“แม้ว่าเราจะมีการศึกษาถึงตลาดของสินค้าเกษตรเพื่อการบริโภคตั้งแต่ต้นน้ำ จนถึงปลายน้ำ คือตั้งแต่ตัวเกษตรกร จนถึงผู้บริโภค แต่เราคิดว่าสิ่งที่น่าจะดำเนินการก่อนก็คือเรื่องของตลาด ที่เป็นจุดเชื่อมต่อสำคัญระหว่างต้นน้ำคือผู้ผลิต กับปลายน้ำคือผู้บริโภค”

ความเห็นของ นรา หัตถสิน อาจารย์สาขาวิชาการจัดการธุรกิจ คณะบริหารศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ร่วมวิจัย “โครงการนวัตกรรมการบริหารจัดการงานวิจัยเพื่อการพัฒนาพื้นที่ ของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ภายใต้ทุนวิจัยท้าทายไทย กลุ่มเรื่อง นวัตกรรมทางความรู้เพื่อการพัฒนาพื้นที่” เพื่อหวังให้ จ.อุบลราชธานี เป็น “ต้นแบบเมืองอาหารปลอดภัย” ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

โครงการดังกล่าวได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ที่ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) แบ่งงานวิจัยด้านตลาดอาหารปลอดภัย เป็น 8 ส่วน คือ 1.การศึกษาศักยภาพการผลิตและแปรรูป 2.การพัฒนาระบบบริหารจัดการการตลาดอย่างมีส่วนร่วม 3.กลยุทธ์ด้านการตลาด 4.สถานการณ์ด้านตลาด 5.หลักเกณฑ์และวิธีปฏิบัติที่ดี 6.ประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์พื้นที่ในตลาด 7.ระบบจัดวางสินค้าและการให้บริการ และ 8.ระบบจัดการของเสียและสุขอนามัย

“มีตลาดที่ตอบรับเข้าร่วมงานวิจัยครั้งนี้จำนวน 2 แห่ง คือตลาดเทศบาล 3 และตลาดดอนกลาง เราต้องการเปรียบเทียบโมเดลของการจัดการ ทั้งตลาดของเทศบาล (ตลาดเทศบาล 3) และตลาดเอกชน (ตลาดดอนกลาง) เพื่อให้สามารถขยายผลไปสู่ตลาดแห่งอื่นๆ คือตลาดเอกชนก็สามารถขยายผลต่อ ตลาดของภาครัฐก็ไปเป็นแนวทางได้” อาจารย์นรา ระบุ

ขณะที่ รัฐนันท์ ภัทรธนเศรษฐ์ ผู้บริหารตลาดดอนกลาง เปิดเผยว่าการได้มาร่วมทำงานกับทีมวิจัยของ ม.อุบลฯ ในครั้งนี้ ทำให้ได้เห็นถึงช่องว่างและแนวทางของการยกระดับตลาดเก่าแก่แห่งนี้ให้มีมาตรฐานมากขึ้น ทั้งเรื่องของโครงสร้างต่างๆ รวมถึงวิธีการปฏิบัติในแต่ละจุดแต่ละขั้นตอน และคิดว่านี่คือแนวทางการทำให้ตลาดดอนกลางเป็นที่ยอมรับมากยิ่งขึ้น

ทั้งนี้เมื่อเอ่ยถึงอาหารปลอดภัยได้มาตรฐาน หลายคนอาจจะนึกถึงของที่ขายในซูเปอร์มาร์เก็ต หรือห้างสรรพสินค้าแต่งานวิจัยนี้สามารถทำให้ตลาดสดเป็นตลาดของอาหารปลอดภัยได้เช่นกัน ซึ่ง นุชจรินทร์ พุทธองค์รักษา ประธานคณะกรรมการตลาดเทศบาล 3 กล่าวเสริมว่า อยากให้ ม.อุบลฯ ประสานงานกับเทศบาล และจังหวัด ทำให้ตลาดเทศบาล 3 มีคุณภาพที่ดีขึ้น และพ่อค้า-แม่ค้า ก็พร้อมสนับสนุนการทำงานของนักวิจัย

ด้าน จริยาภรณ์ อุ่นวงษ์ ผู้จัดการโครงการฯ กล่าวว่า มุ่งหวังที่จะยกระดับและเปลี่ยนแปลงระบบการผลิตและบริโภคอาหารปลอดภัยของจังหวัดอุบลราชธานี ทั้งระบบ โดยมีการจัดคณะนักวิจัยจากคณะต่างๆ เข้าร่วมโครงการเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะจากคณะวิศวกรรมศาสตร์ บริหารศาสตร์ เภสัชศาสตร์ เกษตรศาสตร์ ศิลปศาสตร์ รัฐศาสตร์ เป็นต้น นี่คือการทำงานวิจัยในลักษณะชุดโครงการของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ซึ่งการได้เรียนรู้แนวทางการจัดการและบริหารงานวิจัยของ สกสว. ทั้งการหาโจทย์ปัญหาหรือความต้องการของพื้นที่

การกำหนดโจทย์ ระบบสนับสนุน รวมถึงการสร้างการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ทำให้ขณะนี้ทีมวิจัยมีข้อมูลสำคัญๆ เกือบครบถ้วนแล้ว ดังนั้นระยะเวลา 6 เดือนต่อจากนี้ จะเป็นการทำงานจริง การปฏิบัติจริง เพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงต่างๆ โดยเฉพาะการทำให้เกิดตลาดอาหารปลอดภัยให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ทั้งในแง่ของตัวโครงสร้าง การบริหาร รวมไปถึงการสร้างทัศนคติและการยอมรับต่อแนวทางใหม่นี้ให้กับพ่อค่าแม่ค้าในตลาดทั้งสองแห่ง เพื่อให้ทั้งแนวคิดและวิธีปฏิบัติต่างๆ ได้ถูกนำไปใช้จริง

นายนิมิต สิทธิไตรย์ ประธานหอการค้าจังหวัดอุบลราชธานี ให้ความเห็นว่า “จุดเด่นของงานวิจัยนี้คือการทำงานร่วมกับคนในพื้นที่” และเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ที่นำข้อมูลและข้อค้นพบมาทบทวนและปรับปรุงการทำวิจัยอยู่ตลอดเวลา “ทำให้มั่นใจว่าผลจากงานวิจัยนี้จะถูกการนำไปใช้ได้จริง” ทั้งในส่วนของตลาดของภาครัฐ(เทศบาล) และตลาดของภาคเอกชนที่เข้าร่วมโครงการ

และขยายผลไปสู่ตลาดอื่นๆในจังหวัดอุบลราชธานีต่อไป!!!