความเพลิดเพลินโดย ทางกศน.จะนำหนังสือจากห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” ไปสับเปลี่ยนหมุนเวียนให้ทุกเดือน

ส่วนที่ กศน.ต.นนท์ทรี อ.บ่อไร่นั้น “บ้านหนังสืออัจฉริยะ”ได้ถูกนำมาจัดไว้ที่ “นิเวศพิพิธภัณฑ์” ซึ่งเป็นแหล่งรวมของคนพื้นบ้านส่วนใหญ่เป็นชาวไทยชองที่ใช้เวลาว่างมาเรียนรู้เกี่ยวกับสมุนไพรและนวดแผนไทย เรียนจักรสารจากพืชในท้องถิ่น รวมทั้งเรียนภาษาอาเซี่ยน โดยกศน.นนทรีได้เปิดสอนภาษากัมพูชา ซึ่งชาวบ้านให้ความสนใจมากเพราะสามารถใช้สื่อสารกับชาวกัมพูชาที่มาขายแรงงานและสื่อสารเพื่อการค้าขายได้

สำหรับกศน.ต.หนองคันทรง เปิดบ้านหนังสืออัจฉริยะ ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต.หนองคันทรง โดยมี อบต.หนองคันทรง และอมส.สตรีหนองคันทรง มาช่วยสนับสนุนทำให้มีหนังสือหลากหลายชนิดทั้งหนังสือเกี่ยวกับสุขภาพ การประมง การเกษตร นิยายหนังสือพิมพ์ หนังสือการ์ตูน หนังสือธรรมะและอีกหลายประเภทเพื่อให้ผู้ป่วยและญาติที่มารอพบแพทย์ได้อ่าน

โดยนางสารี่ เทศดี พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ รพ.สต.คันทรง กล่าวว่า“ที่อยากได้เพิ่มเติมคือปริมาณของหนังสือ เพราะบางคนหยิบไปอ่านแล้วลืมคืนซึ่งจำนวนคนคนไข้แต่ระวันมี 20-30 คน ก็ถือว่าเยอะพอสมควรหากคนไข้หรือญาติได้อ่านหนังสือระหว่างรอตรวจก็ช่วยให้คลายเครียดได้และยังได้ความรู้กลับไปบ้าง ระหว่างรอหากไม่มีอะไรอ่านยิ่งเครียดดังนั้นโครงการนี้ถือว่าดีช่วยส่งเสริมให้คนอ่านหนังสือเพราะคนไทยอ่านหนังสือน้อยมาก”

ขณะที่ป้าแป๋ว นางจรัญ วิเศษฤทธิ์ อายุ 62 ปี เจ้าของร้านอาหารตามสั่งบนเกาะหมาก ซึ่งกศน.ต.เกาะหมาก ได้ขอใช้พื้นที่หน้าร้านตั้ง "บ้านหนังสืออัจฉริยะ" กล่าวอย่างมีความสุขว่า“ทุกเช้าจะมีฝรั่งนักท่องเที่ยวและชาวบ้านในเกาะหมากมานั่งรับประทานอาหารและเครื่องดื่มเต็มร้านทุกวัน และได้หยิบหนังสือต่าง ๆมาอ่านจึงยินดีที่จะให้หน้าร้านเป็นที่ตั้งบ้านหนังสืออัจฉระยะเพื่อเป็นแหล่งอ่านหนังสือและเป็นแหล่งเรียนรู้”

นายจำรัสรก.ผอ.ตราด กล่าวทิ้งท้ายว่า ขณะนี้ในแต่ละอำเภอ "บ้านหนังสืออัจฉริยะ"ยังกระจายไปไม่ครบทุกหมู่บ้านซึ่งชาวบ้านที่ยังไม่ได้ก็มีความต้องการให้มีบ้านหนังสืออัจฉริยะส่วนชาวบ้านที่มีบ้านหนังสืออัจฉริยะแล้ว ร้อยละ 80 ก็พอใจและชอบมากเพราะได้อ่านได้เรียนรู้สื่อที่หลากหลายถือเป็นช่องทางในการรับข้อมูลต่างๆหรือที่เกี่ยวข้องกับอาชีพ ทั้งนี้ กศน.จะพยายามกระจายไปให้ได้มากที่สุด นอกจากนี้กศน.ยังได้นำนโยบายของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.)จัดโครงการ“สร้างความปรองดอง สมานฉันท์ คนไทยรักกัน สามัคคี คือสีเดียวกัน”เริ่มที่เกาะหมาก และเกาะกูดเพื่อให้เกิดความรักสามคีของคนในชาติด้วย

อารีย์ เหมเปา รายงาน