โครงการเขื่อนทดน้ำผาจุก (ระบบชลประทาน) เป็นโครงการหนึ่งของโครงการพัฒนาลุ่มน้ำน่าน ซึ่งเริ่มดำเนินการศึกษามาตั้งแต่ปี 2510 ตามที่กรมชลประทานได้วางแผนพัฒนาไว้โครงการดังกล่าวถูกชะลอมาเป็นเวลานาน เนื่องจากขณะนั้นได้มีการพิจารณาถึงปริมาณน้ำต้นทุนว่ามีไม่เพียงพอ แต่ในสภาพปัจจุบันเมื่อเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ สามารถส่งน้ำให้พื้นที่ชลประทานโครงการเจ้าพระยาตอนล่างในฤดูแล้งได้ประมาณ 2 ล้านไร่ จึงเป็นการลดภาระของการส่งน้ำเพื่อการชลประทานจากเขื่อนสิริกิติ์และเขื่อนภูมิพล ซึ่งเป็นแหล่งน้ำต้นทุนของโครงการชลประทานเจ้าพระยาใหญ่ และเมื่อเขื่อนแควน้อยบำรุงแดนได้ดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จ สามารถส่งน้ำให้พื้นที่ชลประทานบริเวณแม่น้ำน่านตอนล่าง และโครงการชลประทานเจ้าพระยาใหญ่ได้เพิ่มขึ้น ทำให้ปริมาณน้ำจากเขื่อนสิริกิติ์เหลือพอที่จะส่งให้กับพื้นที่ชลประทานในเขตจังหวัดอุตรดิตถ์ ที่ประสบปัญหาขาดแคลนน้ำได้มากขึ้น ประกอบกับในปัจจุบันพื้นที่เพาะปลูกของจังหวัดอุตรดิตถ์ต้องอาศัยน้ำจากโครงการสูบน้ำด้วยไฟฟ้า ซึ่งทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการสูบน้ำเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ราษฎรจึงได้ร้องขอให้กรมชลประทานพิจารณาเร่งดำเนินการพัฒนาโครงการชลประทานอุตรดิตถ์   

นายณฐพล ชุ่มสวัสดิ์ ผู้อำนวยการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาผาจุก กล่าวว่าโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาผาจุก เป็นหน่วยงานหลักในระดับจังหวัดในการพัฒนาด้านแหล่งน้ำให้เพียงพอ บริหารจัดการน้ำให้กับผู้ใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพทั่วถึงเป็นธรรม และยั่งยืนเสริมสร้างให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกระบวนการพัฒนา และบริหารจัดการน้ำทุกระดับอย่างบูรณาการ ดำเนินการป้องกัน และบรรเทาภัยอันเกิดจากน้ำ โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาผาจุก มีหน้าที่รับผิดชอบวางแผนควบคุมบริหารงานด้านก่อสร้าง อาคารชลประทานประเภทต่างๆ อาทิ ทำนบ ฝาย เขื่อนเก็บกักน้ำ เขื่อน หรือประตูระบายน้ำ คลองส่งน้ำ คลองระบายน้ำ ระบบชลประทานในแปลงนา คันกั้นน้ำ ถนนบนคันคลอง และดำเนินการก่อสร้างระบบระบายน้ำและระบบชลประทานประเภทอื่นๆ ตามที่ได้รับมอบหมายโดยรับผิดชอบการบริหารงานในลักษณะโครงการก่อสร้างทางชลประทานขนาดกลาง โครงการชลประทานขนาดเล็ก โครงการก่อสร้างทางชลประทาน รวมทั้งโครงการพระราชดำริ โครงการพิเศษ และโครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคงโดยดำเนินการเสร็จตามแผนงานงบประมาณที่กำหนดไว้ และ/หรือเงินนอกงบประมาณที่ได้รับตลอดจนตรวจสอบ วิเคราะห์ ติดตามประเมินผลงานก่อสร้างให้เป็นไปตามมาตรฐานถูกต้องตามหลักวิชาการรวมทั้งตรวจสอบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการร้องเรียนต่างๆ ตลอดจนปฏิบัติหน้าที่อื่นๆ ตามที่ผู้บังคับบัญชามอบหมาย สำหรับพื้นที่บริเวณที่ตั้งโครงการ มีเนื้อที่ทั้งหมด 64 ไร่ 2 งาน 64 ตารางวา พื้นที่ชลประทาน จำนวน 327,506 ไร่

ทั้งนี้ คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ดำเนินการโครงการเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2552 ระยะเวลาการดำเนินการ 9 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 ถึงปี พ.ศ. 2561 โดยมีวัตถุประสงค์ของโครงการ ดังนี้1. เพื่อให้การบริหารจัดการน้ำในลุ่มน้ำน่านตอนล่างเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ครอบคลุมพื้นที่ในเขตจังหวัดอุตรดิตถ์ จำนวน 4 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอลับแล อำเภอตรอน และอำเภอพิชัย เขตจังหวัดสุโขทัย จำนวน 2 อำเภอ ได้แก่ อำเภอศรีสัชนาลัย และ อำเภอศรีนคร และเขตจังหวัดพิษณุโลก จำนวน 2 อำเภอ ได้แก่ อำเภอพรหมพิราม และอำเภอวัดโบสถ์ 2.เพื่อพัฒนาระบบชลประทาน ประมาณ 481,400ไร่ (พัฒนาพื้นที่เกษตรน้ำฝนที่มีศักยภาพให้เป็นพื้นที่ชลประทาน ประมาณ 304,000 ไร่ และ ส่งน้ำสนับสนุนและปรับเปลี่ยนระบบส่งน้ำจากเดิมโดยการสูบน้ำด้วยไฟฟ้าเป็นระบบส่งน้ำด้วแรงโน้มถ่วง ประมาณ 134,800 ไร่และพื้นที่โครงการชลประทาน น้ำริด จังหวัดอุตรดิตถ์ประมาณ 42,600 ไร่)

นายณฐพลกล่าวต่ออีกว่า โครงการเขื่อนทดน้ำผาจุก จ.อุตรดิตถ์ ดำเนินการก่อสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว 100% โดยทางสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 4 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่ กรมชลประทานได้ทำการส่งมอบพื้นที่ให้กับโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาผาจุก ดูแลรับผิดชอบ เพื่อเป็นการส่งเสริมและสร้างกิจกรรมการท่องเที่ยวในรูปแบบใหม่ๆ ให้ตรงกับความต้องการของนักท่องเที่ยวทั้งในเมืองไทย และระดับนานาชาติ หันมาสนใจการท่องเที่ยวของจังหวัดอุตรดิตถ์ ให้มากยิ่งขึ้น  พร้อมจะร่วมกันผลักดันในการสร้างการจดจำให้เมืองแห่งวีรบุรุษผู้กล้า “ท่านพ่อพระยาพิชัยดาบหัก” ทหารเอกคู่กายพระเจ้าตาก เป็นเมืองแห่งการท่องเที่ยวของวิถีชีวิตและสายน้ำ โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาผาจุก จึงได้เตรียมวางแผนผลักดันเขื่อนทดน้ำผาจุกเป็นสถานที่แหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ ของ จ.อุตรดิตถ์ ส่วนบรรยากาศโดยรอบเขื่อน ท่านสามารถพาครอบครัวเดินทางมานั่งพักผ่อนหย่อนใจ วิ่งออกกำลังกาย และปั่นจักรยานได้อย่างปลอดภัย มีร้านสวัสดิการเขื่อนทดน้ำผาจุก“คาเฟ่ผาจุก” CafePhachuk ไว้คอยให้บริการเปิดตั้งแต่ 09.30-17.00 น. อีกทั้งเป็นสถานที่รับจัดงานในหลายรูปแบบ ตั้งอยู่เลขที่ 235 ถนนศิลาอาสน์-เขื่อนสิริกิติ์ (กม.9) บ้านวังสีสูบ ตำบลงิ้วงาม อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ 53000 สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร.0-5542-8017 Fax : 0-5542-8080 E-mail : water_udit@mail.rid.go.th.