“คุก”.....

หรือ “เรือนจำ” เป็นสถานที่ควบคุมตัวผู้ต้องขังไว้ตามคำพิพากษาของศาล อย่างน้อยก็เพื่อกันผู้ต้องขังออกจากสังคมไปชั่วระยะหนึ่ง แต่ผู้ต้องขังบางรายก็ยังสร้างปัญหาไม่หยุด

ปัญหางานเรือนจำของทุกประเทศ คือ การแก้ไขพฤติกรรมของผู้ต้องขังให้สามารถปรับตัวให้เข้ากับกฎเกณฑ์ของสังคมภายนอก รวมถึงการฝึกวิชาชีพ จัดระบบการศึกษา เพื่อไม่ให้ผู้ต้องขังที่พ้นโทษออกไปทำผิดซ้ำและต้องวนเวียนเข้าออกคุก ซึ่งการที่จะแก้ไขพฤติกรรมนักโทษก็ต้องเข้าใจสังคม วัฒนธรรม และค่านิยมของ “คนคุก”  ให้มากกว่าการจำแนกเพียงหยาบๆตามประเภทคดี

ข้อมูลจากหนังสือ 'หลักทัณฑวิทยา' ที่เขียนโดย 'นัทธี จิตสว่าง' อดีตอธิบดีกรมราชทัณฑ์ ระบุว่า นักทัณฑวิทยาได้จำแนกประเภทผู้ต้องขังในประเทศไทยออกเป็น 11 จำพวกใหญ่ๆ เพื่อความเข้าใจในพฤติกรรมและ 'สังคมคนคุก' ดังนี้

1.เก๋าคุก - เป็นนักโทษที่ติดคุกมานาน จนคุกแทบจะกลายเป็นบ้านของตัวเองไปแล้ว จึงชินชาต่อการถูกจองจำในคุก เพราะต้องวนเวียนเข้าออกอยู่เสมอ ส่วนใหญ่พวกเก๋าคุกจะเป็นนักโทษคดีลักทรัพย์ ชิงทรัพย์ ปล้นทรัพย์ ยักยอก ฉ้อโกง และยาเสพติด

2.ขาใหญ่ – ส่วนหนึ่งเป็นผู้ต้องขังที่มีเส้น อาจจะเป็นเพราะเคยมีความสนิทกับเจ้าหน้าที่มาก่อน มีผู้ใหญ่หรือนักการเมืองฝากฝังให้ช่วยดูแลให้ได้รับความสะดวกในเรือนจำ ขาใหญ่บางพวกอาจจะเป็นผู้ต้องขังที่มีฐานะทางการเงิน คนพวกนี้จะฝากตัวเองกับเจ้าหน้าที่ เพื่อแลกกับความสะดวกสบายในเรือนจำ และพวกที่เจ้าหน้าที่คัดไว้เป็นผู้ช่วยเหลือหรือ 'สายลับ' เพื่อทำงานในหน่วยต่างๆแทนเจ้าหน้าที่ โดยสิ่งที่ขาใหญ่แต่ละประเภทต้องการตรงกัน คือ ความสะดวกสบาย และการดูแลคุ้มครอง ใช้ชีวิตในเรือนจำไปวันๆจนกว่าจะได้ออกไป

3.เบาปัญญา - ส่วนใหญ่เป็นผู้ต้องขังที่มีฐานะยากจนและไม่มีการศึกษา ไม่ใช่นักโทษในคดีร้ายแรง มักจะถูกหลอกใช้งาน เพราะนักโทษพวกนี้ขยันขันแข็ง ใช้งานง่าย ไม่มีปัญหาต่อระเบียบการปกครองในเรืองจำ คิดว่าการเข้ามาติดคุกเป็นการชดใช้กรรมเก่า

4.เพี้ยน - เป็นผู้ต้องขังกลุ่มที่สภาพจิตใจไม่สมประกอบ เป็นโรคจิตหรือโรคประสาท ซึ่งมีอยู่ทุกเรือนจำ

5.หัวหมอ - เป็นนักโทษที่มีการศึกษาดี หรืออาจเคยรับราชการมาก่อน หรือไม่ก็ติดคุกจนรู้ระเบียบเรือนจำและข้อกฎหมายต่างๆจนมีความจัดเจน มักจะทำตัวเป็น “ทนายความประจำคุก” มีอาชีพรับจ้างเขียนคำอุทธรณ์ ฎีกาเกี่ยวกับคดี รวมถึงการให้คำปรึกษาหาลู่ทางต่างๆ

6.อิทธิพล - ผู้ต้องขังกลุ่มนี้เคยเป็นผู้มีอิทธิพลมาก่อน ส่วนใหญ่ต้องโทษคดีค้าของเถื่อน หวยเถื่อน จัดหาหญิงไปเพื่อค้าประเวณี จึงมักวางตัวเป็นผู้มีอำนาจ จะสะสมลูกน้องที่เป็นนักเลง มักสร้างปัญหาให้เรือนจำด้วยการเป็น 'เจ้ามือบ่อนพนันในเรือนจำ'

7.แท็กซี่ - มักเป็นผู้ต้องขังที่ถูกญาติตัดขาดไม่มาเยี่ยม ทำให้ขาดแคลนเงินทองสำหรับใช้จ่ายในเรือนจำ จึงหันไปรับจ้างผู้ต้องขังที่มีเงิน พวกแท็กซี่จะทำทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นไปซื้อของ ซักผ้า บีบนวด ล้างส้วม บางรายที่ร่างกายกำยำก็จะรับจ้างเป็น “ซามูไร” ตีหัวผู้ต้องขังอื่น

8.ขี้ยา - ส่วนใหญ่ต้องคดีเสพยาเสพติดหรือลักทรัพย์ มักรวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อหาช่องทางเสพยา ลักขโมยของในเรือนจำ โดยนักโทษกลุ่มนี้จะถูกจับตาเป็นพิเศษ เพราะมักหาช่องทางลักลอบนำยาเสพติดเข้ามาในเรือนจำด้วยวิธีการต่างๆ ถ้าหายาเสพติดไม่ได้ก็จะนำยาแก้ปวด จำพวกพาราเซตามอล หรือนำทินเนอร์จากโรงฝึกอาชีพมาเสพทดแทน โดยพวกขี้ยาจะรับจ้างทำงานคล้ายกับพวกแท็กซี่

9.พ่อค้า – เป็นนักโทษที่มีฐานะดีอาจจะเป็นกลุ่มอิสระ หรือเป็นลูกน้องของพวกขาใหญ่ พวกพ่อค้าจะไม่สนใจอะไรนอกจากการค้าขายในเรือนจำ วิธีการของพ่อค้าจะรับซื้อของฝากจากญาตินำมากักตุนแล้วขายต่อแบบผ่อนชำระให้แก่ผู้ต้องขังในเรือนนอน โดยสินค้าที่ตระเวนขานได้แก่ ยาทัมใจ ขนม บุหรี่ รวมถึงของใช้อื่นๆ

10.น้อง - คือผู้ต้องขังที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชายด้วยกัน อาจเป็นกระเทยมาก่อนติดคุก หรืออาจเป็นเด็กหนุ่มหน้าตาดีที่มาพบพฤติกรรมรักร่วมเพศในเรือนจำ โดยพวกน้องจะได้รับการดูแลเอาใจใส่จากผู้ต้องขังที่มีรสนิยมทางด้านนี้ บางครั้งก็มีการทะเลาะวิวาทแย่งชิงน้อง

11.เสือเดี่ยว - แบ่งออกเป็น 2 ประเภท พวกแรกเป็นผู้ต้องขังในคดีอุกฉกรรจ์ปล้น ฆ่า ต้องโทษหนัก พวกนี้จะวางตัวเงียบไม่ยุ่งกับใคร และจะวางตัวอยู่ในระเบียบเรือนจำ ทำงานฝึกอาชีพไปเรื่อยๆ แต่เจ้าหน้าที่จะคอยจับตานักโทษพวกนี้ตลอด 24 ชั่วโมง เพราะพวกนี้จะหางช่องทางหลบหนีแหกหักเรือนจำตลอดเวลา ส่วนพวก 'เสือเดี่ยว' อีกประเภท เป็นผู้ต้องขังคดีทั่วไป แต่มีพฤติกรรมเก็บตัว ไม่สังสรรค์หรือวุ่นวายกับใคร

SCOOP@NAEWNA.COM