คำตอบ ปุ๋ยชีวภาพ เป็นปุ๋ยที่ได้จากการนำจุลินทรีย์ที่มีชีวิตที่สามารถสร้างธาตุอาหาร หรือช่วยให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์กับพืช มาใช้ในการปรับปรุงบำรุงดินทางชีวภาพ ทางกายภาพ หรือทางชีวเคมี ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์เพิ่มมากขึ้น

คุณสมบัติของจุลินทรีย์ในปุ๋ยชีวภาพพด.12 นักวิชาการเกษตร กรมพัฒนาที่ดิน ได้แนะนำ ปุ๋ยชีวภาพ พด.12 ซึ่งเป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่สามารถสร้างธาตุอาหาร หรือช่วยให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์กับพืช เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้กับดิน และสร้างฮอร์โมนส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช ประกอบด้วยจุลินทรีย์ 4 ประเภท คือ

1.จุลินทรีย์ที่ให้ธาตุอาหารไนโตรเจน เป็นจุลินทรีย์ที่อยู่อย่างอิสระในดิน สามารถตรึงก๊าซไนโตรเจนในอากาศ และเปลี่ยนให้อยู่ในรูปแอมโมเนียมที่เป็นประโยชน์ต่อพืช โดยกิจกรรมเอนไซม์ ไนโตรจีเนส

2.จุลินทรีย์ที่ให้ธาตุฟอสฟอรัส เป็นจุลินทรีย์ที่สามารถผลิตกรดอินทรีย์ ปลดปล่อยออกมาละลายสารประกอบอนินทรีย์ฟอสเฟตที่อยู่ในรูปไม่ละลาย เช่น หินฟอสเฟต ให้อยู่ในรูปที่พืชสามารถดูดใช้ได้

3.จุลินทรีย์ที่ให้ธาตุโพแทสเซียม เป็นจุลินทรีย์ที่ปลดปล่อยกรดอินทรีย์ ช่วยละลายแร่ธาตุโพแทสเซียม เป็นองค์ประกอบในกลุ่มไมกา เช่น ไบโอไทต์ มัสโคไวต์ และกลุ่มของเฟลด์สปาร์ เช่น ไมโครไคลน์ออโทเคลส ให้อยู่ในรูปที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

4.จุลินทรีย์ที่สร้างสารกระตุ้นการเจริญเติบโตหรือฮอร์โมนพืช เป็นฮอร์โมนที่แบคทีเรียสร้าง ได้แก่ ออกซินจิบเบอเรลลิน และไซโตไคนิน ช่วยกระตุ้นการเจริญของรากขนอ่อน และช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวราก ทำให้ความสามารถในการดูดน้ำและธาตุอาหารเพิ่มมากขึ้น

5.เป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่แยก และคัดเลือกได้จากบริเวณรากพืช

6.จุลินทรีย์สามารถเจริญที่อุณหภูมิระหว่าง 30-35 องศาเซลเซียส

7.จุลินทรีย์สามารถเจริญในสภาพที่มีความเป็นกรดเป็นด่างระหว่าง 6-8

จุดเด่นของปุ๋ยชีวภาพ พด.12 ช่วยเพิ่มไนโตรเจน เพิ่มการละลายได้ของหินฟอสเฟต15-45 เปอร์เซ็นต์ เพิ่มการละลายได้ของโพแทสเซียมเฟลด์สปาร์ 10 เปอร์เซ็นต์ สร้างฮอร์โมนเร่งการเจริญเติบโตของรากและต้นพืช และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการดูดใช้ธาตุอาหารของพืช

วิธีการขยายเชื้อปุ๋ยชีวภาพ พด.12 วัสดุสำหรับขยายเชื้อ ได้แก่ ปุ๋ยหมัก 300 กิโลกรัมรำข้าว 3 กิโลกรัม ปุ๋ยชีวภาพ พด.12 จำนวน 1 ซอง 100 กรัม มีขั้นตอนวิธีการขยายเชื้อ ดังนี้

1.ผสมปุ๋ยชีวภาพ พด.12 และรำข้าวในน้ำ 1 ปี๊บ หรือ 20 ลิตร คนให้เข้ากันนาน 5 นาที

2.รดสารละลายปุ๋ยชีวภาพ พด.12 ลงบนกองปุ๋ยหมัก และคลุกเคล้าให้เข้ากัน ปรับความชื้นให้ได้ 70 เปอร์เซ็นต์ โดยตรวจสอบความชื้นด้วยวิธีการกำปุ๋ยหมักเป็นก้อน และไม่มีน้ำไหลออกมาเมื่อคลายมือออกปุ๋ยหมักยังคงสภาพเป็นก้อนอยู่ได้

3.ตั้งกองปุ๋ยหมักเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ให้มีความสูง 50 เซนติเมตร และใช้วัสดุคลุมกองปุ๋ยเพื่อรักษาความชื้น

4.กองปุ๋ยหมักไว้ในที่ร่มเป็นระยะเวลา 4 วัน แล้วจึงนำไปใช้

อัตราละวิธีการใช้ปุ๋ยหมัก

-ข้าว ให้ใช้อัตรา 300 กิโลกรัมต่อไร่หว่านให้ทั่วพื้นที่ ในช่วงเตรียมดินปลูก

-พืชไร่ พืชผัก หญ้าอาหารสัตว์ ให้ใช้อัตรา 300 กิโลกรัมต่อไร่ ใส่ระหว่างแถวตามแนวปลูกพืช แล้วคลุกเคล้ากับดิน

-ไม้ผลหรือไม้ยืนต้น ให้เตรียมหลุมปลูก ให้ใช้อัตรา 3-5 กิโลกรัมต่อต้น ใส่โดยคลุกเคล้ากับดินรองไว้ก้นหลุม เมื่อพืชที่เจริญเติบโตแล้ว ให้ใส่รอบทรงพุ่ม หรือหว่านให้ทั่วภายใต้ทรงพุ่ม

ประโยชน์ของปุ๋ยชีวภาพ ช่วยสร้างความสมดุลของธาตุอาหารพืช และเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ย โดยช่วยเพิ่มความเป็นประโยชน์ของฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมในดิน ทั้งยังช่วยลดปริมาณการใช้ปุ๋ยเคมีลงได้ 25-30 เปอร์เซ็นต์ โดยใช้ได้ในปริมาณน้อย ราคาถูก ลดต้นทุน และช่วยเพิ่มผลผลิตพืชให้มากขึ้น

นาย รัตวิ